Nằm thiêm thiếp trong buồng 308, Khoa Điều trị tích cực thuộc Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Nhi Trung ương), bé gái 20 tháng tuổi quê Lào Cai liên tục được bố nắn bóp tay chân, tập phục hồi chức năng.
Cuối tháng 4, bé gái xuất hiện cơn sốt giữa đêm. Khoảng 9 tiếng sau, bé sốt cao, 39-40 độ C kèm dấu hiệu co giật. Được chườm nóng, uống thuốc hạ sốt, trẻ có đáp ứng, nhưng đến cuối giờ chiều, cơn sốt cao kèm co giật quay lại.
Thấy bất thường, vợ chồng anh N.Q.K (bố bé) đưa con vào bệnh viện tuyến tỉnh. Kết quả xét nghiệm, chụp CT, điện não đồ, chụp X-quang phổi cho thấy bé bị viêm phổi và viêm não.
Được chỉ định dùng thuốc an thần do sốt cao, co giật, bé liên tục li bì. Sau 3 ngày vào viện, bé vẫn còn biểu hiện co giật dù cơn sốt thoái lui. Từ ngày 2/5, bé được chuyển tuyến lên Bệnh viện Nhi Trung ương trong tình trạng tổn thương não nặng.
Sau 3 ngày được điều trị tại phòng Cấp cứu Khoa Điều trị tích cực với chẩn đoán mắc viêm não do virus Herpes simplex (HSV), từ hôm qua (5/5), bé gái được chuyển về phòng thường. Anh K. cũng cho hay bé chưa từng được tiêm vắc xin phòng viêm não.
Các bác sĩ cho biết, do di chứng nặng nề sau viêm não, tổn thương thuỳ thái dương rất nặng cả hai bên, bé hiện suy giảm ý thức, tăng trương lực cơ.
Viêm não do HSV là bệnh nhiễm trùng thần kinh cấp tính, gây hoại tử kèm theo xuất huyết nhu mô não.
Bệnh biểu hiện bằng sốt cao, co giật, rối loạn ý thức và hôn mê, có nguy cơ tử vong cao hoặc để lại di chứng nặng nề. Tuy nhiên, nếu được chẩn đoán sớm (trong 3 ngày đầu khởi phát dấu hiệu), điều trị bằng thuốc đặc hiệu và chăm sóc tích cực, người bệnh thường có tiên lượng tốt.
Bệnh thường khởi phát đột ngột, cấp tính bằng sốt cao, đau đầu, sau đó xuất hiện co giật, thay đổi tính cách, mất trí nhớ và hôn mê. Các dấu hiệu thần kinh khu trú gợi ý tổn thương thùy thái dương và thùy trán não.
Bé gái 20 tháng tuổi trên đây là một trong những bệnh nhi mắc viêm não nặng nề nhất mà Trung tâm Bệnh nhiệt đới tiếp nhận trong thời gian gần đây. Hiện trong Khoa Điều trị tích cực có 28 bệnh nhân thì có tới 2/3 trường hợp mắc viêm não, viêm màng não.
Một trường hợp khác đang được theo dõi viêm não là bé gái T.A (9 tháng tuổi) quê Lai Châu. Bé vào viện trong tình trạng sốt cao liên tục, hôn mê, co giật, phải đặt ống nội khí quản. Tổn thương não nặng, diễn biến bệnh của bé nguy kịch tới mức tưởng chừng không qua khỏi.
Tại phòng Cấp cứu, bé được thở máy liên tục, dùng thuốc chống phù não, chống co giật, điều trị tăng áp lực nội sọ. Hiện bé đã tỉnh táo hơn nhưng vẫn tiếp tục thở máy.
TS.BS Bùi Hữu Nam, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực thuộc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, cho hay bé được chẩn đoán theo dõi viêm não chưa loại trừ nguyên nhân do rối loạn chuyển hóa.
Dự kiến gia tăng bệnh nhi mắc viêm não trong vài tuần tới
Bộ Y tế cho hay 4 tháng đầu năm 2022, cả nước có 42 trường hợp mắc viêm não virus.
Theo TS Nam, tháng 5-8 hằng năm là giai đoạn thường ghi nhận sự gia tăng các bệnh lý viêm não, đặc biệt là viêm não Nhật Bản. Do đó, trong vài tuần tới đây, số lượng bệnh nhân viêm não nhập viện có thể sẽ tăng thêm.
Viêm não Nhật Bản là bệnh viêm cấp tính tổ chức não do virus viêm não Nhật Bản gây nên. Đây là virus gây viêm não hàng đầu châu Á, trong đó có Việt Nam.
Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất ở trẻ em từ 2 đến 8 tuổi.
Đây được xem là một trong những bệnh nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong và di chứng cao ở trẻ nhỏ (từ 25-35%). Những di chứng này khiến người bệnh giảm khả năng giao tiếp, giảm hoặc mất khả năng lao động, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.
Ngoài virus viêm não Nhật Bản, gần đây khoa Điều trị tích cực cũng ghi nhận một số trẻ mắc viêm não do HSV, HHV-6 (human Herpes týp 6) hoặc do Covid-19…
TS Nam cho hay các bệnh nhi viêm não, viêm màng não điều trị tại đây trong thời gian qua ở các lứa tuổi khác nhau, từ hơn 1 tháng tuổi tới 13-15 tuổi. Trong số này, có bé mới qua đầy tháng được vài ngày đã nhận chẩn đoán viêm não Nhật Bản, đến viện trong tình trạng nguy kịch, phải hỗ trợ hô hấp.
Thực tế, không ít trẻ vì nhiều nguyên nhân có thể do bố mẹ chủ quan, không nhận biết các dấu hiệu sớm của viêm não nên tự ý mua thuốc điều trị, chậm trễ trong việc đưa con đi viện khám.
Do đó, TS Nam khuyến cáo các bậc phụ huynh cần lưu tâm nếu trẻ sốt cao liên tục, nôn, có các triệu chứng rối loạn vận động và rối loạn ý thức như tay chân khó cử động, run, người li bì, lơ mơ, co giật, hôn mê…, với trẻ lớn, trẻ có dấu hiệu đau đầu… thì cần đưa đến viện khám ngay.
Cũng theo TS Bùi Hữu Nam, hầu hết các trường hợp viêm não đến điều trị tại đây đều chưa được tiêm hoặc chưa tiêm đầy đủ mũi nhắc lại các loại vắc xin phòng các bệnh lý viêm não đã có (như vắc xin viêm não Nhật Bản, vắc xin phế cầu, vắc xin 6 trong 1…).
Bác sĩ khuyến cáo các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đi tiêm đủ các loại vắc xin phòng viêm não, viêm màng não đã có.
Bên cạnh đó, gia đình cũng cần chú ý vệ sinh, ăn uống sạch sẽ giúp trẻ nâng cao thể trạng; rửa tay cho trẻ trước khi ăn; vệ sinh nhà cửa, môi trường sống của trẻ sạch sẽ, thoáng mát…
Thanh Hiền