Khi thực hiện cải cách tiền lương từ 1/7/2024, mức lương của các lãnh đạo phải thể hiện thứ bậc trong hệ thống chính trị; giữ chức vụ lãnh đạo nào thì hưởng lương theo chức vụ đó.
Một trong những nội dung đáng chú ý của chính sách tiền lương mới vừa được Quốc hội thông qua để áp dụng từ 1/7/2024 theo Nghị quyết 27, Trung ương khóa 12 (về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp) là xây dựng, ban hành hệ thống bảng lương mới theo vị trí việc làm, chức danh và chức vụ lãnh đạo thay thế hệ thống bảng lương hiện hành.
Mức lương chức vụ phải thể hiện thứ bậc trong hệ thống chính trị
Theo đó, sẽ có 5 bảng lương mới gồm: Bảng lương chức vụ áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức giữ chức vụ lãnh đạo; bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ theo ngạch công chức và chức danh nghề nghiệp viên chức áp dụng chung đối với công chức, viên chức không giữ chức danh lãnh đạo và 3 bảng lương đối với lực lượng vũ trang.
Theo chế độ tiền lương hiện hành thì các chức danh lãnh đạo (bầu cử và bổ nhiệm) trong hệ thống chính trị từ bộ trưởng và tương đương trở lên được xếp lương theo chức vụ.
Còn từ cấp thứ trưởng và tương đương trở xuống được xếp lương chuyên môn theo ngạch công chức, chức danh nghề nghiệp viên chức và hưởng phụ cấp chức vụ lãnh đạo.
Dự kiến xây dựng bảng lương mới theo chức vụ lãnh đạo (bỏ phụ cấp chức vụ) theo nguyên tắc mỗi chức vụ có một mức lương.
Việc xây dựng bảng lương mới phải đảm bảo một số nguyên tắc. Cụ thể, mức lương chức vụ phải thể hiện thứ bậc trong hệ thống chính trị; giữ chức vụ lãnh đạo nào thì hưởng lương theo chức vụ đó, nếu một người giữ nhiều chức vụ thì hưởng một mức lương chức vụ cao nhất; giữ chức vụ lãnh đạo tương đương nhau thì hưởng mức lương như nhau; mức lương chức vụ của người lãnh đạo cấp trên phải cao hơn mức lương chức vụ của người lãnh đạo cấp dưới.
Chế độ tiền mới cũng quy định một mức lương chức vụ cho mỗi loại chức vụ tương đương; không phân loại cơ quan ở Trung ương khi xây dựng bảng lương chức vụ ở Trung ương; không phân biệt mức lương chức vụ khác nhau đối với cùng chức danh lãnh đạo theo phân loại đơn vị hành chính ở địa phương mà thực hiện bằng chế độ phụ cấp (phụ cấp theo phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã).
Bảng phân loại chức vụ lãnh đạo tương đương trong hệ thống chính trị để thiết kế bảng lương chức vụ được quy định tại Kết luận số 35 ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về danh mục chức danh, chức vụ lãnh đạo và tương đương của hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở (cấp xã).
Theo đó có 3 nhóm: Chức danh, chức vụ lãnh đạo chủ chốt và lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; chức danh, chức vụ thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý; khung chức danh, chức vụ thuộc diện cấp ủy, tổ chức đảng, lãnh đạo cơ quan, đơn vị quản lý.
Trong đó, lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước gồm có: Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội. Lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước và MTTQ Việt Nam gồm có: Thường trực Ban Bí thư; Ủy viên Bộ Chính trị; Ủy viên Ban Bí thư; Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; Chánh án TAND tối cao; Viện trưởng VKSND tối cao; Phó Chủ tịch nước; Phó Thủ tướng; Phó Chủ tịch Quốc hội…
Bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ đối với công chức, viên chức không giữ chức vụ lãnh đạo được xây dựng theo nguyên tắc: Cùng mức độ phức tạp công việc thì có mức lương cơ bản như nhau; điều kiện lao động cao hơn bình thường và ưu đãi nghề thực hiện bằng chế độ phụ cấp theo nghề.
Ngoài ra, chế độ tiền lương mới còn sắp xếp lại nhóm ngạch và số bậc trong các ngạch công chức, chức danh nghề nghiệp viên chức, khuyến khích công chức, viên chức nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ (khuyến khích phát triển chuyên môn nghiệp vụ và chuyên gia).
