Vụ Việt Á: Vì sao nguyên Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn không bị khởi tố?

Theo kết luận điều tra, ông Nguyễn Trường Sơn, khi còn là Thứ trưởng Bộ Y tế biết test xét nghiệm là sản phẩm thuộc Đề tài nghiên cứu do Bộ KH&CN giao Học viện Quân y chủ trì, là tài sản thuộc sở hữu Nhà nước; các hồ sơ, tài liệu do Công ty Việt Á cung cấp không đầy đủ theo quy định.

Tuy nhiên, do tham mưu của bị can Nguyễn Minh Tuấn - cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế, Phó Chủ tịch Hội đồng tư vấn cấp số đăng ký sinh phẩm chẩn đoán Bộ Y tế, ông Sơn vẫn ký Quyết định số 774 cấp số đăng ký lưu hành tạm thời test xét nghiệm cho Công ty Việt Á.

Sau đó, tuy test xét nghiệm vẫn thuộc quyền sở hữu của Bộ KH&CN, Bộ chưa có quyết định giao quyền sở hữu cho Công ty Việt Á, vẫn theo tham mưu của ông Nguyễn Minh Tuấn, ông Nguyễn Trường Sơn tiếp tục ký Quyết định số 5071/QĐ-BYT ngày 04/12/2020 cấp số đăng ký lưu hành chính thức test xét nghiệm cho Công ty Việt Á.

Điều này giúp Công ty Việt Á trong việc sử dụng số đăng ký lưu hành để sản xuất, kinh doanh, thu lợi trái phép, gây thiệt hại tài sản cho Nhà nước, tổ chức, cá nhân (toàn bộ số tiền hưởng lợi trái phép của Công ty Việt Á).

Lời khai của ông Nguyễn Trường Sơn

Tại CQĐT, ông Nguyễn Trường Sơn khai: Vụ Trang thiết bị & Công trình y tế (đơn vị đầu mối cấp sổ đăng ký sinh phẩm chẩn đoán của Bộ Y tế) do ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng tư vấn cấp số đăng ký sinh phẩm chẩn đoán Bộ Y tế phụ trách điều hành, chỉ đạo.

Tuy nhiên, việc ký Quyết định cấp số đăng ký lưu hành sinh phẩm chẩn đoán, Bộ trưởng Bộ Y tế phân công ông Nguyễn Trường Sơn thực hiện.

Quá trình Bộ Y tế tiếp nhận, thẩm định hồ sơ xin cấp số đăng ký lưu hành của Công ty Việt Á, ông Trịnh Thanh Hùng (Phó Vụ trưởng Vụ KH&CN các ngành kinh tế kỹ thuật Bộ KH&CN) gọi điện cho ông Nguyễn Trường Sơn đề nghị hỗ trợ, giảm thủ tục hành chính cho Công ty Việt Á trong việc cấp số đăng ký lưu hành test xét nghiệm, như: không cần họp Hội đồng nghiệm thu, không cần biên bản nghiệm thu giai đoạn 1.

Việc này ông Nguyễn Trường Sơn không đồng ý. Ngoài ra, ông không nhận được sự chỉ đạo, tác động của cá nhân nào; cũng không chỉ đạo đơn vị, cá nhân nào để tạo điều kiện, giúp đỡ Công ty Việt Á.

Ông Nguyễn Trường Sơn thừa nhận, Công ty Việt Á chưa đủ điều kiện để được cấp số đăng ký lưu hành theo quy định và việc ông ký các quyết định cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, lưu hành chính thức test xét nghiệm cho Công ty Việt Á là vi phạm.

Vẫn theo lời khai của nguyên Thứ trưởng, lý do ông ký các quyết định trên là để kịp thời có test xét nghiệm phục vụ phòng, chống dịch và do nhận thức pháp luật hạn chế. Bản thân ông không được giao nhiệm vụ theo dõi về quy trình thẩm định nên chưa tiếp cận hồ sơ xin cấp số đăng ký lưu hành của Công ty Việt Á, không chỉ đạo hay nhận báo cáo nào của Vụ Trang thiết bị & Công trình y tế.

Vì vậy, ông Sơn không nhận thức được việc Công ty Việt Á không đủ điều kiện cấp số đăng ký lưu hành test xét nghiệm.

Đối với quyết định cấp số đăng ký lưu hành chính thức test xét nghiệm, nguyên Thứ trưởng cho biết, khi đó Hội đồng tư vấn cấp số đăng ký lưu hành sinh phẩm đề xuất và Vụ Trang thiết bị & Công trình y tế báo cáo đủ điều kiện cấp số đăng ký.

Vì vậy, mặc dù biết một số điều kiện để cấp số lưu hành chính thức chưa được đảm bảo, nhưng do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, khẩn cấp, hơn nữa Chính phủ, Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống dịch bệnh chỉ đạo khẩn trương có sinh phẩm phục vụ phòng, chống dịch nên ông Sơn vẫn ký Quyết định cấp số đăng ký lưu hành chính thức test xét nghiệm cho Công ty Việt Á.

Theo lời khai nguyên Thứ trưởng, ông không được hưởng lợi từ Phan Quốc Việt và Công ty Việt Á; không vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác khi ký các quyết định cấp số đăng ký lưu hành test xét nghiệm cho Công ty Việt Á.

CQĐT cho rằng, hành vi của ông Nguyễn Trường Sơn có dấu hiệu của tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ ” quy định tại Điều 356 Bộ luật hình sự. 

Tuy nhiên, ông Nguyễn Trường Sơn ký quyết định cấp số đăng ký lưu hành không phải là nhiệm vụ thường xuyên (thuộc chức năng, nhiệm vụ của ông Trương Quốc Cường nhưng ông Cường đề xuất phân công người khác nên Bộ Y tế phân công ông Sơn ký), ông Nguyễn Trường Sơn cũng không thông đồng, thỏa thuận để làm lợi cho Công ty Việt Á.

Nguyên Thứ trưởng cũng không được hưởng lợi, không có động cơ vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác. Đến nay, ông Nguyễn Trường Sơn đã bị kỷ luật Cảnh cáo về Đảng, kỷ luật Cảnh cáo về Chính quyền.

Vì vậy, CQĐT vận dụng điểm c, khoản 2, Điều 29 Bộ luật hình sự và điểm b, khoản 3, Điều 5, Nghị quyết 03/2020/NQ-HĐTP ngày 30/12/2020 của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao để miễn trách nhiệm hình sự (không khởi tố điều tra, đề nghị truy tố) đối với ông Nguyễn Trường Sơn.