Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định, đối với người nghỉ hưu sẽ dựa trên 2 điều kiện, đó là tuổi đời và số năm đóng BHXH.
Theo đó, khi lao động được hưởng mức lương hưu tối đa 75% lương, thì lao động nam phải đủ điều kiện đóng BHXH 35 năm, nữ 30 năm khi đủ tuổi về hưu.
Với người lao động nghỉ hưu trước tuổi sẽ bị giảm tỷ lệ hưởng.
Quy định pháp luật hiện hành nêu, người lao động làm việc trong điều kiện bình thường, khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên và đủ điều kiện về tuổi đời.
Kể từ ngày 1/1/2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035 (mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với nam và 4 tháng đối với nữ).
Theo lộ trình này, năm 2023, nam sẽ nghỉ hưu khi đủ 60 tuổi 9 tháng, nữ là từ đủ 56 tuổi.
Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
Sau đó, mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%. Đồng thời, trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 6 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 6 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.
Đối với lao động nam, nghỉ hưu khi đóng BHXH 20 năm, nếu chưa đủ tuổi về hưu thì sẽ còn 45%; tỷ lệ này đối với nữ tương ứng thời gian đóng là 15 năm.
Ngoài điều kiện này, mỗi năm về hưu trước tuổi sẽ bị trừ 2%. Cụ thể, nếu nam đóng BHXH 20 năm, về hưu trước tuổi 5 năm thì mỗi năm sẽ bị trừ 2%, chỉ còn 35%.
Như vậy, nếu đóng BHXH về hưu trước tuổi mức lương hưu sẽ rất thấp. BHXH khuyến khích người lao động nên đóng cho đến khi đủ tuổi nghỉ hưu.
Theo thống kê của BHXH Việt Nam, hiện nay có hơn 3,3 triệu người trên toàn quốc nhận lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng.
Trong giai đoạn 2016-2022, cả nước đã giải quyết cho gần 763.000 người hưởng lương hưu, nhưng chỉ có khoảng 420.000 người đạt tỷ lệ hưởng 75%, chiếm hơn 55% số người được giải quyết hưởng chế độ hưu trí.
Phần lớn có mức hưởng từ 3 đến dưới 7 triệu đồng/tháng. Tại thời điểm tháng 4/2023, cả nước có 471 trường hợp có mức hưởng lương lưu từ 20 triệu đồng trở lên.