Thống đốc trả lời tranh luận của đại biểu về giá vàng

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái giải trình làm rõ hơn về các vấn đề tín dụng, ngân hàng. Phó Thủ tướng cho biết, trong phiên chất vấn chiều qua và sáng nay, các đại biểu Quốc hội đã đặt nhiều câu hỏi hay, bao quát các lĩnh vực liên quan đến nội dung chất vấn thuộc về chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của Ngân hàng Nhà nước như bảo đảm an toàn của hoạt động ngân hàng và tổ chức tín dụng an toàn, hệ thống thanh toán quốc gia cũng như bảo đảm với giá trị đồng tiền…

Các nội dung chất vấn đã được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước báo cáo giải trình, trả lời tương đối đầy đủ. Về điều hành chính sách tiền tệ, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, thời gian qua Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách, giải pháp khác góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát trong bối cảnh thế giới tăng cao.

Các chính sách điều hành trong thời gian qua không ảnh hưởng nhiều đến tăng chỉ tiêu lạm phát, mà chủ yếu do tăng giá hàng hóa. Chính phủ sẽ tiếp tục bám sát các Nghị quyết của Quốc hội, theo dõi sát tình hình trong nước để tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối, triển khai các giải pháp về chính sách tiền tệ để hỗ trợ thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, điều hành lãi suất phù hợp với các cân đối vĩ mô, lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ.

Đồng thời, Chính phủ khuyến khích các tổ chức tín dụng tiếp tục giảm chi phí hoạt động để phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất cho vay. Triển khai hiệu quả chính sách hỗ trợ lãi suất với doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh, điều hành tăng trưởng tín dụng phù hợp nhằm đáp ứng đầy đủ, kịp thời vốn cho sản xuất kinh doanh, hướng tín dụng vào các lĩnh vực ưu tiên gắn với nâng cao chất lượng tín dụng. Tiếp tục tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, bảo đảm an toàn hoạt động ngân hàng. Về cơ cấu lại các tổ chức tín dụng và các ngân hàng yếu kém, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái nêu rõ, thời gian qua Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên quan quyết liệt thực hiện các giải pháp cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng và đã đạt được những kết quả quan trọng, căn bản là khuôn khổ pháp lý tiếp tục được hoàn thiện.

Hệ thống tín dụng đã có những chuyển biến tích cực cả về quy mô, năng lực tài chính, chất lượng tín dụng và hiệu quả hoạt động. Phát huy vai trò cung cấp tín dụng cho nền kinh tế, đóng góp quan trọng trong việc huy động các nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, nhất là các ngành, lĩnh vực ưu tiên phục vụ cho sản xuất kinh doanh, góp phần hạn chế tình trạng tín dụng đang được các tổ chức, tổ chức xếp hạng quốc tế ghi nhận và đánh giá cao. Để tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, bảo đảm an toàn của các tổ chức tín dụng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái cho biết, sau khi báo cáo Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 689/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025”, trong đó có một số quy định như: Hoàn thiện khung khổ pháp lý về tiền tệ, hoạt động ngân hàng, cơ cấu lại và xử lý nợ xấu, nâng cao năng lực tài chính, năng lực cạnh tranh, chất lượng tín dụng, hiệu quả hoạt động quản trị, điều hành, tính minh bạch trong vòng hoạt động của ngân hàng...

ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) tranh luận, đề nghị Thống đốc giải thích rõ hơn về việc sử dụng tiền mặt. Trên thực tế đã có quy định rất rõ về việc sử dụng tiền mặt ngoài thị trường, đặc biệt là các cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, từ vụ việc của Công ty Cổ phần công nghệ Việt Á, cơ quan chức năng đã khám xét nhà ở, cơ quan, có phát hiện cá nhân có 10 tỷ đồng ở trong tủ của người đó. Vậy tiền mặt ở đâu mà cá nhân đó có nhiều vậy? Ngoài ra, có một vấn đề khác khiến hiện nay dư luận quan tâm, một số đại gia sử dụng tiền rất nhiều để mua bán bất động sản, chỉ cần người mua có tiền, người bán đất cần tiền mặt thì trả tiền mặt ngay hoặc thông qua hình thức chuyển khoản. Vậy có vấn đề gì trong ngành Ngân hàng hay không về việc sử dụng tiền mặt, đề nghị Thống đốc trả lời cụ thể hơn?.

Liên quan đến thị trường vàng, Ngân hàng Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng SJC. Nghị định 24 của Chính phủ ban hành cách đây 10 năm, lúc đó giá vàng SJC cũng chỉ khoảng 30-35 triệu đồng/lượng, hiện nay giá vàng đang lên đến gần 70 triệu đồng/lượng. Vậy Nghị định 24 của Chính phủ thời điểm đó, đến thời điểm hiện tại có bất cập? Và tại sao chúng ta không sửa Nghị định này? Liệu Ngân hàng có thể cho đơn vị, tổ chức nào đó sản xuất thương hiệu vàng nào khác để cạnh tranh với SJC để thị trường vàng hạ nhiệt, giá vàng giảm xuống?.

ĐB Hòa cũng cho rằng, nếu giá vàng SJC tăng cao, tình hình lạm phát có thể sẽ tăng theo và đồng tiền Việt Nam cũng có thể mất giá. Vì vậy cần có sự điều chỉnh giá vàng SJC ở trong nước phù hợp với thị trường trên thế giới.

Trả lời ĐB Hòa về việc sử dụng tiền mặt, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho rằng, trong các quy định hiện hành, những khoản chi tiêu của ngân sách nhà nước cũng đã yêu cầu đối với các khoản trên 20 triệu đồng thì phải thực hiện qua chuyển khoản, không được thanh toán bằng tiền mặt. Còn đối với các giao dịch khác, Ngân hàng Nhà nước và các bộ ngành đang trong quá trình nghiên cứu. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, trong quá trình xây dựng quy định mới sẽ xin ý kiến rộng rãi và đánh giá tác động đối với các quy định về vấn đề thanh toán bằng tiền mặt này.

Liên quan đến vấn đề độc quyền vàng SJC, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, Nghị định 24 xác định Ngân hàng Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, và ở đây Ngân hàng Nhà nước lựa chọn thuê SJC sản xuất. Trong quá trình tổng kết, đánh giá Nghị định 24 trong thời gian tới, “chúng tôi sẽ đánh giá, phân tích tác động và xin ý kiến, chắc chắn sẽ xin ý kiến của các vị ĐBQH”, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nói.

Bà Hồng nói thêm, việc nên để thêm thương hiệu khác cùng sản xuất vàng miếng quốc gia để giảm độc quyền của SJC hay không, quá trình sửa nghị định này ngành ngân hàng sẽ lắng nghe, xin ý kiến rộng rãi.

ĐB Hoàng Văn Cường (Hà Nội) hỏi: Thống đốc có giải pháp như thế nào để kiểm soát chương trình cho vay cấp bù hỗ trợ lãi suất 2% trong gói phục hồi kinh tế, để tránh tình trạng dòng vốn đi vào khu vực không cần thiết, đặc biệt là trục lợi chính sách? Sau đại dịch, có nhiều doanh nghiệp đang còn có khoản vay đang phải hoãn giãn, chưa phải trả nợ và không có tài sản đảm bảo thêm nữa để thế chấp. Những doanh nghiệp này có phương án kinh doanh tốt, thuộc nhóm cần được phục hồi. Thống đốc cho biết làm thế nào để doanh nghiệp này tiếp cận được gói hỗ trợ?

