Vào dịp hè, khi thời tiết miền Trung nắng nắng gắt, mực nước dòng sông Lam hạ xuống thấp cũng là lúc người dân nơi đây thu hoạch hến tự nhiên. Muốn có món hến ngon nhất thì phải thưởng thức vào lúc thời tiết oi bức này.
 
Ở vùng đất xứ Nghệ hầu hết dòng sông, ao hồ nào cũng có con hến, con trai, con chụt (con dắt) nằm sâu dưới bùn dễ dàng bắt được vào mùa khô hạn. Thế nhưng, loại hến ngon nhất phải bắt ở vùng hạ lưu sông Lam chảy qua đoạn đầu huyện Nam Đàn và Hưng Nguyên (Nghệ An) và huyện Đức Thọ (Hà Tĩnh).
 
Hến được người dân ở địa phương tại đây chế biến thành nhiều món ngon khác nhau như: Hến xào lá hẹ xúc bánh đa, hến nấu canh rau vặt, cháo hến, bún hến… và đặc biệt nhất phải kể đến món súp hến ăn kèm với bánh đúc đỏ.

Bánh đúc đỏ lạ miệng có vị thơm, dẻo - Ảnh: Quốc Huy
Súp hến với nhiều rau hẹ ăn cùng bánh đúc đỏ - món tuyệt vời để giải nhiệt - Ảnh: Quốc Huy

Để có món súp hến ngon, phải giữ lại nước cốt khi luộc hến để bóc tách vỏ lấy ruột. Nước luộc hến thường có mùi thơm, ngọt được chế biến làm nước dùng cho món súp hến. Đặc biệt, món súp này không thể thiếu 2 gia vị rau hẹ, hành tăm.

Bánh đúc đỏ gạo lứt đỏ pha cùng gạo trắng, nổi tiếng nhất là bánh đúc đỏ được làm ở huyện Nghi Lộc (Nghệ An) và huyện Đức Thọ, Hương Sơn (Hà Tĩnh).
 
Anh Trần Việt Đức ở quán Sen Quê chia sẻ, bánh đúc đỏ là món độc đáo, lạ mắt ở Nghệ An và Hà Tĩnh. Không những có màu sắc bắt mắt, bánh đuc đỏ có vị thơm, béo khiến nhiều người thích thú. Súp hến bánh đúc đỏ chính là món 'thương hiệu' khiến nhiều du khách tìm đến quán. 
 
“Bánh đúc đỏ có thể ăn chấm với mắm tôm, ăn chơi vui vậy. Ngày xưa con nhỏ để có được bánh đúc ăn là phải chờ mẹ hay bà đi chợ về mới có. Trước đây có được bát bánh đúc trắng gói trong lá chuối ăn đã ngon, nay có thêm món bánh đúc đỏ lại càng được nhiều người tìm đến. Bánh đúc ăn với súp hến, canh hẹ không chỉ ngon miệng mà còn giúp mọi người giải nhiệt trong mùa hè” – anh Đức chia sẻ.

Giá của món súp hến sông Lam ăn với bánh đúc đỏ chỉ với 120.000 đồng dành cho 6 người ăn.

Bánh đúc đỏ lúc mới ra lò...
... Món súp hến thơm ngon đến giọt cuối cùng. Bánh đúc đỏ có thể ăn với súp hết, hoặc đơn giản chấm mắm tôm, mắm ruốc cũng rất ngon  - Ảnh: Quốc Huy

Đến quán thưởng thức món xúp hến sông Lam với bánh đúc đỏ, anh Nguyễn Văn H. quê ở xã Hưng Tây (huyện Hưng Nguyên) phải thốt lên rằng: “Đến nay đã hơn 50 tuổi nhưng giờ mới được ăn món súp hến với bánh đúc đỏ. Thật sự là ngon và hấp dẫn với hương vị món ăn này vừa quen vừa lạ. Mùa hè gia đình tôi thường mua hến về xào, nấu canh. Nhưng súp hến kết hợp với bánh đúc đỏ kiểu này rất đặc biệt, ăn thanh mát mà không hề bị ngán.”.
 
Đến nay, với món bánh đúc đỏ được rất nhiều quán ăn, nhà hàng và người dân mua về để tự chế biến. Dân dã thì chấm với nước mắm, mắm tôm, cầu kỳ thì nấu xáo tim cật, xáo bò, xáo dê, xáo hến... Một nét rất riêng của người dân vùng hạ Hương Sơn (Hà Tĩnh) còn ăn bánh đúc kèm với bánh đỗ xanh, làm nên câu ca nổi tiếng: “Bánh đúc, bánh độ (đỗ) ai chộ cũng sèm (thèm)”. 
 
Quốc Huy