Gia tộc Minh Tơ – Thanh Tòng thông báo nghệ sĩ Xuân Yến qua đời vào 1h sáng ngày 29/7 tại Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM, hưởng thọ 80 tuổi. Do tuổi cao sức yếu, bà nằm viện hơn 1 tháng, sức khỏe ngày càng đi xuống.
Nghệ sĩ Xuân Yến mắc bệnh tim và tiểu đường nhiều năm nay. Tháng 2/2017, bà từng nhập viện cấp cứu trong tình trạng mê man, khó thở do suy tim.
Tang lễ nghệ sĩ diễn ra tại nhà riêng ở xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh từ ngày 29/7 - 1/8, sau đó đưa linh cữu bà an táng tại Nghĩa trang Hoa viên Gò Đen.
Nghệ sĩ Bạch Lựu từ Australia chia sẻ: "Chị Tư Xuân Yến cởi mở, vui tính, hòa đồng của chúng tôi vừa đi xa. Vợ chồng tôi ở xa đau lòng và thương tiếc khôn nguôi".
Nghệ sĩ Xuân Yến (tên đầy đủ là Nguyễn Xuân Yến) sinh năm 1944, thành viên gạo cội của gia tộc cải lương tuồng cổ lừng danh Minh Tơ – Thanh Tòng. Bà là cháu cố của bà bầu Vĩnh Xuân, cháu nội ông Bầu Thắng, con gái nghệ sĩ Minh Tơ - Bảy Sự, chị ruột NSND Thanh Tòng, mẹ nghệ sĩ Trinh Trinh và mẹ vợ NSƯT Kim Tử Long.
Bà lớn lên trong rạp hát, hằng ngày đến trường học chữ, về nhà học nghề. Từ nhỏ, nghệ sĩ đã được cha truyền dạy nhiều thể loại vai đào, thậm chí kép võ, năm 6 tuổi đã đóng vai đào chánh tại đoàn Đồng ấu Minh Tơ.
Thập niên 1960, Xuân Yến trở thành đào chánh Đoàn cải lương tuồng cổ Minh Tơ, sau đó hoạt động tại gánh hát Vĩnh Xuân - Khánh Hồng.
Bà được xem là chị cả của các thế hệ nữ nghệ sĩ trên sân khấu cải lương tuồng cổ, ghi dấu ấn trong các vở Trảm Trịnh Ân, Mạnh Lệ Quân, Thần nữ dâng Ngũ Linh Kỳ, Điều Tam Xuân báo phu cừu…
Không chỉ đóng đào, nghệ sĩ còn từng thể hiện loạt vai kép võ như Quan Công, Tiết Nhơn Quí, Lữ Bố, Triệu Tử Long.
Năm 1972, Xuân Yến theo đoàn hát bội của nghệ sĩ Thành Tôn ra Bình Định biểu diễn, tại đây được bà bầu mời gia nhập gánh hát Kim Chưởng và lần đầu gặp gỡ chồng sau - nghệ sĩ Hữu Cảnh.
Năm 1975, họ kết hôn, sinh 3 con đều là nghệ sĩ gồm Trinh Trinh (1977), Bảo Trân (1979) và Bảo Châu (1982). Xuân Yến có 3 con với chồng trước, một trong số họ là diễn viên Xuân Trúc.
Năm 1988, nghệ sĩ Hữu Cảnh qua đời do đột quỵ. Khi có tuổi, Xuân Yến lui về diễn vai phụ, yểm trợ cho nghệ sĩ trẻ là con cháu của gia tộc Minh Tơ - Thanh Tòng.
Khi em trai - NSND Thanh Tòng sáng tác các kịch bản ca ngợi lịch sử dân tộc, bà luôn đồng hành góp mặt trong các vở Câu thơ yên ngựa, Tô Hiến Thành xử án, Nữ tướng Bùi Thị Xuân, Ngọn lửa Thăng Long, Má hồng soi kiếm bạc…
Sau này, bà còn nhiều lần tổ chức chương trình hát cúng đình dịp Lễ Kỳ yên của nhiều hội đình ở miền Nam, mời các diễn viên xuất thân từ cuộc thi Chuông vàng vọng cổ tham gia để người trẻ có cơ hội cọ xát với nghề.
Mỹ Lê