Tháng 3, trời Tây Bắc phủ trắng một màu hoa ban. Người dân ở các bản làng lại tranh thủ hái đem xuống phố Hà Nội bán với giá 120.000-150.000 đồng/kg, khách vẫn “xếp hàng” chờ mua.
Khoảng 2 năm trở lại đây, các món ăn đặc sản vùng cao ngày càng được dân Hà thành chuộng mua. Bởi, chúng không những chuẩn vị Tây Bắc mà còn cực kỳ tiện lợi cho người có cuộc sống bận rộn.
Trên các chợ online chuyên về ẩm thực, món ăn Tây Bắc như gà nướng, thịt lợn nướng hay cá sông nướng,... được rao bán la liệt, với mức giá từ 110.000-270.000 đồng/con/kg tùy loại. Tuy nhiên, các đầu mối bán món ăn đặc sản này chỉ nhận đơn đặt trước, hàng không có sẵn.
Theo lời người bán, những món ăn này đều được tẩm ướp bằng các gia vị của bà con dân tộc vùng cao rồi đem nướng chín bằng than hoa. Món ăn khi chín sẽ để nguội, sau đó đóng túi hút chân không, ăn kèm nước chấm. Mua về khách có thể bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh được khoảng 1 tuần, ngăn cấp đông được 1 tháng. Lúc ăn, chỉ cần đem ra làm nóng lại.
Phùng Thị Thảo, chuyên bán đặc sản ở Nguyễn Công Hoan (Ba Đình, Hà Nội) khoe, chỉ riêng món cá nướng Tây Bắc chị có tệp khách quen lên tới cả 100 người. Song, đây là món chín, ăn sẵn nên một tuần chị chỉ nhập về hai chuyến, số lượng cá khoảng 60-70 con/lần.
Chị Đào Hoa, đầu mối bán các món ăn đặc sản Tây Bắc ở Mùn Chung (Tuần Giáo, Điện Biên), cho biết, chị làm cá nướng chuẩn vị Tây Bắc để bán cho các khách Hà Nội đã 7 năm nay. Đây là nghề tay trái nên chị thường gom đơn rồi cuối tuần nướng vài chục con trả hàng khách đặt.
Song 2 năm trở lại đây, dân ở Hà Nội dường như thích ăn loại cá nướng Tây Bắc này hơn. Do đó, lượng hàng bán ra mỗi tuần tăng gấp 5-6 lần trước đó. Đến nay, chị thành đầu mối chuyên bỏ sỉ cá nướng cho các khách ở Hà Nội.
Đây cũng là món ăn đặc sản nổi tiếng của người dân tộc Thái ở Điện Biên, nơi chị đang sinh sống.
Để cho ra được món ăn này, chị Hoa chọn cá rô phi suối trọng lượng từ 0,7-1,2 kg/con. Sau khi giết mổ và làm sạch sẽ, cá được tẩm ướp với các gia vị mà người dân tộc Thái hay sử dụng như: hành lá, hành củ, tỏi, sả, lá chanh, rau răm, húng cao, mùi tàu, tỏi, mắc khén, hạt dổi, rau thối,...
Chờ ngấm gia vị, cá được kẹp qua tre rồi nướng trên than hoa. Song, quá trình nướng chỉ để lửa nhỏ vừa phải cho cá chín thấu, vừa khô vừa giữ được vị ngọt, miếng thịt lại săn chắc, bùi ngậy hòa quyện với gia vị thơm ngon.
Cá nướng chín vàng, thơm phức được để nguội rồi đóng túi hút chân không, kèm nước chấm. Sau đó, chị gửi ngay xuống Hà Nội cho khách đã đặt.
Giá sỉ một con cá nướng như vậy được bán tùy vào trọng lượng. Với cá nặng 5-6 lạng, sau khi nướng chín chị bán 60.000 đồng/kg, cá nặng 7-8 lạng giá 70.000 đồng/kg. Năm nay, giá cá có phần đắt đỏ hơn những năm trước.
"Cách làm nghe có vẻ đơn giản, nhưng để có con cá nướng thơm ngon chuẩn vị thì mất khá nhiều thời gian", chị nói. Vốn là dân công chức, ban ngày chị Hoa đi làm nên chỉ có thể chốt đơn cho các mối sỉ vào buổi tối. Cá được nướng và giao cho khách vào dịp cuối tuần. Ngày thường, chị chỉ nướng với những đơn phát sinh số lượng lớn.
Lượng khách đặt cá tương đối nhiều, một tuần trên dưới 300 con. Vào các dịp lễ Tết, số lượng cá khách đặt tăng cao. Do đó, mỗi lần nướng cá chị phải thuê tới 4-5 người phụ giúp.
"Khách sỉ đặt quen, số lượng cá cũng rất đều. Nhẩm tính năm vừa rồi, chỉ riêng cá nướng tôi bán được khoảng 13.000-15.000 con", chị nói. Ngoài ra, chị Đào Hoa còn làm một lượng lớn gà nướng đổ sỉ kèm cá nướng mỗi tuần.