Ủy ban Thường vụ Quốc hội dành cả sáng (15/9) cho ý kiến về các báo cáo công tác năm 2022 của TANDTC, VKSNDTC; các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng; tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật và công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án năm 2022.

Thay mặt cơ quan thẩm tra về báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN), Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, năm 2022, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng được tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt và có bước đột phá mạnh mẽ; kết hợp giữa xử lý kỷ luật, hành chính với xử lý hình sự. Cấp ủy, Ủy ban Kiểm tra các cấp đã tập trung kiểm tra phát hiện, làm rõ và thi hành kỷ luật đối với nhiều đảng viên có sai phạm, kể cả cán bộ đương chức và nghỉ hưu.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Phạm Thắng

Các đơn vị chuyên trách chống tham nhũng tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt trong công tác PCTN. Đối với các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo đã thụ lý điều tra 12 vụ, 42 bị can; khởi tố mới 4 vụ, 13 bị can; kết luận điều tra, đề nghị truy tố 7 vụ, 24 bị can; kiểm sát điều tra 5 vụ/58 bị can, đã truy tố 3 vụ/41 bị can.

Các cơ quan chức năng đã tích cực đấu tranh làm rõ, khởi tố mới nhiều vụ án, xử lý nghiêm minh, công khai các đối tượng sai phạm, trong đó có nhiều cán bộ cao cấp thuộc diện Trung ương quản lý. Nhiều hành vi tham nhũng nghiêm trọng, kéo dài và những hành vi tham nhũng trước đây ít được phát hiện như nhận hối lộ, đưa hối lộ… đã được khám phá, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử kịp thời.

Nhiều địa phương đã chủ động phát hiện, xử lý nhiều vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, dư luận xã hội quan tâm. Có 20 địa phương đã khởi tố 23 vụ án/63 bị can liên quan đến vụ án xảy ra tại Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp khẳng định, kết quả công tác thu hồi tài sản tham nhũng, kinh tế có chuyển biến rất tích cực, đặc biệt là trong giai đoạn điều tra. Theo báo cáo của Chính phủ, đối với các vụ án tham nhũng do cơ quan điều tra Công an thụ lý, thiệt hại tài sản là hơn 2.791 tỷ đồng; đã thu hồi trên 2.204 tỷ đồng, kê biên 20 bất động sản các loại.

Đối với các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo, thiệt hại xác định trong kỳ là 824 tỷ đồng; thu hồi 815 tỷ đồng (bị can tự nguyện nộp khắc phục hậu quả), kê biên tài sản trị giá 68,8 tỷ đồng, 20 bất động sản các loại trị giá hàng trăm tỷ đồng.

Tuy nhiên, bà Nga cũng cho biết, chất lượng, tiến độ giải quyết một số vụ việc, vụ án tham nhũng còn chưa đạt yêu cầu; một số vụ án phải tạm đình chỉ, chậm tiến độ do bị can bỏ trốn; một số vụ án phải đình chỉ do hành vi không cấu thành tội phạm.

Công tác giám định, định giá tài sản phục vụ cho công tác điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng còn chậm, nhiều vụ án phải tạm đình chỉ do chờ kết quả giám định, định giá... Công tác tự kiểm tra, tự phát hiện tham nhũng trong nội bộ còn hạn chế. Kết quả công tác thu hồi tài sản tham nhũng trong giai đoạn thi hành án chưa cao, nhất là đối với số phải thi hành về tiền. 

Ủy ban Tư pháp cho rằng, trong năm 2022, tội phạm về kinh tế, tham nhũng gắn với "lợi ích nhóm" có chiều hướng gia tăng; nhiều vụ án tham nhũng gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, nhất là trong các lĩnh vực y tế, đất đai, đấu thầu, đấu giá, chứng khoán…, xảy ra ở cả khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước.

Trong khi đó, một số hành vi tham nhũng phổ biến trong lĩnh vực y tế vẫn tiếp tục tiếp diễn như: Thông đồng, nâng khống giá trị thiết bị, vật tư y tế trong đấu thầu; lợi dụng chủ trương xã hội hóa tại các cơ sở y tế công để trục lợi; tình trạng móc nối, tiếp tay của cán bộ nhà nước đối với doanh nghiệp để trục lợi, chiếm đoạt tài sản của nhà nước còn diễn ra nhiều ở một số lĩnh vực như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, quản lý thuế, hải quan...

Về thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, bà Nga cho biết, nhiều biện pháp được Chính phủ tích cực chỉ đạo thực hiện như công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn, đã có 542.337 người đã thực hiện kê khai tài sản, thu nhập; 7.662 người được xác minh tài sản, thu nhập; 4.934 số cơ quan, tổ chức, đơn vị đã được kiểm tra việc thực hiện các quy định về kê khai, công khai bản kê khai tài sản, thu nhập. Qua xác minh tài sản, thu nhập, có 74 người kê khai chưa đúng quy định, đã chấn chỉnh, kiểm điểm, xử lý theo quy định.

Hay biện pháp chuyển đổi vị trí công tác để phòng ngừa tham nhũng khi các cấp, các ngành đã chuyển đổi vị trí công tác của 20.104 lượt cán bộ, công chức, viên chức.

Các cơ quan chức năng đã tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, chú trọng xử lý nghiêm trách nhiệm của người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng. Năm 2022 có 19 người đứng đầu đã bị xử lý do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng (xử lý hình sự 10 người, cách chức 1 người, cảnh cáo 5 người, khiển trách 3 người).