Theo lương y Bùi Đắc Sáng, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội, hoa sữa được trồng và mọc hoang nhiều ở nước ta, đặc biệt là ở các tỉnh miền Bắc. Ngoài ra, cây còn được trồng ở một số quốc gia khác như Malaysisa, Indonesia, Philippines, Ấn Độ…
Đây là loài hoa gây khó chịu cho nhiều người, thậm chí có thể dẫn tới dị ứng, nhức đầu nhưng cũng là vị thuốc chữa bệnh. Theo quan niệm Đông y, hoa sữa vị đắng, tính mát, quy kinh phế và can. Hoa sữa có tác dụng tiêu tích, trừ đờm, giải độc, bình suyễn, chỉ khát, kiện vị, phát hãn và thông kinh.
Hoa được sử dụng chữa rối loạn kinh nguyệt, làm thuốc bồi bổ sức khỏe, trị sốt rét cấp và mạn tính, lở ngứa ngoài da, sốt cao, thiếu máu, lỵ, tiêu chảy, viêm khớp. Ở Ấn Độ, hoa sữa được dùng để trị các bệnh về răng do có tác dụng kháng khuẩn.
Trong nghiên cứu y khoa hiện đại, hoa sữa có tác dụng chống viêm, giảm cơn ho, hen suyễn và cơn đau.
Ngoài ra, các bộ phận của cây hoa sữa có tác dụng dưới đây:
- Có tiềm năng trị đái tháo đường: Methanol trong lá của cây hoa sữa có thể chống lại alpha-glucoside. Do đó, vị thuốc này có tiềm năng phòng ngừa và điều trị bệnh tiểu đường.
- Tác dụng kiểm soát ung thư: Alkaloid trong cây hoa sữa có tác dụng chống lại tế bào ung thư và tăng khả sống sót của chuột mắc bệnh trong thí nghiệm.
- Trị sốt rét: Một số alkaloid trong hoa sữa như echitamine, echitenine và ditamine có thể sử dụng để thay thế quinine trong điều trị sốt rét.
- Tác dụng chữa rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy: Thực nghiệm lâm sàng ghi nhận, nước sắc từ vỏ cây có tác dụng làm giảm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa và tiêu chảy.
Lương y Sáng cho biết, vỏ cây hoa sữa được thu hái quanh năm nhưng thời điểm vỏ có phẩm chất tốt nhất là vào mùa xuân hạ. Vì lúc này cây chưa ra hoa và quả nên dưỡng chất còn tập trung nhiều ở vỏ. Sau khi hái vỏ về, đem cạo bỏ lớp vỏ bần bên ngoài rồi phơi/sấy khô để dùng dần. Vỏ cây chứa một số thành phần hóa học như echitenin, ditamin…
Vỏ cây hoa sữa được sử dụng ở dạng sắc uống, cao lỏng hoặc dạng thuốc bột. Liều dùng tham khảo: 1 - 3g/ngày.
Lương y Sáng lưu ý, người dân cần lưu ý, tránh nhầm lẫn hoa cây hoa sữa với cây vú sữa. Ngoài ra, sử dụng vỏ cây hoa sữa liều cao có thể gây độc.
Hoa sữa có khả năng gây dị ứng cao (đặc biệt là phấn hoa). Vì vậy, cần tránh sử dụng dược liệu này cho người bị viêm mũi dị ứng, viêm xoang, viêm kết mạc dị ứng. Trước khi áp dụng bài thuốc, nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn phù hợp với tình trạng bệnh.