Việt Nam liệu có "đón đầu" được làn sóng ô tô điện?

Việt Nam đã có các chính sách để "đón đầu" làn sóng ô tô điện

Sau một thời gian nghiên cứu, Việt Nam đã có những chính sách mạnh tay hơn để khuyến khích phát triển ô tô điện. Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định quy định về lệ phí trước bạ, trong đó, các loại ô tô điện chạy pin được miễn lệ phí trước bạ trong vòng 3 năm kể từ ngày 1/3/2022. Trong 2 năm tiếp theo, nộp lệ phí trước bạ lần đầu với mức thu bằng 50% mức thu đối với ô tô chạy xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi. Chính sách mới thu hút được sự quan tâm của nhóm người dùng ở thị trường Việt Nam đang có ý định sở hữu ô tô điện.

Trước đó, Quốc hội cũng đã đồng thuận với việc giảm thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với xe ô tô điện với mục tiêu khuyến khích đầu tư sản xuất, kịp thời nắm bắt cơ hội để phát triển xe ô tô điện chạy pin, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường từ khí thải phương tiện giao thông.

Việt Nam đã có các chính sách ưu đãi cho ô tô điện phát triển

Cụ thể, từ 1/3/2022 đến hết 28/2/2027, các loại ô tô điện chạy bằng pin từ 9 chỗ trở xuống sẽ có thuế suất là 3%; từ ngày 1/3/2027, mức thuế sẽ là 11%. Loại chở người từ 10 đến dưới 16 chỗ là 2%; từ ngày 1/3/2027 là 7%.

Ô tô điện loại chở người từ 16 đến dưới 24 chỗ có mức thuế suất là 1%, từ ngày 1/3/2027 mức thuế là 4%. Trong khi đó, loại thiết kế vừa chở người, vừa chở hàng có mức thuế TTĐB 2% và từ ngày 1/3/2027, mức thuế sẽ là 7%.

Các loại ô tô chạy điện khác có mức thuế TTĐB từ 5 - 15% tùy loại. Trong đó, xe dưới 9 chỗ có mức thuế 15% và loại thiết kế vừa chở người, vừa chở hàng là 10%.

Hai chính sách ưu đãi quan trọng đối với ô tô điện sẽ có hiệu lực cùng thời điểm, được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều hiệu quả cho thị trường xe điện đang "chớm nở" ở Việt Nam.

Trước đây, Việt Nam đã có một số chính sách giảm thuế cho các linh kiện lắp ráp, sản xuất ô tô điện nhưng chưa hấp dẫn các nhà sản xuất. Các chính sách mới khuyến khích cả người tiêu dùng trong nước và các nhà sản xuất được kỳ vọng sẽ là đòn bẩy, giúp thị trường có thể đón đầu xu thế chung của ngành công nghiệp ô tô, khi ngành ô tô điện chạy pin của Việt Nam và các quốc gia ASEAN có xuất phát điểm gần như tương tự nhau.

Dẫu chưa thực sự hấp dẫn so với một số quốc gia trong khu vực, nhưng việc triển khai chính sách ưu đãi để thu hút nhà đầu tư sớm hơn các nước trong khu vực sẽ tạo cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp tại Việt Nam sản xuất xe ô tô điện chạy pin sử dụng trong nước. 

Chính sách chỉ là giải pháp trong ngắn hạn

Trước xu thế phát triển của xe điện, nhiều quốc gia trên thế giới đang thúc đẩy xe điện thông qua nhiều biện pháp, bao gồm trợ cấp trực tiếp cho cả nhà sản xuất và người tiêu dùng, miễn thuế và hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng...Trung Quốc được biết đến là một trong những nước thành công nhất trong việc thúc đẩy sản xuất và bán ô tô điện.

Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc (CAAM), năm 2011, chỉ có 5.000 chiếc xe điện được bán ra tại Trung Quốc. Đến 2019, lượng xe điện được tiêu thụ tại quốc gia này đã đạt hơn 1 triệu chiếc. Dù mới chiếm khoảng 8% lượng tiêu thụ nhưng, cũng đủ đưa Trung Quốc trở thành thị trường và nơi sản xuất xe điện lớn nhất thế giới. Điều này có được nhờ các chính sách mạnh mẽ hơn cho các loại xe điện được sản xuất tại Trung Quốc.

Chính sách giúp định hình thị trường xe điện. Ảnh minh họa

Năm 2009, Chính phủ Trung Quốc bắt đầu áp dụng các chính sách khuyến khích hào phóng cho sản xuất và sử dụng xe điện. Các nhà sản xuất nhận trợ cấp để giảm giá nhằm khuyến khích bán hàng. Khoản trợ cấp này được tính theo số lần di chuyển trên mỗi lần sạc. Nhà nước chi cho R&D, đầu tư trực tiếp vào các công ty xe điện và cơ sở hạ tầng sạc. Ngoài việc giảm giá trực tiếp, nhà nước cũng có chính sách ưu đãi để tiếp cận với việc đăng ký biển số (đối với các thành phố lớn đang bị hạn chế để kiểm soát giao thông).

Theo các chuyên gia, các chính sách này đã tăng niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy sự thâm nhập xe điện nhanh chóng. Điều này đóng vai trò quan trọng trong việc giúp thị trường xe điện Trung Quốc phát triển mạnh mẽ.

Trong khi đó, tại ASEAN, Thái Lan, Indonesia hay Malaysia đều tỏ rõ tham vọng với ô tô điện. Với tham vọng trở thành “cứ điểm” sản xuất xe điện lớn trên thế giới, Thái Lan đang dành nhiều đặc quyền cho các nhà sản xuất xe điện bên cạnh các ưu đãi cho người sử dụng.

Thái Lan miễn thuế 3 năm cho các nhà sản xuất xe plug-in hybrid và miễn thuế thu nhập doanh nghiệp tối đa 8 năm cho những nhà sản xuất xe điện chạy pin, đi kèm theo các điều kiện nhất định. Các nhà sản xuất trong chuỗi cung ứng cũng được hưởng ưu đãi. Thái Lan bổ sung thêm nhiều chi tiết linh kiện, phụ tùng quan trọng của xe điện vào danh mục ưu đãi; nhà sản xuất thiết bị, linh kiện sẽ được miễn thuế doanh nghiệp 8 năm.

Các nhà nghiên cứu cho biết, để có thể phát triển thị trường xe điện, các ưu đãi cho người dùng, nhà sản xuất và xây dựng cơ sở hạ tầng là những điều kiện quan trọng. Tuy nhiên, các chính sách từ Chính phủ vẫn chỉ được xem là các biện pháp để thúc đẩy thị trường trong ngắn hạn.

Dù vẫn đang duy trì như một biện pháp thúc đẩy thị trường, nhưng một số nước châu Âu cũng đang xem xét cắt giảm dần các chương trình trợ cấp này. Nhiều hãng xe bày tỏ lo ngại, đây là các biện pháp ngắn hạn và không thể tạo ra thị trường ô tô điện bền vững.

Các chuyên gia cho rằng, các Chính phủ nên tập trung hơn vào việc phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ cho ô tô điện như trạm sạc xe, hay hỗ trợ xây dựng các nhà máy sản xuất pin để có thể giảm giá thành xe điện.

Các khoản trợ cấp của chính phủ đã thúc đẩy nhu cầu mua xe điện ở nhiều khu vực. Tuy nhiên, những khoản trợ cấp, nhất là trợ cấp tiền mặt được xem là tốn kém và những gì đã diễn ra ở Trung Quốc được xem như một lời cảnh báo rằng, đây không phải là một chính sách bền vững.

Hoàng Nam

Giảm thuế tiêu thụ đặc biệt cho ô tô điện từ ngày 1/3

Từ ngày 1/3, ô tô điện chạy pin dưới 9 chỗ ngồi có mức thuế suất thuế Tiêu thụ đặc biệt là 3%. Sau 5 năm, mức thuế này sẽ là 11%.