Xây dựng Bộ đội Biên phòng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại

“Xây dựng BĐBP cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số thành phần tiến thẳng hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia trong tình hình mới” là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước, được khẳng định tại Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 28/9/2018 của Bộ Chính trị về Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia.

Những năm qua, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP đã quán triệt, triển khai thực hiện quyết liệt, đồng bộ, nhất quán chủ trương này, góp phần xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, nhân dân và chế độ XHCN, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

Để làm rõ hơn về vấn đề này, Báo Biên phòng đã có cuộc phỏng vấn Trung tướng Lê Đức Thái, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Tư lệnh BĐBP.

Kính thưa đồng chí Tư lệnh! Nghị quyết số 33-NQ/TW là một chủ trương lớn, bao gồm nhiều nội dung sâu sắc, toàn diện, khoa học, đề cập đến những vấn đề chiến lược, hệ trọng về xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia. Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP đã tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đề xuất với Đảng, Nhà nước ban hành những văn bản gì nhằm tích cực đưa nghị quyết vào cuộc sống?

Những năm gần đây, tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường, các hoạt động xung đột vũ trang, tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo… xảy ra ở nhiều nơi, các thách thức an ninh phi truyền thống như thiên tai, dịch bệnh, khủng bố bằng vũ khí hạng nặng, vũ khí sinh học… gia tăng. Trong nước, các thế lực thù địch, phản động, phần tử cơ hội chính trị tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước, Quân đội; tình hình vi phạm chủ quyền, an ninh trên các tuyến biên giới, vùng biển, đảo tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất ổn định. Hoạt động của các loại tội phạm xuyên quốc gia, xuyên biên giới ngày một manh động, liều lĩnh và tinh vi đã tác động trực tiếp đến nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia.

Trong bối cảnh đó, Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia ra đời đã thể chế hóa sâu sắc các quan điểm, chủ trương, tư duy mới về quốc phòng, an ninh của Đảng; cơ sở pháp lý quan trọng để phát huy sức mạnh tổng hợp trong quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Nhận thức rõ điều đó, nhằm quán triệt, triển khai tổ chức thực hiện nghiêm túc, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp của Chiến lược, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP đã tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đề xuất với Chính phủ xây dựng và ban hành “Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 33-NQ/TW”; “Chương trình hành động số 88-CTr/QUTW, ngày 30/01/2019” của Quân ủy Trung ương và “Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 16/NQ-CP ngày 29/4/2020” của Bộ Quốc phòng. Đồng thời, tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng báo cáo Chính phủ trình Quốc hội khóa XIV ban hành Luật Biên phòng Việt Nam tại Kỳ họp thứ 10 ngày 11/11/2020 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2022). Luật Biên phòng Việt Nam được ban hành đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng, vững chắc và đầy đủ trong tăng cường hiệu lực xây dựng, quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia; tạo điều kiện thuận lợi để hội nhập và hợp tác quốc tế cũng như xây dựng lực lượng BĐBP trong tình hình mới.

Ngay sau khi Luật Biên phòng Việt Nam được ban hành, Bộ Tư lệnh BĐBP tiếp tục báo cáo Bộ Quốc phòng tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 286/QĐ-TTg ngày 2/3/2021 về Kế hoạch triển khai thi hành Luật Biên phòng Việt Nam và triển khai thực hiện; trình Chính phủ ban hành 2 nghị định, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ban hành 2 thông tư quy định chi tiết một số điều của Luật Biên phòng Việt Nam; xây dựng và triển khai thực hiện Đề án tập huấn chuyên sâu; tuyên truyền, phổ biến Luật Biên phòng Việt Nam và các văn bản quy định chi tiết đến mọi cán bộ, đảng viên và quần chúng Nhân dân; báo cáo Chính phủ Đề án “Xây dựng nền biên phòng toàn dân, thế trận biên phòng toàn dân nằm trong nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với nền an ninh Nhân dân, thế trận an ninh Nhân dân ở khu vực biên giới”…