ĐB Cao Thị Xuân (Thanh Hóa) hỏi: Thống đốc có đánh giá như thế nào về thực trạng năng lực tài chính hiện nay của các tổ chức tín dụng? Hiện nay đang gặp phải khó khăn, vướng mắc gì và giải pháp của Ngân hàng Nhà nước trong thời gian tới đối với vấn đề này như thế nào? Các dự án giao thông hiện nay chủ yếu đề xuất chuyển sang hình thức đầu tư công. Có phải việc huy động nguồn vốn tín dụng ngân hàng khó khăn hay không? Ngân hàng Nhà nước có biện pháp gì để tháo gỡ, thu hút nguồn vốn tín dụng cho đầu tư các dự án hạ tầng giao thông trong thời gian tới?

ĐB Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) nêu: Hiện nay nhiều nước trên thế giới đã ứng dụng chuyển đổi số vào hoạt động cho vay nhưng tại sao Việt Nam đến nay vẫn chưa triển khai được nhiều? Đề nghị ngành Ngân hàng có giải pháp để tăng cường ứng dụng vào hoạt động cho vay, góp phần tăng cường hiệu quả hoạt động của hệ thống ngân hàng, đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế?

ĐB Phan Đức Hiếu (Thái Bình) đặt vấn đề: Thống đốc đánh giá như thế nào về nguy cơ rủi ro của trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đối với hệ thống ngân hàng? Hiện Ngân hàng Nhà nước đã, đang, sẽ có giải pháp gì trong vấn đề này?

ĐB Nguyễn Danh Tú (Kiên Giang) nêu: Các giải pháp xử lý nợ xấu mới chỉ mới xử lý phần ngọn, vấn đề quan trọng là phải phòng ngừa, hạn chế tối đa phát sinh nợ xấu. Đề nghị Thống đốc cho biết trách nhiệm và giải pháp phòng ngừa nợ xấu, nâng cao chất lượng tín dụng?

Trả lời ĐB Hoàng Văn Cường, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, đây là gói hỗ trợ được nhiều người quan tâm.

Hai nhóm đối tượng được vay gồm: Một là doanh nghiệp, tổ chức thuộc một số ngành, lĩnh vực theo Nghị định 27 của Chính phủ. Hai là đối tượng có nhu cầu vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân...

Các bộ, ngành liên quan tham gia trong khâu quyết toán, và sự tham gia của Kiểm toán Nhà nước trước khi Bộ Tài chính quyết toán khoản vay này. Gói cho vay hỗ trợ này nằm trong chương trình phục hồi, phát triển kinh tế thì phải là doanh nghiệp có khả năng trả nợ, phục hồi.

Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các ngân hàng phải cho vay đúng đối tượng. Tức là dù trong ngành, lĩnh vực được vay nhưng doanh nghiệp đó sẽ không thể vay nếu không có khả năng trả nợ và phục hồi. Việc này nhằm đảm bảo dòng vốn đi vào đúng đối tượng cần.

Với câu hỏi ĐB Nguyễn Đại Thắng về chuyển đổi số, Thống đốc cho biết đây là xu hướng của nhiều nước trong đó có Việt Nam. Ngân hàng Nhà nước đã ban hành chương trình hành động, đến năm 2025 phấn đấu tối thiếu 50%, đến 2030 tối thiểu 70% các khoản cho vay của ngân hàng, công ty tài chính với các khoản vay nhỏ lẻ phải thực hiện trên kênh số. Ngành ngân hàng sẽ tích cực ứng dụng công nghệ.

Trả lời ĐB Cao Thị Xuân, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết năng lực, tiềm lực tài chính của hệ thống các tổ chức tín dụng Việt Nam so với các nước vẫn còn hạn chế, quy mô về vốn thấp. Trong bốn ngân hàng thương mại Nhà nước, ngân hàng có vốn chủ sở hữu lớn nhất cũng chỉ 3,8 tỷ USD. Trong khi đó, ở các nước trong khu vực phải hơn 10 tỷ USD.

Vì vậy, thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tham mưu, đề xuất với các cấp có thẩm quyền để trong quá trình tái cơ cấu hệ thống, các ngân hàng phải tăng vốn để củng cố tiềm lực về vốn trong hoạt động. Về việc triển khai các dự án công trình giao thông là rất quan trọng, cần vốn từ nhiều nguồn, có đầu tư công, vốn nước ngoài, vốn tư nhân, trong đó vốn tín dụng của hệ thống ngân hàng. Do vốn phục vụ các nhu cầu xây dựng giao thông thường giá trị rất lớn, thời hạn vay dài, tài sản đảm bảo chủ yếu là quyền thu phí.

Thực tế, thời gian qua các ngân hàng cho vay với dự án BOT có khó khăn, bởi nợ xấu trong các dự án này cao, nhiều dự án phương án tài chính không được như ban đầu. Thời gian tới, chính sách của Ngân hàng Nhà nước với các dự án BOT cũng là cơ sở để ngân hàng thẩm định, cho vay. Ngân hàng nào cho vay vượt tỷ lệ đảm bảo an toàn thì cần đồng tài trợ với các tổ chức tín dụng khác. Nếu vượt 15% và 25% theo quy định Luật Các tổ chức tín dụng thì sẽ trình Thủ tướng quyết định. Bà Hồng cho biết, trên thực tế, để triển khai các dự án giao thông có nhiều khâu, nhiều tổ chức cá nhân tham gia, ví doanh nghiệp tham gia triển khai thi công một số đoạn, một số khâu trong quá trình xây dựng thì hệ thống ngân hàng vẫn cung cấp vốn tín dụng.

Trả lời tranh luận của ĐBQH băn khoăn về việc kéo dài thực hiện Nghị quyết 42/2017/QH14, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, việc thực hiện Nghị quyết có tác dụng rất rõ rệt trong xử lý nợ xấu, sau khi có Nghị quyết, nợ xấu đã cơ bản được xử lý hiệu quả. Dù trong Nghị quyết có vướng mắc khó khăn, nhưng những tồn tại hạn chế này chủ yếu xuất phát từ việc tổ chức thực hiện.

Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, nếu không kéo dài Nghị quyết này, một số quy định, chính sách trong đó sẽ không thể được đưa vào thực hiện trong thực tế, gây khó khăn cho xử lý nợ xấu, đặc biệt khi ngân hàng đối mặt với tác động của dịch bệnh Covid-19.

Thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ phối hợp với các bộ, ban ngành rà soát, xem xét nghiên cứu việc tiến hành luật hóa việc xử lý nợ xấu. Trả lời tranh luận của ĐBQH về giá vàng và liên quan đến tổng kết Nghị định 24 về giá vàng, Thống đốc cho biết trong phần trả lời chất vấn hôm qua đã trả lời về giá vàng SJC chênh so với lại thương hiệu vàng khác. Thống đốc cho hay, SJC là thương hiệu vàng được người dân rất ưa chuộng, sự ưa chuộng này có từ khi trước khi có Nghị định 24. Trước đây, thị trường vàng gây nhiều hệ lụy với bất ổn của kinh tế vĩ mô, Chính phủ ban hành Nghị định 24 chống vàng hóa, với nhiều giải pháp chính sách. Nhiều năm nay thị trường ngoại hối ổn định, Việt Nam được nâng hạng trên thị trường quốc tế.

Trong nghị định 24 có chính sách quan trọng: Ngân hàng Nhà nước được độc quyền sản xuất vàng miếng. Khi đánh giá tình hình và để quyết định sản xuất vàng miếng thế nào, Thống đốc cho hay, thời điểm đó SJC chiếm trên 90% thị trường. Theo Thống đốc, lúc đó, Ngân hàng Nhà nước cân nhắc lựa chọn thương hiệu nào để sản xuất, sau khi phân tích chi phí, lợi ích, Ngân hàng Nhà nước đã quyết định thuê SJC gia công, dưới sự quản lý chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước.

