Loạt trường ĐH top bỏ xét tuyển học bạ: Bớt tình trạng chạy điểm, 'nương tay'

Trong mùa tuyển sinh đại học (ĐH) năm 2024, một số trường đại học đã lên phương án bỏ xét tuyển bằng kết quả học bạ ở bậc THPT.

Ví dụ trong đề án tuyển sinh 2024, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân công bố tuyển bằng ba phương thức: Xét tuyển thẳng 2% chỉ tiêu; xét tuyển theo kết quả thi tốt nghiệp THPT 18% và 80% chỉ tiêu dành cho phương thức xét tuyển kết hợp theo đề án tuyển sinh của nhà trường. Như vậy, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân không còn phương án tuyển sinh bằng học bạ THPT trong khi các năm trước, nhóm thí sinh này chiếm khoảng 10% chỉ tiêu.

Tương tự, năm 2024, Trường ĐH Y Hà Nội cũng thông báo không xét tuyển bằng điểm học bạ. 

Trao đổi với VietNamNet, GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Công nghệ - ĐH Quốc gia Hà Nội, cho rằng, việc xét tuyển đại học căn cứ vào học bạ có thể “nhàn hạ” cho các trường và dễ tuyển sinh, song chất lượng đầu vào rất đáng trăn trở.

Theo ông Đức, tuyển sinh đại học thông qua học bạ khó đảm bảo công bằng. Bởi chất lượng dạy học, đánh giá của các trường THPT khác nhau, ở các địa phương khác nhau; thậm chí có mặt bằng về giáo viên, cơ sở vật chất khác nhau, truyền thống và uy tín… cũng khác, nên mức đánh giá trong học bạ không tương đương nhau.

“Có thể học sinh giỏi trường này nhưng so với trường kia lại chưa nổi trội. Ví dụ một em có điểm tổng kết một môn nào đó là 9, học lực giỏi theo học bạ của trường này nhưng không có nghĩa tương đương với học lực giỏi ở một trường khác.

Bên cạnh đó, chưa kể, tỷ lệ học sinh khá, giỏi theo học bạ hiện nay lên tới 90%. Như vậy, học bạ không còn là thước đo chuẩn xác đánh giá năng lực học sinh”, GS Đức nói.

Do đó, xét tuyển sinh đại học theo học bạ sẽ có khả năng thiếu chính xác, khách quan và công bằng về học lực, đặc biệt với các ngành hot như: Công nghệ thông tin, Y dược, Kinh tế...

Theo GS Đức, thực tế cũng cho thấy một số trường THPT cũng không quá khắt khe khi đánh giá, thậm chí “biếu điểm” cho học sinh. “Khi đó, mặc dù thí sinh có học bạ tốt và có thể trúng tuyển vào ngành yêu thích, nhưng khi vào học lại rất khó có thể theo học. Ví dụ các ngành như: Toán học, Vật lý, Hóa học, Y dược, Công nghệ thông tin tự động hóa, Cơ điện tử... các em sẽ không học được, thậm chí phải bỏ học giữa chừng, lãng phí thời gian cho thí sinh và thiệt hại tài chính cho gia đình và nhà trường”, GS Đức nói.

GS Đức cho rằng về lâu dài rất cần các trường đại học chủ động đổi mới tuyển sinh đầu vào đại học một cách căn bản toàn diện, đáp ứng được yêu cầu để người học có thể theo học tốt ở bậc đại học, phù hợp với thông lệ quốc tế. 

TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng vụ Giáo dục Chuyên nghiệp, Bộ GD-ĐT, cho hay, xét tuyển sinh đại học bằng học bạ dễ tiêu cực, bởi dễ có tình trạng “chạy điểm” và như vậy dẫn đến hệ quả không công bằng giữa thí sinh khi đánh giá học bạ không chuẩn.

