Sáng 8/5, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội tổ chức phiên giải trình việc chấp hành pháp luật về phòng, chống mua bán người.

Phát biểu khai mạc, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, hơn 10 năm thi hành Luật Phòng, chống mua bán người đã góp phần kiềm chế tội phạm và vi phạm pháp luật, góp phần bảo đảm trật tự an toàn xã hội.

Tuy nhiên, tội phạm mua bán người có chiều hướng gia tăng và diễn biến phức tạp, thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, đối tượng nạn nhân cũng mở rộng không chỉ còn là phụ nữ, trẻ em mà cả nam giới, trẻ sơ sinh, bào thai, nội tạng… Ngày càng có nhiều vụ mua bán người trong nước bị phát hiện gây bất an, lo lắng trong nhân dân.

Báo cáo tại phiên giải trình, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Mai Thị Phương Hoa cho biết, trong những năm gần đây, cả nước phát hiện 440 vụ với 876 đối tượng vi phạm và 1.240 nạn nhân bị mua bán, nghi bị mua bán.

Theo bà Hoa, hiện nay đã xuất hiện tình trạng mua bán thai nhi, mua bán nam giới để cưỡng bức lao động trên tàu cá. Ở một số nơi nổi lên tình trạng mua bán trẻ sơ sinh núp bóng tinh vi các tổ chức mang danh thiện nguyện tự phát. 

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Mai Thị Phương Hoa. (Ảnh: QH)

Theo Ủy ban Tư pháp, đã xuất hiện nhiều đường dây phạm tội mua bán người với các thủ đoạn ‘việc nhẹ, lương cao’, tổ chức cho nạn nhân vượt biên để ép buộc làm việc bất hợp pháp trên nước bạn. Nếu nạn nhân muốn về nước phải trả một khoản tiền chuộc lớn.

Các đối tượng cũng lợi dụng thủ tục đơn giản trong việc kết hôn với người nước ngoài, cho nhận con nuôi có yếu tố nước ngoài, du lịch, thăm thân để tổ chức cho nạn nhân ra nước ngoài, sau đó thu giữ giấy tờ, bán sang tay nhiều chủ để cưỡng bức lao động, cưỡng bức mại dâm.

Loại hình tội phạm này còn lợi dụng quy định về hiến ghép tạng, các đối tượng tìm gặp các nạn nhân khó khăn về kinh tế có nhu cầu bán nội tạng, thương lượng mua với giá rẻ, làm giả giấy tờ, sau đó bán cho người bệnh với giá cao.

Đến nay cơ quan điều tra các cấp thuộc Bộ Công an đã khởi tố 386 vụ/808 bị can liên quan đến mua bán người. Tuy nhiên, số lượng các vụ phạm tội được phát hiện, điều tra, xử lý còn ít so với tình hình thực tế. Chất lượng điều tra còn có mặt hạn chế, vẫn còn 56 bị can phạm tội mua bán người bỏ trốn phải truy nã. 

Cơ quan có thẩm quyền đã tiến hành giải cứu và phối hợp giải cứu cho 352 nạn nhân; tiếp nhận, xác minh nạn nhân từ nước ngoài trở về 545 nạn nhân. Có 288 người được cấp giấy xác nhận nạn nhân; 86 nạn nhân được công an chuyển giao cho địa phương. 

Tuy nhiên, vẫn còn một số lượng lớn nạn nhân chưa được giải cứu. Trong các vụ án liên quan mua bán người vừa qua có 744 nạn nhân là nữ, 275 nạn nhân nam, 841 nạn nhân trên 16 tuổi và 178 nạn nhân dưới 16 tuổi.