Thống đốc thông tin thêm, từ năm 2014 đến nay, giá vàng biến động khó lường, nên doanh nghiệp để giá cao do lo sợ rủi ro. SJC mua cao thì bán cao, nên người dân chọn mua thương hiệu này thì khi mua cao, bán sẽ được giá. Còn mua thương hiệu khác thì mua thấp, bán thấp.

Bà Hồng cho biết, sẽ ghi nhận ý kiến ĐBQH khi tổng kết Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thông báo từ 8h đến 9h5 tiếp tục phần chất vấn và trả lời chất vấn đối với Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng.

Trong quá trình Thống đốc Ngân hàng Nhà nước trả lời đại biểu Quốc hội, người điều hành có thể sẽ mời một số thành viên Chính phủ báo cáo thêm các nội dung đại biểu quan tâm. Phó Thủ tướng Lê Minh Khái phát biểu trước khi kết thúc nội dung chất vấn này.

Quốc hội kết thúc phiên chất vấn và trả lời chất vấn chiều 8/6.

Tranh luận với phần trả lời của Thống đốc, đại biểu Trần Công Phàn (Bình Dương) bày tỏ băn khoăn khi Thống đốc NHNN đề nghị kéo dài thời gian áp dụng toàn bộ Nghị quyết 42 về thí điểm xử lý nợ xấu?

Tuy nhiên trong báo cáo của Chính phủ cũng chỉ ra Nghị quyết 42 còn có những điểm vướng, ảnh hưởng đến việc thu hồi nợ xấu. Do đó, bản thân Nghị quyết còn có những điểm vướng mắc thì việc đề nghị áp dụng toàn bộ Nghị quyết cần được làm rõ thêm, đại biểu nhấn mạnh.

Cùng tham gia tranh luận, ĐB Nguyễn Phương Thủy (Hà Nội) đánh giá cao việc điều hành thị trường vàng, quản lý các hoạt động kinh doanh vàng trong thời gian qua. Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Phương Thủy cũng đặt vấn đề, việc độc quyền một thương hiệu vàng quốc gia là SJC có phải là một trong những nguyên nhân dẫn đến giá vàng miếng SJC tăng cao như hiện nay?

ĐB chỉ rõ, cùng là vàng miếng nhưng không phải là thương hiệu SJC thì chênh với giá SJC đến 15 triệu/lượng. Nêu rõ, xét về giá thành hay xét về giá thế giới thì chênh lệch như thế là quá lớn, ĐB đề nghị Thống đốc NHNN có giải đáp cụ thể hơn về nội dung này? Những vấn đề này sẽ được Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng tiếp tục trả lời vào phiên chất vấn sáng mai (9/6).

ĐB Trịnh Xuân An (Đồng Nai) phát biểu tranh luận. Liên quan tới giá vàng, ĐB nêu rõ, có lẽ Việt Nam là nước duy nhất “đi ngược” với thế giới. Khi giá vàng thế giới giảm, giá vàng Việt Nam lại tăng, có những thời điểm dẫn đến khoảng cách gần 20 triệu.

Ông cho rằng vấn đề trên là rất khó chấp nhận. Bên cạnh đó, ĐB cũng nêu quan điểm rằng, liệu đằng sau việc giá vàng “đi ngược” với thế giới như trên có làm lợi cho tổ chức hay doanh nghiệp nào hay không? Do đó cần phải phân tích, đánh giá kỹ lưỡng về vấn đề này.

Trả lời vấn đề ĐB quan tâm liên quan đến vấn đề chênh lệch giá vàng, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, diễn biến giá vàng trên thị trường quốc tế rất phức tạp và khó lường, chịu tác động của nhiều yếu tố. Có thời điểm giá vàng tăng rất cao nhưng có lúc lại hạ xuống rất thấp. Ở Việt Nam, giá vàng có cùng xu hướng với thế giới, tuy nhiên tốc độ điều chỉnh tăng thì nhanh hơn, nhưng tốc độ điều chỉnh xuống thì chậm hơn.

Chỉ ra nguyên nhân của hiện tượng này, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, do nguồn cung vàng miếng trong nước bị giảm đi, biến động giá vàng thế giới khiến bản thân các doanh nghiệp vàng miếng trong nước lo ngại rủi ro, do đó niêm yết giá khá cao.

Với vai trò quản lý nhà nước, NHNN sẽ sẵn sàng điều tiết nếu thấy cần thiết. Tuy nhiên, theo số liệu cập nhật được, người dân không có nhu cầu mua vàng miếng quá nhiều. Do đó, ngân hàng chưa can thiệp, chỉ trong trường hợp cần thiết mới tiến hành nhập khẩu vàng để can thiệp. Về vấn đề gia tăng nợ xấu do tác động của đại dịch Covid-19, theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, do nền kinh tế chịu tác động đại dịch Covid-19 nên nợ xấu của hệ thống ngân hàng gia tăng.

Trước khó khăn của doanh nghiệp và người dân, ngay trong tháng 3/2020, NHNN đã có thông tư để cho phép các doanh nghiệp, người dân cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ. Ngay từ khi ban hành thông tư, NHNN cũng đã có sự chủ động trong quy định, yêu cầu các tổ chức tín dụng đưa ra lộ trình trích lập dự phòng rủi ro đối với những khoản nợ được hư cấu, giữ nguyên nhóm nợ để khi nợ xấu phát sinh thì có nguồn lực tài chính để xử lý.

Đối với quan điểm của NHNN cấp tín dụng đối với đầu tư kinh doanh chứng khoán, Thống đốc Ngân hàng cho biết, thị trường chứng khoán có rất nhiều chủ thể thu hút nhiều nguồn vốn tham gia, trong đó nguồn vốn tín dụng là một kênh. NHNN đã ban hành khuôn khổ pháp lý quy định, khi các tổ chức tín dụng tham gia thị trường chứng khoán thì phải đảm bảo kiểm soát được rủi ro.

Cụ thể, đối với cổ phiếu, NHNN quy định các tổ chức tín dụng không được trực tiếp mua cổ phiếu của doanh nghiệp, mà phải thành lập công ty con, công ty liên kết để mua, để tách biệt rủi ro của các ngân hàng. Với trái phiếu doanh nghiệp, ngoài vai trò trực tiếp mua trái phiếu doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng còn đóng vai trò cấp tín dụng cho tổ chức cá nhân để đầu tư chứng khoán. NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng này cần có tỷ lệ cấp tín dụng không vượt quá 5% vốn điều lệ để đảm bảo kiểm soát rủi ro.

ĐB Nguyễn Phương Thủy (Hà Nội) bày tỏ quan tâm đến diễn biến không bình thường của thị trường kinh doanh vàng miếng trong nước, đặc biệt là từ đầu năm 2022 đến nay.

Bà cho rằng sự chênh lệch quá cao về giá vàng tại Việt Nam với giá vàng trên thị trường thế giới, gây tâm lý lo lắng, bất an cho người dân, làm giảm niềm tin vào giá trị của đồng tiền Việt Nam và làm gia tăng lạm phát.

Bà Thủy đề nghị Thống đốc cho biết trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước đối với tình trạng nêu trên? ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nêu việc hạn chế sử dụng tiền mặt lưu thông trên thị trường đã và đang được áp dụng theo quy định của ngành ngân hàng. Tuy nhiên, không ít tổ chức, cá nhân còn sử dụng tiền mặt với số lượng rất lớn, hàng chục tỷ đồng để giao dịch. ĐB đề nghị Thống đốc cho biết tại sao vẫn còn tình trạng này?

