Chiều 5/6, nêu ý kiến tại tổ về dự án Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhìn nhận, luật này giống như một bộ luật để các tổ chức tín dụng dựa vào trong hành xử.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, những đóng góp của ngành ngân hàng thời gian qua là rất lớn. Tuy nhiên, thực tế đặt ra yêu cầu về tái cơ cấu, xử lý những tổ chức tín dụng yếu kém cũng như tình trạng sở hữu chéo trong các ngân hàng.
"Nghị quyết của Trung ương lần này nói là chấm dứt sở hữu chéo giữa các ngân hàng, mạnh như thế chứ không phải nói hạn chế nữa", Chủ tịch Quốc hội nói.
Dự thảo luật đề nghị giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông lớn từ 5% xuống 3% để hạn chế cổ đông lớn chi phối trong hoạt động ngân hàng. Chủ tịch Quốc hội cho rằng, quan trọng không phải là 5% hay 3%.
Theo Chủ tịch Quốc hội, trong luật các nước, cổ đông tại những ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng phải có nghĩa vụ báo cáo công khai để đơn vị liên quan biết được ai là người thực sự chi phối ngân hàng, tổ chức tín dụng.
Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đó là kinh nghiệm cần tham khảo khi thực tế hiện nay đã bắt đầu hình thành các mô hình tổ chức tương tự như tập đoàn tài chính hoặc công ty mẹ - con. Theo đó, công ty mẹ là tổ chức tín dụng, hoặc tập đoàn nhưng có thành viên là ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng.
Do vậy, Chủ tịch Quốc hội đề nghị quy định cụ thể hơn vấn đề tài chính của tổ chức tín dụng. Theo đó, cần quy định về doanh thu, chi phí, trích lập dự phòng… từ đó giải thích được câu hỏi vì sao lạm phát thấp mà lãi suất huy động lại cao như thế.
"Lạm phát năm ngoái có 3,15% mà lãi suất huy động đến 9% thì vô lý. Bây giờ muốn giải đáp những câu hỏi đấy thì phải quy định ngay trong luật này", Chủ tịch Quốc hội nói thêm.
Về xử lý nợ xấu, theo Chủ tịch Quốc hội, Nghị quyết 42 là tình huống đặc biệt, còn bây giờ tình huống bình thường thì phải khác. Ông nêu ví dụ như Nghị quyết 42 trong vấn đề xử lý tài sản thì ưu tiên trả nợ trước, rồi nộp thuế sau, nhưng hiện nay trong tình hình bình thường thì thứ tự ưu tiên cần thay đổi.
Nghị quyết 42 cũng giao cho ngân hàng quyền định đoạt, phát mãi tài sản nhưng trong điều kiện bình thường hiện nay thì phải đưa ra tòa. “Phải làm sao luật này sửa xong, tổ chức tín dụng hoạt động công khai, minh bạch, không phải lo gì cả”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Cùng vấn đề trên, đại biểu Dương Ngọc Hải (đoàn TP.HCM) cho rằng, hiện thị trường tín dụng, ngân hàng hoạt động còn nhiều bất cập, chưa lành mạnh, có tình trạng sở hữu chéo, vi phạm pháp luật.
Theo ông Hải, thời gian qua, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có quá nhiều bất ổn, thị trường chứng khoán trồi sụt, trong khi đó, ngân hàng thương mại chưa đóng vai trò là kênh dẫn dắt vốn quan trọng.
Đại biểu đoàn TP.HCM cho rằng, việc sửa đổi luật lần này sẽ khắc phục được những bất cập, thúc đẩy phát triển thị trường ngân hàng ổn định, nâng cao khả năng cạnh tranh.
Viện trưởng VKSND Tối cao Lê Minh Trí (đoàn TP. HCM) nhận thấy không nước nào có số lượng ngân hàng thương mại nhiều như nước ta. Vì vậy, ông Trí cho rằng, nếu kiểm soát không được, phải tính đến lộ trình giảm ngân hàng thương mại.
Theo ông Lê Minh Trí, nếu có quá nhiều ngân hàng thương mại sẽ xảy ra cạnh tranh không lành mạnh. Chính vì vậy, cần giảm số lượng các ngân hàng thương mại nếu thấy không có tác dụng lớn cho việc phát triển kinh tế - xã hội.