Cùng với đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đề xuất Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Kết luận số 68-KL/TW ngày 5/2/2020 về tăng thêm cấp ủy viên là cán bộ đồn Biên phòng tham gia cấp ủy cấp huyện, cấp xã biên giới và hiện đã triển khai quyết liệt, hiệu quả, được các tỉnh ủy, thành ủy biên giới đánh giá cao; tham mưu, đề xuất xây dựng và quyết tâm, quyết liệt tổ chức thực hiện các đề án: “Tổ chức lực lượng BĐBP giai đoạn 2017-2021 và những năm tiếp theo”, “Quy hoạch hệ thống đồn, trạm Biên phòng đến năm 2021 và những năm tiếp theo”…

Sau gần 5 năm quán triệt, lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị triển khai thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW, đến nay đã đạt được kết quả như thế nào, thưa đồng chí Tư lệnh?

Việc quán triệt, tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, quyết liệt, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết số 33-NQ/TW được Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP xác định là nghĩa vụ, trách nhiệm chính trị của lực lượng với Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Vì vậy, sau gần 5 năm triển khai thực hiện, lực lượng BĐBP đã đạt được một số kết quả quan trọng, nổi bật sau:

Thứ nhất, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP đã chủ động xây dựng kế hoạch, chương trình hành động để quán triệt sâu sắc nội dung của Nghị quyết vào quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia. Các đơn vị đã chủ động, tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các địa phương khu vực biên giới tổ chức quán triệt Nghị quyết tới các cấp, các ngành, toàn thể cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân trong tỉnh. Trong đó, tập trung vào cấp ủy, chỉ huy, cán bộ, đảng viên, làm cho đội ngũ này nhận thức đầy đủ ý nghĩa, nội dung cơ bản của Nghị quyết, làm cơ sở để triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia trong tình hình mới.

Thứ hai, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao về tư tưởng, hành động trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị đối với nhiệm vụ xây dựng quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia. Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo điều chỉnh tổ chức biên chế, xây dựng lực lượng theo hướng tinh, gọn, mạnh, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; kết hợp các hình thức, biện pháp bảo vệ biên giới quốc gia; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và chủ động xây dựng kế hoạch, phương án đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống, thực hiện có hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm, nhất là tội phạm có tổ chức, xuyên quốc gia, xuyên biên giới, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới.

Từ tháng 9/2018 đến nay, BĐBP đã chủ trì, phối hợp bắt giữ, xử lý 40.695 vụ/113.446 đối tượng, tang vật thu giữ gồm: 8,605 tấn ma túy các loại; trị giá hàng hóa tạm giữ để điều tra xác minh khoảng 571,577 tỷ đồng; giải cứu, tiếp nhận 251 nạn nhân bị mua bán và nhiều hàng hóa, tang vật khác; làm thủ tục xuất, nhập cảnh cho gần 26 triệu người; hàng hóa nhập khẩu hơn 900 triệu tấn, xuất khẩu gần 800 triệu tấn. Chủ động xây dựng kế hoạch, phương án đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống, nhất là thời điểm dịch Covid-19 bùng phát với diễn biến phức tạp, khó lường, cao điểm nhất, Bộ Tư lệnh BĐBP duy trì 1.980 tổ, chốt phòng, chống dịch Covid-19 và quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia với hơn 13.000 cán bộ, chiến sĩ cùng các lực lượng khác tham gia. Hiện nay, thực hiện phương châm “thích ứng, linh hoạt, an toàn”, BĐBP tiếp tục duy trì 453 tổ, chốt với 1.854 cán bộ, chiến sĩ BĐBP thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia và giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới.