Phải chăng có sự bất cập trong quản lý của ngành ngân hàng? ĐB Lưu Văn Đức (Đắk Lắk) cho rằng, một trong những tác động của đại dịch Covid-19 là làm gia tăng nợ xấu, nhiều rủi ro từ nền kinh tế sẽ chuyển sang lĩnh vực ngân hàng. ĐB đề nghị Thống đốc NHNN đánh giá vấn đề này như thế nào? Các giải pháp khắc phục nợ xấu gia tăng trong thời gian tới ra sao?

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị báo cáo thêm về nội dung liên quan đến thị trường bất động sản. Ông Nghị nói thị trường bất động sản quan trọng trong phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh, đáp ứng nhu cầu về chỗ ở, phát triển công nghiệp, du lịch.

Hệ thống chính sách pháp luật liên quan đến thị trường bất động sản cơ bản được hoàn thiện, tạo điều kênh cho phát triển bất động sản.

Năm 2021, quý I năm 2022 dù có nhiều khó khăn do dịch bệnh nhưng đã dần thích ứng và từng bước có chuyển biến, có dấu hiệu phục hồi. Tổng lượng giao dịch bất động sản cao hơn quý trước và cùng kỳ năm 2021, tỷ lệ hấp thụ ở mức cao, không phát sinh lượng tồn đọng mới, tỷ lệ bỏ trống văn phòng, mặt bằng thương mại giảm dần. Tuy nhiên, bên cạnh đó, thị trường cũng đã bộc lộ những bất cập, có những dấu hiệu chưa ổn định, chưa lành mạnh nổi lên.

Thứ nhất, hệ thống pháp luật liên quan đến thị trường này vẫn còn bất cập, cần sửa đổi để thống nhất như là hình thức lựa chọn chủ đầu tư dự án có sử dụng đất, xác định giá đất, quy định với loại hình bất động sản mới, quy trình thủ tục triển khai thực hiện dự án…

Thứ hai, khó khăn về nguồn cung bất động sản. Việc triển khai thực hiện các dự án bất động sản còn khó khăn ở hầu hết các địa phương, nguồn cung BĐS sụt giảm ở các phân khúc, số lượng dự án mới còn hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu về nhà ở thương mại, công nhân, nhà ở xã hội, phân khúc thu nhập thấp, trung bình… Với nhà thương mại, năm 2021, tổng số dự án hoàn thành 172 dự án, chỉ bằng 60% so với năm 2020.

Trong quý I năm nay, dự án nhà ở thương mại hoàn thành là 42 dự án, chỉ bằng 47% so với quý IV năm ngoái. Về nguồn cung nhà ở xã hội, nhà thu nhập thấp, Bộ trưởng cho biết, cả nước hiện đang tiếp tục triển khai 339 dự án NOXH nhưng tốc độ triển khai rất chậm. Các dự án mới chỉ khởi động lại gần đây khi Nghị quyết 11 của Chính phủ được công bố.

Thứ ba, cơ cấu bất động sản chưa phù hợp, phổ biến là trung cao cấp, bất động sản du lịch, trong khi đó thiếu gay gắt nhà ở xã hội, nhà ở cho thu nhập thấp, trung bình.

Thứ tư, giá bất động sản, đặc biệt là đất ở, nhà ở liên tục tăng, cao hơn so với thu nhập người dân, làm cho những người thu nhập thấp, công nhân càng khó khăn hơn tiếp cận nhà ở.

Thứ năm, các sàn giao dịch bất động sản hoạt động thiếu ổn định, hoạt động môi giới bất động sản chưa được kiểm soát chưa tốt.

Thứ sáu, công tác quản lý quy hoạch, xây dựng, sử dụng đất, thị trường bất động sản ở một số địa phương còn tồn tại bất cập. Một số địa phương có tình trạng phân lô bán nền không đúng, không phù hợp quy hoạch thiếu hạ tầng nhưng chưa được xử lý kịp thời, triệt để. Công tác thông tin, minh bạch quy hoạch chưa kịp thời.

Thứ bảy, việc kiểm soát dòng vốn vào đầu tư bất động sản chưa chặt chẽ, đặc biệt trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp kinh doanh bất động sản. Vẫn còn phản ánh của DN trong việc khó khăn tiếp cận vốn tín dụng, chưa có nguồn vốn dài hạn ổn định.

Thứ tám, chính sách thuế đối với sử dụng, kinh doanh doanh bất động sản chưa có sự phân biệt đầu tư, sử dụng, mua đi bán lại dẫn đến tình trạng đầu cơ, thậm chí còn trốn thuế.

Thứ chín, hoạt động còn thiếu công khai minh bạch do thiếu thông tin. Để khắc phục những tồn tại hạn chế trên, Bộ Xây dựng đề xuất một số giải pháp như sau: Thứ nhất, khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến lĩnh vực bất động sản để đảm bảo đồng bộ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc pháp lý, đảm bảo thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh.

Đồng thời tăng cường quản lý thị trường bất động sản, tăng nguồn thu, nhất là tạo điều kiện thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, công nhân khu công nghiệp phân khúc thu nhập thấp. Thứ hai, theo dõi sát tình hình diễn biến thị trường bất động sản để kịp thời có biện pháp ổn định giá; kịp thời tháo gỡ vướng mắc trong thủ tục đầu tư đất đai, quy hoạch xây dựng; bổ sung quy hoạch, bố trí đủ quỹ đất; kiểm soát chặt chẽ được phát hành trái phiếu doanh nghiệp, nhất là trái phiếu riêng lẻ. Thứ ba, công khai hệ thống thông tin về nhà ở cho thị trường bất động sản; thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật; xử lý hành vi thông tin không chính xác, gây nhiễu loạn, tác động tiêu cực đến hoạt động thị trường tài chính, tín dụng, bất động sản.

Nói thêm về khởi nghiệp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có tính rủi ro rất cao, thường được đầu tư bằng Quỹ Đầu tư mạo hiểm của Chính phủ hoặc của tư nhân hay các quỹ Thiên thần của những doanh nghiệp đi trước.

Tuy nhiên, khi hết giai đoạn khởi nghiệp nếu mà thành thương mại, lúc đấy rất cần vốn ngân hàng. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cũng đã trao đổi về nội dung này.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị Thống đốc bám sát những dự án khởi nghiệp, phối hợp chặt chẽ với các Quỹ Đầu tư mạo hiểm, ươm tạo doanh nghiệp mới trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo có hiệu quả như đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung – Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình đã nêu.

ĐB Lý Văn Huấn (Thái Nguyên) nêu, tội phạm công nghệ cao có chiều hướng gia tăng, đặc biệt là vấn đề lộ, lọt thông tin về cá nhân, tài khoản, các đối tượng lợi dụng để chiếm đoạt tiền trong tài khoản. Đặc biệt, tại Thái Nguyên có một vụ án liên quan đến các đối tượng đã xâm nhập vào tài khoản đánh cắp tiền, gây khó khăn trong quá trình điều tra. Đề nghị Thống đốc có giải pháp để đảm bảo bảo mật thông tin cá nhân cũng như giải pháp để giảm thiểu loại tội phạm này, đặc biệt trong thời gian tới đây việc phối hợp với Bộ Công an tích hợp tài khoản thẻ căn cước để thanh toán tiền?

ĐB Phạm Hùng Thắng (Hà Nam) đánh giá, tại sao chỉ đề xuất kéo dài mà không sửa đổi Nghị quyết 42 của Quốc hội để giải quyết khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai. Nếu chỉ kéo dài, không sửa đổi, đại biểu đề nghị cần có giải pháp gì để giải quyết các khó khăn, vướng mắc?

