Sáng 17/1, hội thảo khoa học phát triển hệ thống đường sắt đô thị Hà Nội và TP.HCM đã khai mạc ở Thủ đô với sự tham gia của gần 400 đại biểu, chuyên gia, diễn giả trong và ngoài nước.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh, Hà Nội và TP.HCM là hai đô thị đặc biệt, hai đầu tàu kinh tế của cả nước. Cả hai thành phố giữ vai trò trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học và an ninh quốc phòng, cũng là hai đô thị có diện tích và dân số lớn nhất cả nước.

z5078984266638 f76df18ed3d1536fdce500acafbaa9f4.jpg
Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh. Ảnh: Đình Sơn

Cùng với xu thế phát triển, giao thông công cộng ngày càng có vai trò quan trọng, nhất là đối với các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM. Trong đó, hệ thống đường sắt đô thị được coi là trục “xương sống” của mạng lưới kết cấu hạ tầng giao thông.

“Việc đầu tư sớm, vận hành hiệu quả hệ thống đường sắt đô thị sẽ nâng cao tỷ trọng vận tải hành khách công cộng, giảm phương tiện giao thông cá nhân, từ đó đem lại hiệu quả tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, ùn tắc và tai nạn giao thông…”, Chủ tịch Hà Nội nhấn mạnh.

Theo ông Trần Sỹ Thanh, những năm qua cả Hà Nội và TP.HCM đã và đang dành nguồn lực để đầu tư xây dựng các dự án đường sắt đô thị. Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu các giải pháp, hoàn thiện cơ chế, chính sách.

Bên cạnh đó, cũng cần tìm hiểu, học tập những kinh nghiệm, phương thức mới, “đột phá” nhằm triển khai đồng bộ và sớm hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị theo Kết luận số 49 của Bộ Chính trị, đáp ứng nhu cầu và mong mỏi của người dân hai TP.

“Từ những lý do trên, Hà Nội và TP.HCM đồng tổ chức hội thảo phát triển hệ thống đường sắt đô thị nhằm hướng đến 3 mục tiêu: Trao đổi, nghiên cứu, tiếp thu kinh nghiệm quốc tế từ các nước có hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông công cộng phát triển, đặc biệt là hệ thống đường sắt đô thị; Tổng hợp các kinh nghiệm trong nước và quốc tế để nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện thể chế về phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD); quy hoạch xây dựng, chỉnh trang đô thị, đất đai, đầu tư, quản lý, vận hành và khai thác đường sắt đô thị”, Chủ tịch Hà Nội nhấn mạnh.

z5078984300022 48d05462ff3ffaccb22c7156a1107c44.jpg
Lãnh đạo Thành phố Hà Nội tham quan hình ảnh về đường sắt đô thị.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường dẫn kết luận 49-KL/TW về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045, trong đó có đề ra mục tiêu hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP.HCM.

Kết luận 49 yêu cầu hai thành phố phải đạt mục tiêu hoàn chỉnh mạng lưới đô thị trong 12 năm. Theo ông Cường, đây là một thách thức to lớn và nếu tiếp tục triển khai với cách làm tương tự như trong 20 năm qua thì không thể hoàn thành được mục tiêu này. Do đó, lãnh đạo 2 thành phố đều xác định sẽ phối hợp chặt chẽ, quyết liệt, tạo đột phá trong việc xây dựng đường sắt đô thị. 

“Hai thành phố sẽ cùng sát cánh đề xuất Trung ương cho phép được thực hiện các cơ chế đặc thù, vượt trội cho việc phát triển đường sắt đô thị nói riêng và phát triển kinh tế xã hội nói chung”, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM nhấn mạnh.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy đánh giá cao hội thảo với quy mô lớn, các chuyên gia am hiểu sâu về lĩnh vực và tin tưởng sẽ có nhiều ý tưởng, giải pháp hữu hiệu để giúp 2 thành phố phát triển thành công mạng lưới đường sắt đô thị, tổ chức đô thị.

Đối với giao thông cộng cộng vận tải khối lượng lớn, hiện nay, đường sắt đô thị vẫn lợi thế nhất. Bên cạnh đó, đường sắt đô thị còn định hình, phân bố lại dân cư, tạo nên bộ mặt mới cho đô thị, thuận lợi cho người dân, thu hút đầu tư.

“Đây là vấn đề khó, mới mẻ với Việt Nam. Tuy nhiên, khó không phải là không làm được, cần có các điều kiện thể chế pháp lý, công nghệ, nguồn lực”, bà Nguyễn Phương Thuỷ nói.

Theo quy hoạch hiện nay, Hà Nội sẽ có 10 tuyến đường sắt đô thị, trong đó có 9 tuyến chính và 1 tuyến nối các đô thị vệ tinh, với tổng chiều dài 417,8km, trong đó có 75,6km đi ngầm.

Cụ thể, tuyến số 1: Yên Viên - Ngọc Hồi dài 38,7km; tuyến số 2: Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo dài 35,2km; tuyến số 2A: Cát Linh - Hà Đông dài 14km; tuyến số 3: Nhổn - Hoàng Mai dài 48km; tuyến số 4: Đông Anh - Mê Linh dài 54km; tuyến số 5: Văn Cao - Hòa Lạc dài 39km; tuyến số 6: Nội Bài - Tây Ngọc Hồi dài 43km, kết nối với tuyến số 4; tuyến số 7: Hà Đông - Mê Linh dài 35km; tuyến số 8: Hoài Đức - Gia Lâm dài 28km...

Tuy nhiên, đến thời điểm này, mới chỉ hoàn thành được 13km tuyến 2A Cát Linh - Hà Đông và đang thi công 12,5km của tuyến số 3 đoạn Nhổn - ga Hà Nội.