Thứ ba, tập trung xây dựng, củng cố lực lượng bảo vệ biên giới toàn dân, rộng khắp theo phương châm “Nhân dân là chủ thể, lực lượng vũ trang Nhân dân làm nòng cốt, BĐBP là lực lượng chuyên trách quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia”. Các đơn vị đã tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, bồi dưỡng nghiệp vụ để mọi cán bộ, chiến sĩ nâng cao nhận thức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, pháp luật, quân sự, sử dụng thành thạo các loại vũ khí, trang bị và có khả năng nắm, nghiên cứu, đánh giá, dự báo sát, đúng, đầy đủ tình hình có liên quan, xử lý tốt các tình huống xảy ra, không để bị động, bất ngờ. Bên cạnh đó, BĐBP chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương đẩy mạnh triển khai thực hiện Chỉ thị 01/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tổ chức phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới; phát huy mạnh mẽ vai trò của Nhân dân trong quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia.

Đến nay, các đơn vị BĐBP đã phối hợp với chính quyền địa phương xây dựng, củng cố 1.546 tổ tự quản với 45.354 hộ gia đình và 93.722 cá nhân đăng ký tự quản 4.201km đường biên, 3.285 mốc quốc giới, 111 công trình biên giới; xây dựng, củng cố 3.388 tổ tàu thuyền với hơn 25.200 tàu thuyền và hơn 78.500 thành viên đăng ký tự quản hàng ngàn bến bãi ven biển; duy trì hơn 16.200 tổ an ninh, trật tự với 320.903 thành viên…

Thứ tư, tham mưu đầu tư xây dựng, phát triển các cụm dân cư biên giới, tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân làm nền tảng cho sự nghiệp củng cố quốc phòng, an ninh và quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia. BĐBP đã tích cực tham gia xây dựng, củng cố hệ thống chính trị các cấp ở khu vực biên giới vững mạnh, cử 2.388 đảng viên đồn Biên phòng tham gia sinh hoạt tại chi bộ thôn, bản biên giới; 9.402 đảng viên phụ trách 40.893 hộ gia đình ở khu vực biên giới. Bên cạnh đó, tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo bền vững. Có thể kể đến các chương trình, phong trào lớn, có sức lan tỏa được các đơn vị thực hiện hiệu quả như: “Ngày hội Biên phòng toàn dân”, Chương trình “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản”, “Nâng bước em tới trường - Con nuôi đồn Biên phòng”, qua đó đỡ đầu hơn 6.000 học sinh, nhận nuôi 388 em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tại 231 đồn Biên phòng. Đồng thời tham mưu cho Bộ Quốc phòng thực hiện có hiệu quả Dự án “Cán bộ, chiến sĩ Quân đội nâng bước em tới trường” giai đoạn 2021-2025. Hiện nay, các đơn vị đang nhận nuôi 400 học sinh, nhận hỗ trợ 3.254 học sinh ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Thứ năm, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP đã lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai toàn diện, chặt chẽ, có chiều sâu, thực chất và hiệu quả công tác đối ngoại biên phòng, tiếp tục là điểm sáng trong quan hệ đối ngoại quốc phòng góp phần quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ “từ sớm, từ xa”. Thường xuyên tổ chức các hoạt động đối ngoại biên phòng với lực lượng bảo vệ biên giới các nước láng giềng nhằm thắt chặt quan hệ, quản lý, bảo vệ biên giới hòa bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và phát triển; phối hợp tổ chức thành công các kỳ “Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam-Trung Quốc”, “Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam-Lào lần thứ nhất” và “Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam-Campuchia lần thứ nhất”...; “Giao lưu công tác đảng, công tác chính trị”; duy trì và nhân rộng mô hình kết nghĩa đồn, trạm Biên phòng hai bên biên giới. Đến nay, đã tổ chức kết nghĩa đồn - trạm, lực lượng vũ trang được 188 cặp/265 đồn Biên phòng với các đồn, đại đội BĐBP và chi đội, trạm kiểm tra Biên phòng Xuất nhập cảnh của Trung Quốc, Lào và Campuchia; kết nghĩa bản - bản hai bên biên giới, xây dựng biên giới hòa bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và phát triển. Đặc biệt, ngày 12/2/2023, thực hiện chỉ đạo của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh BĐBP đã cử Đội tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn gồm 9 cán bộ và 6 chó nghiệp vụ tham gia khắc phục hậu quả động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Chiến lược cũng xác định việc xây dựng BĐBP cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới là một trong những mục tiêu then chốt và trọng yếu. Trong thời gian tới, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP có những chủ trương, giải pháp gì để thực hiện hiệu quả nội dung này, thưa đồng chí Tư lệnh?