ĐB Nguyễn Thị Thu Dung (Thái Bình) cho biết, nhiều dự án khởi nghiệp thành công của sinh viên cũng đã góp phần vào phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, vấn đề hỗ trợ vốn cho sinh viên gặp nhiều rào cản khi sinh viên tiếp cận nguồn vốn của ngân hàng, đặc biệt là vấn đề về tài sản thế chấp. Đề nghị Thống đốc có giải pháp để tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên vay vốn khởi nghiệp.

ĐB Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) đề nghị Thống đốc cho biết kết quả thực hiện chính sách tiền tệ kể từ khi Nghị quyết 43 của Quốc hội có hiệu lực đến nay, giải pháp trong thời gian tới. Để tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết 42 của Quốc hội, Thống đốc có kiến nghị gì đối với Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành?

Trả lời câu hỏi của ĐB Lý Văn Huấn về tình hình tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực ngân hàng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, an toàn thông tin tại Việt Nam có nhiều diễn biến phức tạp. Tại Việt Nam đã có trường hợp làm giả các hồ sơ, giấy tờ để giao dịch với ngân hàng; lấy thông tin cá nhân của khách hàng, tiếp cận lấy tiền qua internet Banking; tấn công lấy thông tin khách hàng để mua bán, đòi tiền chuộc; dùng giấy tờ giả để mạo danh lừa đảo…

Bà Hồng cho biết năm nào Thống đốc cũng có chỉ thị yêu cầu các tổ chức tín dụng phải tăng cường công tác bảo vệ an ninh mạng trong tình hình hiện nay. Thống đốc Ngân hàng tiếp tục có chỉ thị đẩy mạnh chuyển đổi số và bảo đảm an ninh, an toàn thông tin trong hoạt động ngân hàng, trong đó tập trung chỉ đạo một số nhiệm vụ trọng tâm.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, sẽ tiếp tục rà soát, kiện toàn phương án bảo vệ an ninh mạng cho các hệ thống thông tin quan trọng; xây dựng nguồn nhân lực an ninh mạng đáp ứng yêu cầu quản lý. Ban hành hướng dẫn xử lý khủng hoảng khi xảy ra sự cố an toàn thông tin mạng để nâng cao năng lực chung của toàn ngành về khả năng ứng phó, sẵn sàng xử lý các sự cố an ninh mạng, phòng ngừa, ngăn chặn rủi ro mất an toàn thông tin.

Đồng thời, hàng năm, sẽ tổ chức 1-2 đợt diễn tập, cuộc thi về điều tra, xử lý, ứng cứu sự cố an toàn thông tin để nâng cao năng lực, trình độ và kinh nghiệm xử lý sự cố an toàn thông tin cho các đơn vị trong ngành. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng đã phối hợp với Bộ công an, Cục An toàn thông tin của Bộ Thông tin & Truyền thông đưa ra các tình huống để có biện pháp ứng phó, kịp thời ngăn chặn.

Ngoài ra, các tổ chức tín dụng cũng đầu tư nâng cấp trang thiết bị, phần mềm phòng chống tội phạm, đảm bảo an ninh an toàn bảo mật thông tin cho khách hàng. Trong thời gian vừa qua, với sự tham gia của các bộ, ngành, tình trạng này đã suy giảm đáng kể. Với người sử dụng phải luôn cảnh giác với những thông tin để không bị tội phạm lợi dụng.

Liên quan đến việc thực hiện Nghị quyết 42/2017/QH14 mà ĐB Phạm Hùng Thắng nêu, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước khẳng định, Nghị quyết này rất có hiệu quả với xử lý nợ xấu, nếu không được kéo dài thì việc xử lý nợ xấu sẽ gặp khó khăn, khiến doanh nghiệp khó tiếp cận với vốn tín dụng của ngân hàng. Nếu sửa Nghị quyết 42 thì cần nhiều thời gian đánh giá tác động của việc sửa đổi các chính sách này, nên Ngân hàng Nhà nước đề xuất với Quốc hội kéo dài toàn bộ.

Trong thời gian Nghị quyết ra hạn, Ngân hàng Nhà nước sẽ phối hợp với các Bộ, các ngành rà soát các quy định của pháp luật, tham mưu cách thức xử lý nợ xấu. Trả lời câu hỏi ĐB Nguyễn Thị Thu Dung về khởi nghiệp, Thống đốc khẳng định, cấp tín dụng cho học sinh sinh viên là chủ trương của Nhà nước. Các chương trình cho vay của Ngân hàng chính sách xã hội cũng dành cho đối tượng học sinh, sinh viên.

Đối với khởi nghiệp cũng cần thúc đẩy, tuy nhiên, theo bà Hồng, ở giai đoạn đầu cần phải có sự hỗ trợ từ các quỹ khác. Khi mà sinh viên có sản phẩm được thương mại trên thị trường, các tổ chức tín dụng sẽ thẩm tra, đánh giá, khả năng sản phẩm tạo ra, thì khả năng cấp tín dụng sẽ nâng cao. Về Nghị quyết 43 mà ĐB Trần Văn Tiến đặt câu hỏi đưa ra với 3 nhóm vấn đề: Mục tiêu ổn định vĩ mô, chính sách tiền tệ phải linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khoá, bà Hồng cho biết việc này đang có nhiều áp lực, 5 tháng đầu năm biến động mạnh, lạm phát cao, lãi suất của Ngân hàng thế giới tăng, chỉ số đồng đô la Mỹ tăng giá...

Trong nước cũng có nhiều áp lực, khi tín dụng tăng cao đặt ra bài toán điều hành lãi suất; cung cầu ngoại tệ không thuận lợi bằng năm ngoái nên điều hành tỷ giá đòi hỏi ngân hàng Nhà nước cân nhắc, kết hợp nhiều giải pháp. Thống đốc nhấn mạnh, điều hành động bộ chính sách tiền tệ, đưa tiền ra, hút tiền về hợp lý. Cơ bản thị trường ngoại tệ, ngoại hối ổn định. Vừa qua mặt bằng lãi suất chỉ tăng 0,09%, thấp hơn các nước thế giới.

Ngân hàng Nhà nước cố gắng điều hành để tránh những biến động lớn về lãi suất. Theo bà Hồng, hiện tỷ giá nhiều đồng tiền các nước mất giá 4-6%, còn với đồng Việt Nam "không biến động quá lớn". Tỷ giá liên ngân hàng đang được Ngân hàng Nhà nước điều hành, kiểm soát ở mức 1,7-1,8%. Trong 6 tháng cuối năm, bà Hồng cho biết, cơ quan điều hành tiền tệ không chủ quan với diễn biến lạm phát, mà sẽ theo dõi sát và phối hợp với chính sách tài khoá để giữ ổn định vĩ mô.

Trả lời ĐB Thanh Cầm, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ rất quan tâm đến vấn đề tín dụng đen.

Chính phủ đã có Chỉ thị 12 giao nhiệm vụ cho các bộ, ngành thực hiện các giải pháp hạn chế tín dụng đen. Dưới góc độ của Ngân hàng Nhà nước được giao nhiệm vụ làm sao để tạo được các kênh tiếp cận tín dụng chính thức. Về hàng lang pháp lý, Ngân hàng Nhà nước ban hành thông tư cho vay của tổ chức tín dụng khách hàng, trong đó có một phần quy định cho vay phục vụ nhu cầu đời sống.

Hiện nay Ngân hàng Nhà nước đang rà soát sửa đổi để áp dụng những công nghệ vào hoạt động cho vay trong cấp, lưu giữ các hồ sơ, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp vay. Ngoài ra, trong quá trình chỉ đạo điều hành, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các tổ chức tín dụng đa dạng hóa sản phẩm, triển khai các chính sách cho vay ở vùng sâu, vùng xa.

