Lợi ích của công nghệ số đối với người cao tuổi (NCT) đã thấy rất rõ, những tiến bộ về công nghệ giúp NCT vượt qua nhiều trở ngại để học hỏi, kết nối với bạn bè, người thân. Tuy nhiên, nhiều NCT đang trở thành mục tiêu mới của các đối tượng lừa đảo.
Nhiều người cao tuổi bị lừa
Bà Nguyễn Thị Hoa ở khu phố Tân Đồng 1, phường Tân Thiện, thành phố Đồng Xoài kể, cuối năm 2023, bà liên tục nhận được những cuộc điện thoại tự xưng là công an nói số điện thoại của bà đang được sử dụng để lừa đảo, chúng còn hẹn gặp riêng bà để giải quyết.
Bà Hoa đã ra báo Công an phường Tân Thiện và được công an hướng dẫn cách trả lời với các đối tượng lừa đảo, kể từ đó không thấy các đối tượng gọi lại cho bà nữa. Bà Hoa cho biết, mấy tháng trước, các đối tượng lừa đảo sử dụng công nghệ cao lấy cắp thông tin cá nhân của con trai bà, sau đó rút hết 214 triệu đồng trong tài khoản.
Người cao tuổi cần nêu cao cảnh giác khi tham gia mạng xã hội.
Bà Phùng Thị Chuyển cùng ở khu phố Tân Đồng 1 cho biết, năm 2023, bà nhận được cuộc điện thoại thông báo đã mua hàng may mắn trúng thưởng một chiếc xe máy SH. Để nhận được xe và giấy tờ, bà phải đóng 1,7 triệu đồng, sau đó các đối tượng lại yêu cầu đóng tiếp 4,6 triệu đồng, rồi 6 triệu đồng để nhận xe. Khi các đối tượng tiếp tục yêu cầu đóng tiền, bà nghi ngờ nên không đóng nữa và đề nghị gửi xe máy SH về Bình Phước... Thấy không lừa được nữa nên bọn chúng khóa máy không liên lạc được.
Một số NCT khác thì bị lừa mua thực phẩm chức năng với giá cao, một số người bị lừa đảo tài chính… Theo thống kê của Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông, NCT thường gặp 15 hình thức lừa đảo như: Lừa đảo “combo du lịch” giá rẻ; lừa đảo công nghệ cao thông qua cuộc gọi video Deepfake; giả mạo biên lai chuyển tiền thành công; giả mạo trang thông tin điện tử, cơ quan, doanh nghiệp, bảo hiểm ngân hàng; giả danh công an, kiểm sát viên, cán bộ tòa án gọi điện lừa đảo; đánh cắp thông tin căn cước công dân đi vay tín dụng; lừa đảo chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng…
Điều đáng nói là với các thủ đoạn ngày càng tinh vi, năm 2023 và những tháng đầu năm 2024, rất nhiều NCT đã trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo tài chính và toàn bộ số tiền mà các cụ tích cóp được đã nhanh chóng rơi vào túi kẻ gian.
Thực hiện nghiêm nguyên tắc “4T”
Việc NCT tiếp cận, sử dụng công nghệ thành thạo đã mang lại nhiều tiện lợi. Song cũng có ý kiến cho rằng, nếu NCT dành nhiều thời gian, thậm chí bị “nghiện” công nghệ sẽ gây ra hệ lụy không tốt cho sức khỏe. Bên cạnh đó, cần cảnh giác với những thông tin xấu, độc chưa được kiểm chứng trên mạng xã hội.
Hơn ai hết, trong thời đại công nghệ phát triển, mỗi người cần có ý thức bảo vệ thông tin cá nhân. Không truy cập vào các đường link lạ, đường link không rõ ràng hoặc nghi ngờ. Còn trong trường hợp khách quan như thông tin bị lộ do mua bán dữ liệu trái phép, bị đánh cắp thì cần có vai trò quản lý nhà nước trong việc ban hành và thực thi các chính sách bảo mật thông tin cá nhân hiệu quả hơn.
“NCT không nên dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội. Hiện nay, trên mạng xã hội thông tin thật - giả, đúng - sai rất nhiều. Do vậy, NCT cần hết sức thận trọng, không nên tin vào mạng xã hội một cách tuyệt đối, đặc biệt là không chia sẻ những thông tin chưa được kiểm chứng” - ông Nguyễn Công Sởi, Chủ tịch Hội Người cao tuổi tỉnh nhấn mạnh.
Nhiều người cao tuổi đã trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo tài chính thông qua thiết bị công nghệ.
Lợi dụng việc đa số NCT thường hay cả tin và không có nhiều kiến thức về công nghệ thông tin, kẻ gian đã nhắm vào họ để tấn công. Sau khi đưa ra các chiêu trò để lôi kéo nạn nhân cài đặt các ứng dụng, đối tượng xấu sẽ tìm cách chiếm đoạt quyền truy cập vào toàn bộ dữ liệu điện thoại như: tài khoản, danh bạ, tin nhắn, hình ảnh, các tập tin tài liệu, mã OTP… Chiếm được quyền, các đối tượng lập tức đăng nhập vào ứng dụng ngân hàng của nạn nhân để rút tiền.
Để ngăn chặn tình trạng này, những người trẻ tuổi, có lợi thế về công nghệ thông tin nên nhắc nhở NCT tuyệt đối không truy cập vào các trang thông tin không chính thống; không cài đặt các phần mềm, ứng dụng từ các nguồn không tin cậy; không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng và các tài khoản khác của mình cho bất kỳ ai qua điện thoại, mạng xã hội và các kênh, diễn đàn trực tuyến.
Tất cả thành viên trong gia đình, cơ quan, đoàn thể cần có trách nhiệm với nhau, chủ động, kịp thời thông tin những mánh khóe của tội phạm lợi dụng công nghệ cao nhằm góp phần tránh được những thiệt hại về vật chất, tinh thần cho mọi người, cùng nhau thúc đẩy, xây dựng xã hội văn minh, thượng tôn các giá trị văn hóa và pháp luật.
Anh Trương Thanh Tâm, Phó trưởng phòng Chuyển đổi số, Trung tâm công nghệ thông tin và truyền thông, Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Bình Phước khuyến cáo, người dân về cách thức nhận diện hình thức lừa đảo trực tuyến.
Thiết bị công nghệ hỗ trợ khá nhiều cho NCT trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên hơn tất cả, sự quan tâm của con cháu với ông bà, cha mẹ vẫn là liều thuốc tinh thần quý giá nhất để NCT luôn vui tươi, hạnh phúc.
Khi tham gia mạng xã hội, NCT tránh truy cập vào các trang mạng không chính thống, hoặc các đường link không rõ nguồn gốc. Nếu đã nhấp vào các đường link ấy thì hãy gọi vào đường dây xử lý sự cố an toàn thông tin mạng của tỉnh qua số 0844.68.93.93. Hoặc nếu bị lộ, lọt thông tin thì gọi vào Tổng đài 102 để nhờ xử lý. Người dân cần nhận thức rõ các hình thức lừa đảo trực tuyến và thực hiện nghiêm nguyên tắc “4T”: “Tuân thủ, thông minh, thận trọng và tử tế” khi sử dụng internet.
Phó Trưởng phòng Chuyển đổi số, Trung tâm Công nghệ thông tin và Truyền thông, Sở Thông tin và Truyền thông TRƯƠNG THANH TÂM
.svg){kind=icon}
