Khi màn đêm buông xuống, các gia đình, cửa hàng dần đóng cửa, tắt điện, người người chìm vào giấc ngủ say, bà Nguyễn Thị Ngang (87 tuổi, Bình Dương) lại rục rịch đón ngày mới bên gánh bánh mì.
Trong đêm khuya tĩnh mịch, ánh đèn điện leo lắt, bà Ngang lót chiếc dép phía dưới, ngồi bệt trên nền vỉa hè. Hình ảnh này đã trở nên quá đỗi quen thuộc với nhiều người dân, người lao động trên đoạn đường Nguyễn Chí Thanh, phường Tân An, thành phố Thủ Dầu Một. Hơn 30 năm qua, cứ đều đặn 3 giờ sáng, ngoại Sáu (tên khách thường gọi bà Ngang) lại lom khom gánh hàng bánh mì đi từ nhà đến nơi bán, mất gần 30 phút.
“Hôm nào đau chân, mỏi lưng quá thì con trai tôi chở ra. Còn nếu khoẻ thì tôi đi bộ như tập thể dục luôn. Gánh mãi cũng quen rồi mà”, ngoại Sáu móm mém cười hiền.
Gánh bánh mì của ngoại Sáu đã trở thành địa điểm thân quen với đông đảo người lao động quanh khu vực. Chỉ 5.000 đồng một ổ, chiếc bánh mì ở đây được mệnh danh “rẻ nhất Việt Nam”. Đây là bữa sáng đã "cứu đói", giúp đỡ biết bao người lao động, công nhân khó khăn trong suốt 3 thập kỷ.
“Tôi mới lên giá 5.000 đồng/ổ gần đây thôi. Mấy chục năm trước mỗi ổ có 500 đồng, 2.000 đồng. Tôi già rồi nên không quan trọng lời lãi, chủ yếu là giúp được người ta ăn ngon, giá rẻ thì tôi vui”, ngoại Sáu vừa thoăn thoắt dồn bánh mì cho vị khách đầu tiên vừa tâm sự.
Gánh bánh mì của ngoại Sáu đơn sơ với một nồi xíu mại nhỏ, ấm nóng, một ít thịt bì, rau sống và nước tương. Tất cả đặt gọn gàng trên một chiếc gánh. Mọi nguyên liệu đều do ngoại Sáu tự tay chế biến. Bên cạnh gánh hàng là rổ lớn bánh mì.
Mỗi ổ được dồn 2-3 viên xíu mại béo, thơm, một ít bì thịt, rau, dưa leo, ớt và chan phần nước xíu mại, nước tương cho vừa miệng.
"Món xíu mại làm kỳ công nên tôi thường bắt đầu chế biến từ buổi trưa. Tới tối khi món chín, tôi vẫn hầm liên tục để giữ độ ấm cho tới khi mang bán. Hồi xưa thì tôi tự đi chợ gần nhà để tìm mua nguyên liệu, nhưng mấy năm đổ lại đây, tôi hay đau lưng, đau chân nên chủ yếu con trai đi chợ, mua đồ theo lời dặn của tôi", ngoại Sáu chia sẻ.
Theo bà, thịt heo khi mua về được sơ chế sạch, băm nhỏ rồi nêm nếm gia vị đậm đà, nặn thành từng viên tròn vừa ăn. "Điểm đặc biệt là phần nước xíu mại. Tôi thắng mỡ heo để làm nước kho của xíu mại. Nhờ vậy phần nước kho vừa thơm vừa có vị béo béo, chan lên bánh mì ăn thì ai cũng thích”, cụ bà gần 90 tuổi minh mẫn kể.
Phần bì thịt rất dễ ôi, thiu và bị chua nên ngoại Sáu thường làm trong đêm, ngay trước khi đi bán. Da heo sau khi mua về được ngoại ngâm rửa, sơ chế sạch rồi luộc chín tới, sau đó cắt sợi mỏng, nêm nếm gia vị và trộn đều. Tô bì nghỉ vài tiếng cho thấm gia vị rồi mới mang ra bán. Ngoại Sáu trộn cùng một ít ba rọi để tạo thêm độ ngon và béo.
Hiện tại tuổi già sức yếu, lại thêm chứng đau lưng, đau gối nên mỗi ngày ngoại Sáu chỉ làm 2 nồi xíu mại và bán 100-150 ổ bánh mì. Bánh mì thường chỉ bán trong 2 giờ là hết sạch.
“Ai thích ăn nhiều thì gọi ổ 10.000 hay 15.000 tôi cũng bán, mà khách khó khăn quá mua ổ 2.000 đồng tôi cũng bán luôn. Ổ 2.000 đồng thì có nước chan, có rau ớt và bì. Tiền lời thì đâu đó 100.000 đồng mỗi ngày thôi nhưng miễn giúp được người ta có miếng ăn no bụng, giá rẻ là tôi mãn nguyện rồi”, ngoại Sáu móm mém nói.
Khách của ngoại Sáu chủ yếu là khách quen. Họ có thể là người lao động nghèo, công nhân quanh khu vực, người tập thể dục sáng sớm đi ngang.
Ông Tùng (53 tuổi) là một trong những thực khách hay đi thể dục buổi sáng qua đoạn đường này rồi ghé ủng hộ ngoại Sáu một ổ bánh mì. “Tôi ăn bánh mì ngoại Sáu cũng chục năm rồi. Chiếc bánh mì bà làm vừa ăn, đủ no mà không quá gây ngấy. Khoái nhất là nước chan xíu mại béo béo, thơm thơm”, ông Tùng chia sẻ.
Chỉ trong 2 tiếng, hơn 100 ổ bánh mì đã được bán hết. Hầu như ai ghé qua gánh bánh mì cũng mua 2-3 ổ. Có người thương ngoại Sáu, xin mua hết để bà về nghỉ sớm nhưng bà kiên quyết từ chối. Ngoại Sáu sợ nếu như vậy nhiều người khó khăn sẽ không có bánh mì để ăn.
"Gánh bánh mì là một phần của cuộc đời tôi, giúp tôi nuôi cả gia đình. Mấy năm nay, các con liên tục khuyên tôi nghỉ ngơi, ở nhà cho khỏe nhưng cứ nghĩ phải dừng bán, tôi thấy buồn lắm. Tôi vẫn ráng bán tới khi nào còn sức. Tôi buồn vì vừa nhớ nghề vừa thương nhiều người khó khăn không biết mua bánh mì ở đâu", ngoại Sáu từ tốn tâm sự trước khi thu dọn gánh bánh mì.
Thời điểm cụ bà U90 dọn hàng, mặt trời mới bắt đầu sáng rõ.
Võ Như Khánh