Ngân hàng Nhà nước cũng chủ trì xây dựng chiến lược về tài chính toàn diện quốc gia. Theo đó, tất cả những đối tượng ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc, cũng như những người yếu thế sẽ được quan tâm triển khai. Ngân hàng Nhà nước cũng phối hợp tích cực với Bộ Công an tổ chức các hội nghị về phòng, chống tín dụng đen tại nhiều tỉnh, thành trong cả nước.

Bà Hồng cũng nói, Ngân hàng Nhà nước rất chú trọng truyền thông để bà con vùng sâu, vùng xa, vùng nông thôn hiểu được các chính sách tín dụng của Nhà nước, tín dụng cho hộ nghèo, đối tượng chính sách… Ngân hàng Nhà nước đã triển khai một số chương trình trên truyền hình như Chương trình tiền khéo, tiền khôn; Chương trình tay hòm chìa khóa…, trong đó có nhiều hướng dẫn để bà con có thể biết được những sản phẩm, dịch vụ ngân hàng.

Liên quan đến câu hỏi của ĐB Thành Công về tiền kỹ thuật số, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, thời gian qua, dư luận rất quan tâm đến tiền điện tử, tiền ảo, tài sản ảo. Bà cho rằng những khái niệm này cần làm rõ. Tiền điện tử là thể hiện của đồng tiền pháp định (đồng tiền của Ngân hàng trung ương) phát hành dưới dạng tiền giấy, xu nhưng người cầm tiền lưu giữ dưới dạng điện tử trong điện thoại, máy tính bảng...

Tiền điện tử đòi hỏi pháp định 1-1 với tiền pháp định và được thanh toán bằng tiền này. Ngân hàng Nhà nước đã có thông tư, quy định ví điện tử chính là tiền điện tử. Ngân hàng Nhà nước đang sửa đổi Nghị định 101 về thanh toán không dùng tiền mặt, làm rõ khái niệm này. Về tiền ảo, tài sản ảo như bitcoin, Thống đốc cho biết đây không phải là đồng tiền pháp định do ngân hàng Trung ương các nước phát hành mà do các tổ chức, cá nhân tạo ra bằng các thuật toán trên mạng máy tính. Đồng tiền này chỉ được thừa nhận trong cộng đồng nhất định như: Cộng đồng game, sàn công nghệ...

Mỗi nước có cách quản lý khác nhau, có nước coi tiền ảo như một tài sản hoặc như chứng khoán để thu thuế, cấp phép giao dịch. Đối với Việt Nam, Chính phủ giao các bộ ngành chủ trì nghiên cứu, xây dựng hành lang pháp lý cho tiền ảo. Ngân hàng nhà nước đang phối hợp các cơ quan chức năng xây dựng. Còn tiền kỹ thuật số là đồng tiền pháp định do Ngân hàng trung ương phát hành nhưng dưới dạng tiền điện tử.

Các nước đang trong quá trong quá trình nghiên cứu, nhiều nước thử nghiệm. “Với Việt Nam, Chính phủ đang giao Ngân hàng Nhà nước lập ban nghiên cứu tiền kỹ thuật số, do Thống đốc làm Trưởng ban. Chúng tôi đã họp được một số phiên và đang nghiên cứu, tham khảo một số nước”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nói.

ĐB Nguyễn Thanh Cầm (Tiền Giang) cho biết, thời gian qua tại một số địa phương có tình trạng các tổ chức, cá nhân hoạt động tín dụng đen núp bóng kinh doanh dịch vụ cầm đồ, hỗ trợ tài chính có hoặc không có giấy phép kinh doanh với lãi suất lên tới 300%/năm.

Trong quá trình hoạt động phát sinh nhiều mâu thuẫn giữa người đi vay với người cho vay, giữa các cổ nhóm cho vay; có hiện tượng đòi nợ thuê, gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích, cưỡng đoạt tài sản, bắt giữ người trái pháp luật… khiến cho nhiều người mất nhà, gia đình ly tán, các cơ quan chức năng phải vào cuộc. Tuy nhiên, đến nay hiện tượng này vẫn tồn tại và ngày càng tinh vi, nguy hiểm hơn, dẫn đến những hệ lụy to lớn cho gia đình, xã hội.

Ở góc độ của ngành, đề nghị Thống đốc nêu rõ những giải pháp lâu dài để giải quyết vấn nạn này, để người dân, đặc biệt là người nông dân có thể dễ dàng tiếp cận hơn với các nguồn tín dụng hợp pháp và yên tâm lao động sản xuất kinh doanh?

ĐB Nguyễn Thành Công (Ninh Bình) muốn biết quan điểm của Ngân hàng Nhà nước về triển khai nghiên cứu đồng tiền kỹ thuật số quốc gia? Đồng thời nêu rõ tình hình triển khai thí điểm thời gian qua có những khó khăn gì? Và những giải pháp cần thiết để phát triển dịch vụ này, giúp người dân, nhất là vùng sâu, vùng xa có thể sử dụng thuận lợi? ĐB Vương Thị Hương (Hà Giang) nói về Nghị quyết 42 còn hiệu lực thì việc xử lý nợ xấu có lúc vẫn còn khó khăn, đặc biệt là trước tác động tiêu cực của dịch bệnh Covid- 19. Đề nghị Thống đốc làm rõ trách nhiệm tham mưu của Ngân hàng Nhà nước về những giải pháp mang tính tổng thể và lâu dài để tiến trình xử lý nợ xấu được thúc đẩy nhanh hơn?

Chính sách tài chính, kinh tế không thể ‘giật cục, phải nhất quán, thông suốt’

Phát biểu thêm về những vấn đề mà ĐBQH nêu, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc phát triển tổ chức tài chính vi mô là một trong những nội dung rất quan trọng của chiến lược tài chính toàn diện trong nhiệm kỳ trước.

Qua đó, hỗ trợ rất nhiều việc tiếp cận vốn của các đối tượng, nhất là những người yếu thế và là một giải pháp phòng chống tín dụng đen rất hiệu quả. Do vậy, cần khuyến khích, tạo điều kiện cho tổ chức tài chính vi mô phát triển, không gây khó khăn, không phân biệt đối xử.

Chủ tịch Quốc hội hội đề nghị ngành Ngân hàng Nhà nước rà soát lại Thông tư 03. Chủ tịch Quốc hội cho biết, trong Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi), Quốc hội cũng đã đồng ý đưa vào dự án Luật phần bảo hiểm vi mô, rất quan trọng. Còn thị trường trái phiếu, thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản, các nhà điều hành đều nói là không siết.

Nhưng nhưng thực tế, theo Chủ tịch Quốc hội, đầu năm nay, mấy tháng nay, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã hồi trở lại, nhất là những nhà đầu tư có tiềm lực, muốn huy động vốn để đảo nợ hoặc là tiếp tục đầu tư mới.

Về thị trường bất động sản, Chủ tịch Quốc hội đề nghị phải thanh tra, kiểm tra, giám sát từ sớm, từ xa, tránh trường hợp “mất bò mới lo làm chuồng là rất dở” nhưng mà nếu để trường hợp “mất bò rồi còn không dám làm lại chuồng để nuôi lại bò tiếp thì còn dở hơn”. Cho nên Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, tất cả thị trường phải thông suốt, một mặt phải giám sát, quản lý chặt thị trường đó, mặt khác phải tạo điều kiện thuận lợi cho thị trường đó phát triển.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần phải chấn chỉnh, xử lý những cái méo mó, hư hỏng của thị trường chứ không phải là đóng cửa, hạn chế thị trường phát triển. Do đó, chính sách đối với tài chính, kinh tế không thể “giật cục, phải nhất quán, thông suốt”, phải có dự phòng nhiều nội dung khác nhau.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị nói thêm về thực trạng liên quan đến thị trường bất động sản hiện nay như thế nào, nhất là thị trường nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp và những ở cho phân khúc những cán bộ tầng lớp trung lưu mà nhiều doanh nghiệp bất động sản có tiềm lực vẫn làm được.