Trước bối cảnh đất nước hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, tình hình thế giới, khu vực đang diễn biến phức tạp, khó lường và tình hình thực tiễn của đất nước cũng như khu vực biên giới đã đặt ra nhiều khó khăn, thách thức. Để tiếp tục xây dựng BĐBP cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số thành phần tiến thẳng hiện đại theo tinh thần của Nghị quyết, lực lượng BĐBP cần tập trung thực hiện một số nội dung cơ bản sau:

Một là, tiếp tục làm tốt công tác tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, biên phòng; xây dựng, hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật về biên phòng, biên giới quốc gia; rà soát văn bản quy phạm nội bộ theo thẩm quyền để đồng bộ, thống nhất với Luật Biên phòng Việt Nam và các văn bản quy định chi tiết. Tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tổ chức sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 28/9/2018 của Bộ Chính trị về Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia. Phối hợp với các cơ quan chức năng của các bộ, ngành, địa phương có liên quan quy hoạch hệ thống cửa khẩu và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách thủ tục hành chính, xây dựng chính phủ điện tử, từng bước chuyển đổi số trong thực hiện nhiệm vụ của BĐBP.

Hai là, xây dựng các cấp ủy, tổ chức Đảng trong BĐBP vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ BĐBP lần thứ XV. Bên cạnh đó, giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội; phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng; tích cực đổi mới phong cách lãnh đạo, phương pháp quản lý, chỉ huy, điều hành của các cấp ủy, tổ chức Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì các cấp theo hướng tập trung, sâu sát, đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả, cải cách hành chính và thủ tục hành chính; tiếp tục đẩy mạnh xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “Mẫu mực, tiêu biểu”.

Ba là, tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả Đề án “Tổ chức lực lượng BĐBP giai đoạn 2017-2021 và những năm tiếp theo”, trong đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo điều chỉnh tổ chức biên chế, xây dựng lực lượng theo hướng “tinh, gọn, mạnh và hiệu lực, hiệu quả”. Đầu tư xây dựng, hoàn thiện hệ thống đồn, trạm Biên phòng, cửa khẩu, công trình bảo vệ biên giới, công trình chiến đấu liên hoàn, khép kín, kiên cố, vững chắc, bảo đảm đủ khả năng quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia và phòng thủ trong mọi tình huống.

Bốn là, lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng các mặt công tác nghiệp vụ biên phòng, xây dựng lực lượng BĐBP cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Trong đó, tập trung xây dựng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ cấp chiến dịch và cán bộ đồn Biên phòng; đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, giáo dục và đào tạo tại học viện, nhà trường và tại đơn vị theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa; đầu tư xây dựng Học viện Biên phòng theo mô hình “Nhà trường thông minh, tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp 4.0”.

Năm là, đổi mới phương thức bảo đảm hậu cần để thực hiện các nhiệm vụ công tác biên phòng; chủ động nghiên cứu, đề xuất đầu tư vũ khí, trang bị kỹ thuật, phương tiện hiện đại, đảm bảo cho hoạt động của BĐBP. Ưu tiên đầu tư đồng bộ trang bị, phương tiện nghiệp vụ quản lý, bảo vệ biên giới, nhất là các phương tiện kỹ thuật hiện đại phục vụ cho công tác chỉ huy, quản lý, kiểm soát cửa khẩu, trinh sát kỹ thuật, đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm, thông tin, phương tiện tuần tra, kiểm soát…

Xin trân trọng cảm ơn đồng chí Tư lệnh!