Lời tòa soạn

Thực trạng nhà vệ sinh công cộng thiếu trầm trọng lại xuống cấp, bẩn, mất mỹ quan đã tồn tại nhiều năm ở Hà Nội và TP.HCM. Kỳ nghỉ lễ vừa qua, vấn đề nơi "giải quyết nỗi buồn" với du khách trở nên cấp bách, trong khi những vướng mắc từ thiếu quỹ đất, kêu gọi đầu tư xã hội hóa không hiệu quả, duy trì, cải tạo lại chưa được quan tâm đúng mức. Đã đến lúc vấn đề nhà vệ sinh công cộng ở các đô thị lớn phải được quan tâm lớn, đầu tư lớn và thực hiện với quyết tâm lớn.

Nhà vệ sinh trên đường Tú Xương, quận 3, gần BV Mắt TP.HCM

Theo thống kê, TP.HCM có hơn 10 triệu dân nhưng chỉ có hơn 200 nhà vệ sinh công cộng (NVSCC) tập trung ở các tuyến đường, bến xe, chợ, khu du lịch tại quận 1 và quận 5 nên xảy ra tình trạng vừa thiếu vừa quá tải, nhất là khu vực trung tâm, nơi có nhiều du khách đến tham quan.

Trước nhu cầu lớn của người dân, nhiều NVSCC phát huy được tốt tính năng của mình song một số nơi lại trong tình trạng hoang tàn, “cửa đóng then cài”.

Các NVSCC tại khu vực phố đi bộ Nguyễn Huệ, công viên Tao Đàn, công viên Bách Tùng Diệp, công viên Lê Văn Tám... khá thoáng, sạch sẽ và được miễn phí. 

Tại công viên Tao Đàn (quận 1), hai NVSCC được nói là "nhà vệ sinh công cộng 4 sao" khi được xây theo hình thức xã hội hóa với diện tích 60m2, trang thiết bị hiện đại, lối đi riêng cho người khuyết tật, nhân viên túc trực dọn dẹp hàng ngày.

Làm công việc dọn dẹp tại NVSCC khu vực công viên Tao Đàn được gần 8 năm, chị Chính rất vui khi mọi người đều hài lòng. "Tôi làm từ 6-14h và thấy rất đông khách du lịch cũng như người dân đi bộ tại công viên sử dụng NVSCC, sau vài chục phút tôi lại lau dọn để đảm bảo sạch sẽ, không bị mùi", chị Chính kể.

Nếu không để ý kỹ, rất khó để nhận ra một NVSCC tại góc đường Nguyễn Thị Minh Khai - Lê Quý Đôn (quận 1) bởi khu vực cửa ra vào có rất nhiều xe dựng kín. Đây là mô hình ki-ốt quán cà phê kết hợp vận hành NVSCC nhận được nhiều hưởng ứng của người dân.

Theo chia sẻ của nhân viên quán cà phê, biển NVSCC được lắp thêm từ khoảng 2 tuần trước để người qua đường dễ thấy. "Nhiều người vẫn vào quán tôi để hỏi cách vào NVSCC do vị trí cửa khuất, khá khó nhìn. Tuy nhiên, NVSCC ở đây rất sạch sẽ và hiện đại", nhân viên này nói.

Năm 2018, 4 NVSCC thông minh được thí điểm tại Trạm xe bus Hàm Nghi (quận 1). Nơi đây có đầy đủ tiện nghi: cửa tự động, camera chống trộm, vòi nước, máy sấy, hệ thống quạt thông minh... nhưng đến nay chỉ còn lại sự hoang phế, bốc mùi hôi thối.

Mặc cho đây là khu vực tấp nập người qua lại mỗi ngày, nhu cầu sử dụng NVSCC, hiện tại chỉ còn một chiếc hoạt động. Nhiều tài xế xe ôm hoạt động tại khu vực bến xe cũng như những hành khách chờ xe bus không dám bước tới gần để sử dụng.

 Ba nhà vệ sinh còn lại đều trong tình trạng xuống cấp, hoen ố, "cửa đóng then cài".

Phải loay hoay dùng lực mới có thể kéo cánh cửa của nhà vệ sinh duy nhất còn hoạt động. Tuy nhiên, khung cảnh bẩn thỉu cùng mùi hôi thối bốc lên khiến bất cứ ai cũng không dám nhìn.

Những địa điểm nhiều khách quốc tế ghé thăm như Bưu điện TP, Nhà thờ Đức Bà chưa có NVSCC. Nhiều bảo tàng cũng chưa có hoặc nếu có cũng đã xuống cấp và không đáp ứng được nhu cầu của khách du lịch.

Mới đây, UBND TP.HCM đã chấp thuận đề xuất của quận 1 về việc tạm sử dụng 5 vị trí 'đất vàng' tại khu trung tâm để xây dựng NVSCC phục vụ người dân và du khách. 

5 vị trí 'đất vàng' được đề xuất gồm: Khu đất dự án Thương xá Tax tại số 135 Nguyễn Huệ (phường Bến Nghé); Khu đất dự án mở rộng Khách sạn Majestic tại số 2-4-6 Nguyễn Huệ (phường Bến Nghé); Khu đất dự án tại số 8-12 Lê Duẩn (phường Bến Nghé); Khu đất dự án tại số 8 Nguyễn Trung Trực (phường Bến Thành); Khu đất dự án tại số 2-4-6 Hai Bà Trưng (phường Bến Nghé).

Kỳ 3: Thiếu nhà vệ sinh công cộng, nhiều nơi thành 'điểm đen' phóng uế

Ám ảnh khi vào nhà vệ sinh công cộng ở Hà NộiNhiều nhà vệ sinh công cộng tại Hà Nội không những bẩn mốc, bốc mùi mà còn xuống cấp nhầy nhụa khiến người dân và du khách ái ngại. Phần lớn đều có tâm lý bần cùng mới phải dùng.