ĐB Huỳnh Thị Phúc (Vũng Tàu) đề nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nhận định về rủi ro nợ xấu và áp lực lạm phát trong thời gian tới? Đồng thời có giải pháp như nào để điều hành chính sách tiền tệ nhằm nâng cao chất lượng tín dụng và xử lý hiệu quả nợ xấu?

ĐB Trần Thị Diệu Thúy (TP.HCM): Để giải quyết nạn tín dụng đen, các đoàn thể đã thành lập các tổ chức tài chính vi mô hỗ trợ vốn cho người lao động tại cơ sở. Tuy nhiên, đến nay các tổ chức tài chính vi mô gặp nhiều khó khăn trong việc áp dụng Thông tư 03 năm 2018 của Ngân hàng Nhà nước do khác biệt với Luật Các tổ chức tín dụng và Quyết định số 20 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ.

Sau đại dịch nhiều người dân, đặc biệt là nhóm lao động tự do, công nhân, hộ gia đình nghèo có nhu cầu vay vốn rất lớn. Trong khi đó các tổ chức tài chính vi mô này lại thiếu vốn trầm trọng. Từ thực trạng trên, đại biểu đề nghị Ngân hàng Nhà nước làm rõ các giải pháp và chính sách để giải quyết hai vấn đề trên?

ĐB Phạm Văn Thịnh (Bắc Giang) cho biết, vừa qua có tình trạng mạo danh Zalo, Facebook của người khác để lừa đảo chuyển tiền qua tài khoản. Có ý kiến cho rằng việc này xuất phát từ công tác quản lý tài khoản tại ngân hàng thương mại chưa chặt chẽ, dẫn đến tình trạng hiện nay nền kinh tế có rất nhiều tài khoản tại các ngân hàng thương mại mà người đang sử dụng không phải chủ tài khoản khiến cơ quan chức năng khó khăn trong việc quy trách nhiệm khi có hành vi vi phạm pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi cho hành vi lừa đảo phạm pháp nảy sinh.

Bên cạnh đó, tình trạng nhiều người dân không vay nợ nhưng bị gọi điện quấy rối, xúc phạm, bôi nhọ, đe dọa do có tên, số điện thoại trong danh bạ điện thoại của người vay tiền qua các ứng dụng vay online hoặc vay trực tiếp của các công ty tài chính khi người vay không trả nợ đúng hạn. Vậy với chức năng quản lý nhà nước, đề nghị Thống đốc nêu rõ sẽ triển khai các biện pháp như nào để từng bước hạn chế các hành vi vi phạm trên?

ĐB Lê Thanh Vân (Cà Mau) đánh giá thị trường bất động sản có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế. Tuy nhiên, siết chặt tín dụng đối với bất động sản có thể dẫn đến hệ lụy như thị trường sẽ đình trệ, người nghèo, nhất là người nghèo ở đô thị khó có thể mua được nhà giá rẻ hơn như mong muốn. Trong khi đó, mục đích quản lý của Nhà nước là chống đầu cơ, chống bong bóng bất động sản. Trên thực tế, vẫn có nhiều doanh nghiệp bất động sản làm ăn nghiêm túc, đúng pháp luật. Với tư cách người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước, đề nghị Thống đốc chỉ rõ các giải pháp về chính sách tiền tệ để bảo đảm cho thị trường bất động sản phát triển lành mạnh?

ĐB Nguyễn Thị Việt Hà: Thị trường bất động sản đã, đang và dự báo có thể sẽ tiếp tục biến động, tình trạng nhà đầu tư đầu cơ đẩy giá đất lên cao bất thường trong cuộc đấu giá gây sốt ảo bất động sản, bong bóng giá nhà đất, làm lũng đoạn thị trường. Dòng tiền đầu tư vào hoạt động kinh doanh bất động sản rất lớn, trong đó có nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng.

Tình trạng này cũng ảnh hưởng đến việc cấp tín dụng, định giá tài sản đảm bảo của các tổ chức tín dụng. Bên cạnh đó, cho vay kinh doanh bất động sản vẫn là lĩnh vực rủi ro đối với hoạt động ngân hàng. Trước thực trạng trên, đề nghị Thống đốc chỉ rõ những công cụ, biện pháp toàn diện, mạnh mẽ hơn để quản lý, kiểm soát có hiệu quả hơn nguồn vốn cho vay kinh doanh bất động sản?

Ngoài ra, có nhiều tổ chức, cá nhân có nhu cầu thực sự được vay vốn tín dụng để mua đầu tư, nhà tự sử dụng tiêu dùng, đặc biệt là nhờ xã hội nhờ dành cho công nhân nhà ở thương mại giá rẻ. Thống đốc có giải pháp chủ yếu như thế nào để tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể trên tiếp cận được nguồn vốn?

Trả lời câu hỏi ĐB Huỳnh Thị Phúc, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nói, về kiểm soát lạm phát, áp lực lạm phát trên thế giới cao, còn trong nước mặc dù tăng 2,25% do tác động của yếu tố giá mà chưa tính đến tác động của gói phục hồi kinh tế.

Tín dụng đến nay đã tăng khá cao. Thời gian tới NHNN phải phối kết hợp các công cụ chính sách tiền tệ linh hoạt, hiệu quả, theo dõi sát diễn biến kinh tế vĩ mô, diễn biến các gói hỗ trợ để đưa ra giải pháp điều hành, kết hợp với chính sách tài khóa.

Đặc biệt cần kiểm soát giá mặt hàng do Nhà nước quản lý như giá xăng dầu, giá dịch vụ y tế, giáo dục…

Về giải pháp nâng cao hiệu quả tín dụng, xử lý nợ xấu, Thống đốc Ngân hàng cho biết, trong chỉ đạo điều hành Ngân hàng Nhà nước cũng luôn chỉ đạo các tổ chức tín dụng phải thực hiện nghiêm các quy định, đồng thời trích lập dự phòng rủi ro để chủ động trong trường hợp nợ xấu phát sinh.

Thời gian qua, khi doanh nghiệp gặp khó khăn, hệ thống ngân hàng cũng đã tái cơ cấu các khoản nợ và cho phép giữ nguyên khoản nhóm nợ cho các doanh nghiệp để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp tục được vay. Ngân hàng Nhà nước cũng đã yêu cầu các tổ chức tín dụng phải chủ động có trích lập dự phòng trong 3 năm.

Trả lời câu hỏi về tài chính vi mô của ĐB Diệu Thúy, Thống đốc cho biết, hiện nay có 4 quỹ tài chính vi mô, có phòng giao dịch ở trên 24 tỉnh, thành. Tuy nhiên, các quỹ tài chính vi mô hiện khó khăn.

Đúng như ĐB nêu, bà Hồng cho rằng khó huy động được nguồn lực để cho vay. Do đó, Ngân hàng Nhà nước đã tổng hợp để đánh giá, rà soát để trong quá trình tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng nói chung xây dựng các văn bản sửa đổi, bà cho biết sẽ tiếp thu, nghiên cứu thêm.

Về câu hỏi của ĐB Phạm Văn Thịnh liên quan đến quản lý tài khoản ngân hàng trước thực trạng lừa đảo đối những người có tiền trong tài khoản thời gian qua, Thống đốc Ngân hàng cho biết, hoạt động tiền gửi là hoạt động chính của ngân hàng, khuôn khổ pháp lý về mở tài khoản ngân hàng đã ban hành đầy đủ, chi tiết.

