Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, trước vận mệnh đất nước đang ở tình thế “ngàn cân treo sợi tóc” vì thù trong, giặc ngoài, nạn đói, nạn dốt hoành hành khắp nơi, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thức rõ việc động viên sức mạnh của toàn thể dân tộc Việt Nam là điều rất cần thiết để thực hiện nhiệm vụ cấp bách của cách mạng.
Theo sáng kiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 27/3/1948, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ra Chỉ thị đẩy mạnh phong trào thi đua ái quốc để động viên mọi lực lượng tham gia kháng chiến và kiến quốc. Chỉ thị xác định: "… mục đích thi đua ái quốc là làm sao cho kháng chiến mau thắng lợi, kiến thiết chóng thành công".
Sau khi Ban Chấp hành Trung ương ra Chỉ thị, nhân kỷ niệm 1.000 ngày kháng chiến (Ngày Nam Bộ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược 23/9/1945), ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”.
Trong mỗi giai đoạn cách mạng, tinh thần thi đua ái quốc Chủ tịch Hồ Chí Minh được phát huy, cổ vũ động viên tiếp thêm sức mạnh, là động lực to lớn để dân tộc Việt Nam vượt qua mọi hy sinh gian khổ giành chiến thắng.
“Lời kêu gọi thi đua ái quốc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh có tác dụng hiệu triệu, lôi cuốn, động viên toàn Đảng, toàn dân và toàn quân phát huy truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường, vượt qua mọi hy sinh gian khổ hoàn thành tốt nhiệm vụ trong từng giai đoạn cách mạng. Đặc biệt trong những thời khắc cam go, ác liệt của dân tộc, “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn thấm sâu vào các tầng lớp nhân dân, biến thành sức mạnh đưa cách mạng Việt Nam đến thắng lợi vẻ vang.
Thực hiện lời dạy của Người, nhiều phong trào thi đua đã phát triển rộng khắp, thực sự là động lực to lớn, góp phần vào thắng lợi của hai cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc. Điển hình là các phong trào thi đua: “Tuần lễ vàng”; “Bình dân học vụ”… đến “Cờ Ba nhất” trong quân đội; “Gió Đại Phong” trong nông nghiệp; “Sóng Duyên Hải” trong công nghiệp; “Hai tốt” trong giáo dục; “Ba sẵn sàng” và “Năm xung phong” trong thanh niên…
Giai đoạn Đổi mới vừa qua tới nay, nhiều phong trào đã và đang được phát động và thực hiện có hiệu quả như “Xóa đói, giảm nghèo”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Lao động giỏi, lao động sáng tạo”, …
Và gần đây là cả nước đang tập trung triển khai và thực hiện có hiệu quả các Chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình “Doanh nghiệp Việt Nam hội nhập và phát triển”, chương trình “Cả nước chung tay vì người nghèo – không để ai bị bỏ lại phía sau”… Nhìn chung, các phong trào thi đua đã gắn bó mật thiết với quyền và lợi ích của người dân, góp phần vào những thành tựu quan trọng phát triển kinh tế - xã hội, trong bảo vệ Tổ quốc.
Để tiếp tục phát huy ý nghĩa, giá trị của “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” và sức mạnh của các phong trào thi đua yêu nước, tạo khí thế thi đua sôi nổi, rộng khắp trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 368/QĐ-TTg phê duyệt Đề án tổ chức các hoạt động kỷ niệm 75 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc (11/6/1948 - 11/6/2023).
Theo Quyết định, việc tổ chức các hoạt động kỷ niệm 75 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc nhằm quán triệt sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thi đua ái quốc, Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 7/4/2014 của Bộ Chính trị khóa XI về tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng, tăng cường vai trò lãnh đạo và trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, của cán bộ, đảng viên và toàn xã hội về vị trí, vai trò, tác dụng to lớn của phong trào thi đua đối với công tác thi đua, khen thưởng.
Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền các hoạt động kỷ niệm, những thành tựu nổi bật của phong trào thi đua yêu nước trong 75 năm qua, từ đó góp phần giáo dục truyền thống, khơi dậy lòng yêu nước tự hào dân tộc, phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; biểu dương, tôn vinh các tập thể, cá nhân Anh hùng Lao động, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Chiến sĩ thi đua, các gương điển hình tiên tiến trong các phong trào thi đua yêu nước.