“Học bạ có thể xem là một trong các căn cứ hồ sơ học tập ghi nhận thành tích trong quá trình học tập qua đánh giá. Đánh giá qua hồ sơ học tập mới đánh giá được năng lực khách quan qua quá trình… Nếu hồ sơ học lực hay học bạ thể hiện sự đánh giá khách quan, tin cậy trong giáo dục phổ thông có thể xem là tốt hơn qua đánh giá một kỳ thi vốn mang yếu tố may rủi…

Nhưng điều đáng nói là văn hoá cảm tính “thương học trò” và bệnh thành tích khiến học bạ ở Việt Nam mất đi giá trị và ý nghĩa của nó... Do đó, trong bối cảnh hiện nay, một số trường đại học lựa chọn cách làm bỏ xét tuyển sinh đại học bằng học bạ là phù hợp và cũng là cách thể hiện đẳng cấp chất lượng của nhà trường... 

Để tốt nhất cho tuyển sinh đầu vào, các trường đại học có thể kết hợp kết quả thi và phỏng vấn”, ông Vinh nói.

TS Lê Đông Phương, nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu giáo dục đại học của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, cho rằng, những trường đại học bỏ xét tuyển bằng học bạ  là những trường có uy tín, có sự cạnh tranh rất cao. 

“Mấy năm vừa rồi, qua phân tích so sánh của Bộ GD-ĐT, chúng ta thấy điểm trung bình học bạ của học sinh luôn cao hơn điểm thi tốt nghiệp THPT. Không có gì đảm bảo chắc chắn cho việc điểm học bạ không bị tác động. Việc “nâng điểm” có thể xuất hiện cho 2 nhóm. Nhóm thứ nhất là nhóm học sinh khá, giỏi và muốn điểm số tốt lên để thuận lợi tối đa cho du học hoặc vào các trường top đầu trong nước.

Nhóm thứ hai là nhóm rất thấp ở dưới, thầy cô gọi là “nương tay” cho các em thuận lợi trong việc tốt nghiệp. Việc điểm bị sửa nhiều khi cũng không phải vì một động cơ tiêu cực nào cả (như nhờ vả hay chạy tiền...) mà chỉ đơn giản thầy cô thương học trò muốn cho thêm một chút, hoặc vì áp lực thi đua giữa các lớp...”, ông Phương nói. 

“Đã có những trường đại học khảo sát cho thấy những sinh viên xét tuyển bằng điểm học bạ cao, quá trình học thường không được tốt như kỳ vọng. Như vậy rõ ràng, việc dùng điểm học bạ để xét tuyển vào các ngành/trường có mức điểm chuẩn 27-29 là không đủ độ tin cậy”. 

Do đó, ông Phương cho rằng, việc một số trường đại học tuyên bố không dùng điểm học bạ để xét tuyển sinh cũng có nguyên nhân. Tuy nhiên, ông Phương cho rằng, nếu làm trung thực, loại trừ được việc “sửa điểm” điểm học bạ có thể giúp theo dõi quá trình học của một học sinh, từ đó cũng dễ so sánh các thí sinh với nhau hơn; trong khi điểm thi có thể mang tính nhất thời, thậm chí có trường hợp “học tài thi phận”. 

“Chính vì vậy, việc dùng điểm học bạ cũng có những giá trị của nó, tuy nhiên trong điều kiện trung thực, hoàn toàn không bị tác động. Cá nhân tôi ủng hộ việc các trường top trên không sử dụng điểm học bạ làm tiêu chí duy nhất để xét tuyển sinh, bởi dù sao phương thức này khó có thể khách quan, khả năng tiêu cực cao”. 

Tại sao Trường ĐH Kinh tế Quốc dân bỏ xét tuyển bằng học bạ?

Năm 2024, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân sẽ bỏ xét tuyển bằng học bạ. Một trong những lý do nhà trường không duy trì phương thức này là để giảm tỷ lệ ảo trong tuyển sinh.

'Xin đừng vì những điểm số vô hồn, học bạ đẹp mà trẻ phải ai oán về sau'

Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Hà Nội nhắn nhủ tân sinh viên - những thầy cô tương lai, trong lễ khai giảng: "Các em hãy rũ bỏ những thành tích ảo tưởng, đừng khoác cho trẻ những hào quang không phải của chúng vì sẽ thành ảo tưởng về sau này".