Cảnh báo nguy cơ đuối nước ở trẻ em

Nạn nhân đuối nước là bé trai 12 tuổi, quê Nam Định, gặp nạn khi tắm ở sông gần nhà. Khi thấy việc vác trẻ chạy không hiệu quả, người cấp cứu thực hiện ép tim cho trẻ sau đó đưa bệnh nhi đi cấp cứu tại bệnh viện huyện, 15 phút sau có nhịp tim trở lại.

Tuy nhiên, do thời gian ngừng tim trước đó kéo dài (trên 30 phút), trẻ vẫn hôn mê sâu, suy hô hấp, tiên lượng di chứng thần kinh nặng nề.

Đây là một trong 4 trường hợp bệnh nhi nguy kịch vì sai lầm trong sơ cứu đuối nước, phải vào khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội), trong tuần qua.

Trường hợp khác là bé trai 3 tuổi quê Thái Nguyên. Bé đi bơi cùng anh trai, sau đó được phát hiện chìm trong bể bơi người lớn trong tình trạng môi tím, da trắng nhợt, không cử động. Gia đình cho biết sau khi đưa trẻ lên, nhân viên tại bể bơi ép tim và thổi ngạt khoảng 2 phút, sắc da trẻ hồng trở lại. Tuy nhiên, trẻ sau đó lại được vác chạy trong 5 phút.

Đến khi nhận thấy tình trạng trẻ không cải thiện, nhân viên mới chuyển đến trạm y tế gần nhất và bệnh viện huyện. Tại đây, trẻ được thở oxy, có nhịp tim trở lại nhưng tiểu tiện không tự chủ, có cơn co cứng nên chuyển tuyến lên bệnh viện tỉnh để đặt nội khí quản rồi chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương.

Thời điểm nhập viện, bệnh nhi hôn mê, suy hô hấp, suy tuần hoàn, suy đa tạng, được điều trị thở máy, ổn định huyết động, lọc máu, kháng sinh và sử dụng biện pháp hạ thân nhiệt chủ động để bảo vệ não. Sau 3 ngày, tình trạng của trẻ vẫn nặng nề, nguy cơ tử vong cao.

Thạc sĩ, bác sĩ Hoàng Ngọc Cảnh, khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ đuối nước là tổn thương não do thiếu ôxy, do đó sơ cấp cứu ban đầu cho trẻ đuối nước rất quan trọng.

Thời gian chịu đựng thiếu oxy của não tối đa chỉ khoảng từ 4-5 phút, nếu quá thời gian này sẽ dẫn tới tổn thương não không hồi phục, gây tử vong hoặc di chứng thần kinh.

"Khi thấy một trẻ bị đuối nước không tỉnh, không thở, ngừng tim cần phải hồi sức tim phổi ngay", bác sĩ Cảnh nói.

Việc nhiều người có thói quen dốc ngược trẻ lên vai rồi chạy sẽ làm cho các dịch ở dạ dày trào ngược hít vào đường thở và làm chậm trễ hồi sức tim phổi (ép tim/thổi ngạt), làm mất thời gian vàng để cấp cứu trẻ, thậm chí gây thêm các tổn thương cho trẻ.

Cách sơ cứu trẻ bị đuối nước. Nguồn clip: Bệnh viện Nhi Trung ương

Giáo dục kỹ năng phòng chống đuối nước, sơ cấp cứu ban đầu trong nhà trường rất quan trọng

Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH, giai đoạn 2015-2020, trung bình mỗi năm ở Việt Nam có khoảng 2.000 trẻ em tử vong do đuối nước. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tai nạn đuối nước ở trẻ em, học sinh, ngoài nguyên nhân khách quan do địa hình, lũ lụt, thiên tai, có thể nhận thấy một số nguyên nhân chủ quan như trẻ em, học sinh thiếu kỹ năng an toàn trong môi trường nước và sự quản lý của gia đình, người lớn tuổi, nhà trường còn lỏng lẻo, chưa chặt chẽ.

Theo số liệu thống kê của 59/63 Sở GD&ĐT, đến hết năm 2022, tổng số bể bơi trong trường học là 2.184 bể/25.307 trường, chiếm tỷ lệ 8,63%. Tại nhiều địa phương, bể bơi trong trường học xuống cấp, chất lượng nguồn nước chưa đảm bảo, không có kinh phí, không có nhân viên đủ năng lực vận hành bể bơi.

Hiện khoảng 70% giáo viên giáo dục thể chất đã được tập huấn về dạy bơi và kỹ năng phòng chống đuối nước, sơ cấp cứu ban đầu. Tuy nhiên, tỷ lệ giáo viên có chứng chỉ/chứng nhận hoàn thành tập huấn huấn luyện viên môn bơi còn thấp so với nhu cầu thực tế ở rất nhiều nơi. Đây là tình trạng phổ biến ở nhiều địa phương, nhất là ở các tỉnh vùng khó khăn, miền núi.

Chương trình Sức khỏe học đường giai đoạn 2021-2025 được ban hành nhằm duy trì, đẩy mạnh hoạt động giáo dục, chăm sóc, bảo vệ và quản lý sức khỏe trẻ em, học sinh trong trường học nhằm bảo đảm sự phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần cho học sinh. Chương trình chú trọng công tác giáo dục thể chất và hoạt động thể thao trong trường học, trong đó đặt ra các chỉ tiêu:

- 80% trường học bố trí ít nhất 1 khu vực bảo đảm các trang thiết bị, dụng cụ cần thiết dành cho giáo dục thể chất và hoạt động thể thao theo quy định.

- 85% trường học tổ chức hoạt động vận động thể lực phù hợp cho học sinh thông qua các hoạt động thể thao ngoại khóa, hình thức câu lạc bộ thể thao.

- 100% trường học có đủ giáo viên giáo dục thể chất và được tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ (đối với các trường học phổ thông).

Dù còn gặp nhiều khó khăn về nguồn lực, điều kiện đảm bảo để tổ chức dạy bơi cho học sinh trong trường học nhưng địa phương, cơ sở giáo dục đã có nhiều cách làm sáng tạo đưa môn bơi vào trường học trong giờ chính khóa và rèn luyện kỹ năng ngoại khóa. Công tác truyền thông, giáo dục phòng tránh đuối nước cơ bản đã được triển khai đầy đủ, qua đó góp phần nâng cao ý thức của phụ huynh học sinh và bản thân các em học sinh trong việc phòng tránh tai nạn đuối nước.

Bác sĩ cấp cứu bé trai đuối nước: 'Nghe tiếng tim con đập trở lại, tôi chảy nước mắt'Giây phút nghe được tiếng tim đập trở lại trong cơ thể bé trai 2 tuổi bị đuối nước ngừng tuần hoàn, bác sĩ Phan Nhân Hậu bất giác chảy nước mắt, tay nổi da gà vì hạnh phúc tột độ.