Việc bổ nhiệm vào ngạch công chức hoặc chức danh nghề nghiệp viên chức gắn với vị trí việc làm và cơ cấu ngạch công chức, cơ cầu chức danh nghề nghiệp viên chức do cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý công chức, viên chức thực hiện.
Lương mới không thấp hơn tiền lương hiện hưởng
Nghị quyết số 27 nêu rõ nguyên tắc “chuyển xếp lương cũ sang lương mới, bảo đảm không thấp hơn tiền lương hiện hưởng”.
Theo đó, đối với cán bộ xếp lương chức vụ từ bộ trưởng trở lên căn cứ vào hệ số lương cũ và thời gian đảm nhiệm chức vụ để chuyển xếp vào bảng lương mới.
Đối với cán bộ, công chức, viên chức đang giữ chức vụ, chức danh lãnh đạo (đang xếp lương chuyên môn, nghiệp vụ và hưởng phụ cấp chức vụ lãnh đạo) thì căn cứ vào chức vụ, chức danh lãnh đạo hiện đảm nhiệm tại thời điểm chuyển xếp lương và thời gian giữ chức vụ, chức danh lãnh đạo tương đương đề xếp vào mức lương của chức danh hiện đảm nhiệm và hưởng thêm tỷ lệ % tính theo chế độ nâng lương theo thời hạn.
Trường hợp đã xếp lương cũ sang lương mới có tổng tiền lương mới (gồm cả phụ cấp) thấp hơn thì được hưởng mức chênh lệch bảo lưu. Mức chênh lệch bảo lưu này được hưởng trong suốt thời gian cán bộ, công chức, viên chức xếp lương chức vụ.
Sau đó, nếu cán bộ, công chức, viên chức tiếp tục được bổ nhiệm chức vụ cao hơn hoặc thôi giữ chức vụ lãnh đạo thì được cộng mức chênh lệch bảo lưu này vào mức lương đang hưởng để xếp lương theo chức vụ mới hoặc ngạch công chức, chức danh nghề nghiệp viên chức được bổ nhiệm và thôi hưởng chênh lệch bảo lưu.
Đối với công chức, viên chức không giữ chức vụ lãnh đạo thì căn cứ vào hệ số lương cũ đã được xếp ở ngạch công chức, chức danh nghề nghiệp viên chức để chuyển xếp sang mức lương mới trong bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ.
Trường hợp chuyển xếp lương cũ sang lương mới có tổng tiền lương mới (gồm cả phụ cấp) thấp hơn tổng tiền lương cũ thì được hưởng mức chênh lệch bảo lưu.
Bảng lương của lực lượng vũ trang
Đối với Bảng lương của lực lượng vũ trang có 3 bảng lương gồm: Bảng lương sĩ quan quân đội, sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ công an (theo chức vụ, chức danh và cấp bậc quân hàm hoặc cấp hàm); bảng lương quân nhân chuyên nghiệp, chuyên môn kỹ thuật công an; bảng lương công nhân quốc phòng, công nhân công an. Các bảng lương này được xây dựng theo đề xuất của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an.
Chế độ tiền lương mới đối với sĩ quan được căn cứ vào cấp bậc quân hàm/cấp hàm và chức vụ, chức danh hiện đảm nhiệm đề chuyển xếp vào mức lương trong bảng lương mới.
Đối với quân nhân chuyên nghiệp, chuyên môn kỹ thuật công an; công nhân quốc phòng, công nhân công an: Trên cơ sở vị trí việc làm và yêu cầu trình độ của vị trí việc làm được quy định của cơ quan, đơn vị và hệ số lương cũ để thực hiện chuyển xếp vào mức lương trong bảng lương mới.
Tiền lương trung bình của công chức, viên chức khi thực hiện cải cách tiền lương sẽ cao hơn 32% so với thu nhập bình quân của lao động làm công hưởng lương (7,5 triệu đồng/tháng).
Có khoảng 134.284 cán bộ, công chức tại 36 cơ quan, đơn vị đang áp dụng cơ chế tài chính, thu nhập lương đặc thù có thể hưởng mức lương và phụ cấp mới thấp hơn trước nên dự kiến được bảo lưu mức hiện hành khi cải cách tiền lương từ 1/7/2024.
Khi cải cách tiền lương sẽ chỉ làm thay đổi cơ cấu chi ngân sách Nhà nước, tức là tăng chi thường xuyên và có thể sẽ làm giảm chi các hạng mục khác, không làm tăng quy mô chi ngân sách một cách bất thường nên tác động đến lạm phát không đáng kể.