Cùng với sự phát triển của công nghệ cao, Ngân hàng Nhà nước cũng đã tạo tiền đề để chuyển sang hoạt động ngân hàng số trong tương lai.

Theo đó, cho phép mở tài khoản qua phương tiện điện tử và xác thực qua điện tử. Đối với các cá nhân khi mở tài khoản thì đều phải xác thực định danh của mình. Mở tài khoản điện tử cũng phải chứng minh nhân dân và căn cước. Tuy nhiên trong thời gian qua cũng có những hiện tượng lừa đảo trên mạng để lấy những thông tin của chủ tài khoản và trên cơ sở vào những hoạt động của Internet Banking để lấy cắp thông tin và lấy trộm tiền của tài khoản.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, về vấn đề này, Ngân hàng Nhà nước cần phải phối hợp với các bộ, cơ quan chức năng để xác minh, có những thông tin và đặc biệt là có giải pháp để cảnh báo đối với người dân lưu ý, cảnh giác. Liên quan đến việc đòi nợ của các công ty tài chính, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, trên cơ sở phản ánh của dư luận, Ngân hàng Nhà nước đã rà soát và thấy được cần phải sửa đổi các văn bản quy định pháp luật.

Hiện nay Thông tư của Ngân hàng Nhà nước về cho vay của các công ty tài chính đã có những chỉnh sửa: các công ty không được đòi nợ theo kiểu đe dọa, quy định rõ thời gian đòi nợ từ 9h-21h.

Về câu hỏi của ĐB Lê Thanh Vân liên quan đến tín dụng bất động sản, bà Nguyễn Thị Hồng thông tin, thị trường bất động sản có nhiều chủ thể, thu hút nhiều nguồn đầu tư trong đó có tín dụng.

Nhiều năm gần đây, chủ trương của Ngân hàng Nhà nước là mở rộng tín dụng phải đi đôi với an toàn, hiệu quả và tập trung vốn vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh và kiểm soát vốn vào những lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.

Đối với tín dụng bất động sản rủi ro là sự quan tâm nhất của hoạt động ngân hàng bởi rủi ro lớn. Bản chất của tín dụng bất động sản thường giá trị lớn, kỳ hạn dài. Trong khi đó tiền gửi của hệ thống ngân hàng lại là tiền gửi ngắn hạn.

Nếu các tổ chức tín dụng cho vay không kiểm soát được thì có thể thời điểm khách hàng đến rút tiền nhưng chưa đòi được khoản nợ dài hạn. Chính vì vậy, Ngân hàng Nhà nước có những quy định pháp luật để kiểm soát rủi ro.

Ngân hàng Nhà nước cũng đã có những quy định và chỉ đạo các tổ chức tín dụng là khi cho vay các khoản vay có tài sản đảm bảo thì phải thường xuyên đánh giá lại những tài sản đảm bảo để nhận diện những rủi ro của khoản vay đó.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng trả lời câu hỏi của ĐB Thân, Lịch, Mai. Thống đốc NHNN cho biết, liên quan vấn đề tín dụng, lãi suất của DN nhỏ và vừa thì việc điều hành lãi suất và giảm lãi suất để tháo gỡ khó khăn cho DN và người dân là nhiệm vụ trọng tâm, NHNN rất quan tâm điều hành.

Thời gian qua bằng nhiều giải pháp điều tiết tiền tệ, NHNN đã chỉ đạo hệ thống và có các giải pháp để làm cho mặt bằng lãi suất giảm mạnh.

Tuy nhiên 5 tháng đầu năm 2022, điều hành chính sách lãi suất của NHNN chịu áp lực khá lớn từ các áp lực bên ngoài. Trong nước, lãi suất phụ thuộc cung cầu vốn, từ đầu năm đến nay, khi DN và người dân hoạt động sản xuất kinh doanh trở lại thì đã tăng tín dụng đến 8%, đây là mức khá cao so với mục tiêu, định hướng của cả năm 2022, cho thấy lãi suất này, áp lực này là lớn nhưng NHNN đã điều tiết và cơ bản đã ổn định mặt bằng lãi suất, lãi suất này tăng 0,09% so với đầu năm ngoái. Trong Nghị quyết 43, mục tiêu là phục hồi kinh tế, nhưng vẫn phải đảm bảo kinh tế vĩ mô.

Trong điều hành lãi suất này NHNN cũng cần điều hành trên cơ sở tổng thể với các công cụ điều hành khác để vẫn kiên định được mục tiêu, ổn định kinh tế vĩ mô. Bà Hồng cho biết, nếu có điều kiện thì NHNN cũng chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết kiệm chi phí trong hoạt động để cố gắng giảm lãi suất hỗ trợ để tháo gỡ khó khăn cho DN và người dân. Các DN nhỏ và vừa chiếm 97% tổng số DN trong nền kinh tế, đây là DN có nhiều hạn chế hơn so với các loại hình khác. Nên độ xếp hạng tín nhiệm của DN nhỏ và vừa chưa được nhiều, khi vay vốn thì các tổ chức tín dụng sẽ phải đánh giá trên cơ sở tín nhiệm của từng DN để đưa ra mức lãi suất cao hơn so với DN có độ tín nhiệm cao hơn.

Mở đầu phiên chất vấn, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng báo cáo Quốc hội một số nội dung.

Theo bà Hồng, hoạt động của NHNN luôn gắn liền với hoạt động của DN và người dân. Trong những năm qua đạt kết quả nhất định, đóng góp vào ổn định kinh tế vĩ mô… Tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế. Lĩnh vực ngân hàng là 1 trong 4 nhóm được ĐBQH chọn chất vấn.

Đây là cơ hội để Thống đốc NHNN lắng nghe ý kiến ĐBQH để tiếp thu, giải trình, tổ chức triển khai, hoạch định chính sách góp phần vào phát triển đất nước.

Đến thời điểm này đã có 68 ĐBQH đăng ký chất vấn.

ĐB Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) bày tỏ băn khoăn vấn đề lãi suất, hiện DN, đặc biệt là biệt DNNVV vẫn kêu ca cao. Ngoài ra ông Thân cũng đặt câu hỏi về mức hỗ trợ DN mà nhà nước giao ngân hàng để bù đắp hỗ trợ DN được thực hiện đến đâu, lượng tiền đưa ra hỗ trợ DN có nhanh, kịp thời hỗ trợ hay không?

ĐB Lê Thị Lịch (Bắc Giang) nhắc đến Nghị quyết 43 của Quốc hội, trong đó có đặt ra yêu cầu hỗ trợ về chính sách tiền tệ phấn đấu giảm lãi suất cho vay từ 0,5% - 1% trong 2 năm 2022 và 2023.

Đại biểu đề nghị thống đốc cho biết nhiệm vụ này đến nay thực hiện ra sao?

Ngoài ra, ĐB cũng đặt câu hỏi về việc xử lý ngân hàng 0 đồng chưa đạt yêu cầu, dậm chân tại chỗ và đề nghị Thống đốc cho biết lý do và giải pháp để đảm bảo quyền và lợi ích của khách hàng và an toàn hệ thống ngân hàng quốc gia.

ĐB Phạm Thị Thanh Mai (Hà Nội) nhắc đến báo cáo của Chính phủ đề cập nguyên nhân chủ quan, khách quan và tồn tại hạn chế trong thực hiện Nghị quyết 42 về thí điểm xử lý nợ xấu và đặt câu hỏi: “Nếu kéo dài có xử lý dứt điểm nợ xấu hay không?”. Bên cạnh đó, đại biểu cũng đặt câu hỏi khác liên quan đến việc thời gian gần đây, người dân dễ tiếp cận vay vốn qua app, Thống đốc Ngân hàng cho biết hành lang pháp lý của loại hình cho này?.