Hiệp ước có hiệu lực vào năm 2011 và được gia hạn thêm 5 năm nữa vào năm 2021. Hiệp ước giới hạn số lượng đầu đạn hạt nhân chiến lược mà Mỹ và Nga có thể triển khai, cũng như điều động các tên lửa và máy bay ném bom mang theo chúng.

Phái đoàn Nga tham dự hội nghị đánh giá Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân tại New York, Mỹ ngày 1/8/2022. Ảnh: Reuters

Mỹ và Nga, vốn bị hạn chế bởi một loạt thỏa thuận kiểm soát vũ khí trong Chiến tranh Lạnh, hiện sở hữu tổng cộng khoảng 90% số đầu đạn hạt nhân trên thế giới.

Theo Reuters, Washington vẫn mong muốn duy trì hiệp ước START mới. Tuy nhiên, mối quan hệ với Moscow đang sa sút tới mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ qua vì cuộc xung đột Nga - Ukraine, có thể làm phức tạp thêm nỗ lực của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden nhằm duy trì và đạt được một thỏa thuận tiếp theo.

Tháng 8/2022, Moscow đã đình chỉ hợp tác với các cuộc thanh tra theo hiệp ước, do các hạn chế đi lại do Washington và các đồng minh áp đặt sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào cuối tháng 2 cùng năm. Song, Nga khẳng định vẫn cam kết tuân thủ các điều khoản của hiệp ước.

"Việc Nga từ chối tạo điều kiện cho các hoạt động thanh tra đang ngăn cản Mỹ thực hiện các quyền quan trọng theo hiệp ước và đe dọa khả năng kiểm soát vũ khí hạt nhân giữa Mỹ và Nga", một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong các bình luận qua email ngày 31/1.

Các lãnh đạo của Ủy ban đối ngoại, Hội đồng vũ trang và Ủy ban Tình báo thuộc Thượng viện Mỹ, vốn chịu trách nhiệm phê chuẩn các hiệp ước, cũng lưu ý việc Moscow không tuân thủ sẽ ảnh hưởng đến các hiệp ước vũ khí trong tương lai.

Các cuộc đàm phán giữa hai bên về việc nối lại các cuộc thanh tra dự kiến diễn ra vào tháng 11 năm ngoái tại Ai Cập, nhưng Nga đã hoãn lại và không bên nào ấn định thời điểm mới cho việc đó. 

Hôm 30/1, phía Nga thông báo với Mỹ rằng hiệp ước có thể hết hạn vào năm 2026 mà không có thỏa thuận thay thế, vì Moscow tin Washington đang cố gắng gây "thất bại chiến lược" cho Nga ở nước láng giềng.