Thông tin được ông Trần Đăng Khoa, Phó Vụ trưởng Vụ Sức khỏe - Bà mẹ trẻ em (Bộ Y tế), chia sẻ tại hội nghị nhân dịp tuần lễ Làm mẹ an toàn năm 2023, sáng 19/9.

Theo ông Khoa, công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh ở Việt Nam còn nhiều thách thức. Ước tính của Liên Hợp Quốc, năm 2021, cứ 1.000 trẻ sinh ra ở nước ta thì có gần 10 trẻ sơ sinh tử vong. 

Chỉ số tử vong trẻ em dưới 5 tuổi ở Việt Nam ở mức 18,9 phần nghìn, dưới 1 tuổi là 12,1 phần nghìn (nghĩa là cứ 1.000 trẻ dưới 5 tuổi và 1 tuổi thì lần lượt có khoảng 19 và 12 trẻ tử vong). Con số này còn cao so với một số nước cùng mức thu nhập.

Cụ thể, ở Thái Lan, chỉ số tử vong trẻ em dưới 5 tuổi là 8 phần nghìn. Với các nước phát triển, tỷ số này chỉ ở mức 1-2 phần nghìn. Ông Khoa cho rằng chỉ số này còn “khoảng cách khá xa” với Việt Nam và chúng ta khó đạt được, dù đây là con số thấp nhất từ năm 1990 trở lại nay. 

Cứ 100 trẻ dưới 1 tuổi tử vong thì tới có 70-80 trẻ sơ sinh; tỷ lệ này với trẻ dưới 5 tuổi là 50-60. “Mỗi ngày có 39 trẻ sơ sinh ở Việt Nam tử vong, rất đau lòng. Ngành Y tế đang cố gắng áp dụng các biện pháp can thiệp để giảm chỉ số này”, ông Khoa chia sẻ.

Thiếu trầm trọng nhân lực là nguyên nhân đầu tiên được chỉ ra trong các thách thức chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em. Theo đó, cán bộ chuyên môn sản, nhi, gây mê hồi sức rất thiếu, 30% bác sĩ đa khoa làm công tác chăm sóc sản khoa, nhi khoa tuyến huyện. 

Cơ sở vật chất quá tải, điều kiện vô khuẩn hay trang thiết bị rất thiếu thốn. Trong khi năng lực về cấp cứu sản khoa, sơ sinh như sàng lọc, phát hiện dấu hiệu nguy hiểm, chuyển tuyến, chẩn đoán, tiên lượng và xử trí còn hạn chế ở những vùng khó khăn…

Đặc biệt, ở vùng đồng bằng dân tộc thiểu số, việc duy trì đội ngũ cô đỡ thôn bản gặp khó do y tế thôn bản hay cô đỡ thôn bản không còn được hưởng phụ cấp, gây khó khăn trong chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh. 

Điển hình như ở Tuyên Quang, có 250 cô đỡ thôn bản/y tế thôn bản cho 46 xã vùng sâu, vùng xa, nhưng hiện chỉ còn 7 cô đỡ thôn bản còn hoạt động.

Tuần lễ Làm mẹ an toàn năm 2023 diễn ra từ ngày 1-7/10, với chủ đề “Làm mẹ an toàn – Sức khỏe cho mẹ, tương lai cho bé”. Chương trình triển khai tại 51 tỉnh thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030.