Chuyện bắt đầu từ một đêm tối trời, tiếng súng trường nổ giòn giã trước cửa nhà, những làn đạn lao đi trong màn đêm. Như lời tác giả bộc bạch: “Đó là đêm đầu tiên con quái vật có tên là chiến tranh bước vào đời tôi. Và nó không bao giờ bước ra nữa. Nó theo tôi trong từng lúc từng phút như chính hơi thở của tôi". Khoảng thời gian yên bình ngắn ngủi biến mất, vụt qua nhanh nhường cho sự bạo tàn, khốc liệt của chiến tranh trên quê hương Quảng Ngãi.
Cuốn sách Hai bên chiến tuyến do NXB Tổng hợp TP.HCM phát hành là những câu chuyện về chiến tranh, do hoàn cảnh đưa đẩy những gia đình có anh em, bà con ruột thịt, hàng xóm, bạn bè tham gia chiến trận ở hai chiến tuyến đối đầu. Còn gì đau đớn và ám ảnh bằng việc những gia đình bị tan nát, xáo trộn bởi lằn ranh chiến tuyến, tác động đến cuộc sống và tình cảm của họ. Thật vậy, ngày trở về không trọn vẹn và đó lại là điều “bình thường” của nhiều gia đình Việt Nam. May mắn hơn thì nước mắt của ngày sum họp nói thay cho bao năm đợi chờ. Có khi 10 năm, 20 năm… hay có lẽ không bao giờ được gặp lại nữa.
Có cuộc chiến tranh nào mà không gây mất mát đau thương? Như câu chuyện của hai anh em Long và Phụng khi ở Hai bên chiến tuyến. Họ rất thương yêu nhau nhưng đã đi lính ở hai phía đối lập, còn lúc đối đầu trên chiến trường ác liệt thì sao? Thắng hay thua lúc này không bằng nỗi đau và sợ hãi đang giằng xé trong lòng. Chỉ thầm mong trong lòng hai chữ “bình an” cho người thân là đủ lắm rồi.
Tuy nhiên, bên cạnh những câu chuyện buồn thì tác giả Từ Nguyên Thạch cũng an ủi độc giả bằng câu chuyện kết thúc có hậu như Đá nở hoa, Mùi củ cải trắng, Đôi nạng gỗ đi qua thành phố. Bởi chung quy thì con người không thể thiếu hy vọng để mà sống. Chiến tranh đã qua đi, ngoài những bài học về kinh nghiệm quân sự thì còn đọng lại trong chúng ta là những câu chuyện như trong Hai bên chiến tuyến. Những câu chuyện thật làm rung động lòng người, để người đọc hiểu hơn về cuộc chiến đã qua.
Giữa những nỗi đau chiến tranh, lòng nhân nghĩa luôn thắp sáng. Tinh thần đồng bào luôn bao bọc nhau lúc gặp hoạn nạn. Như khi viên thiếu úy Vinh im lặng để che giấu người du kích tên Phú đang trốn dưới hầm (Câu chuyện dưới hầm), để rồi sau ngày hòa bình, người chịu ơn còn nuôi giấc mơ gặp ân nhân để nói lời cảm ơn. Thật vậy, Hai bên chiến tuyến được viết ra với ước muốn gửi thông điệp hòa hợp, hòa giải dân tộc và khép lại những vết thương sau chiến tranh, để xoa dịu và chữa lành.
Cuốn sách Hai bên chiến tuyến tuy mỏng nhưng gói ghém tình cảm của Từ Nguyên Thạch như lời an ủi tận đáy lòng: “… Khi nước mắt rơi cần lắm một chiếc khăn lau. Văn tôi xin được làm chiếc khăn lau. Để không còn nước mắt trên gương mặt, để vén nụ cười vừa hé. Và như bạn thấy, phía sau nước mắt, nụ cười là ước mơ vươn lên một cuộc sống tươi đẹp. Thường sau một cuộc binh đạo, người xưa thường viết những bài văn tế giải oan và cầu siêu cho những người mất. Đồng thời để lòng người sống không còn khổ đau mà thanh thản với hiện tại, để nối vòng tay mà cùng bước tới. Cũng trong tinh thần ấy, khi viết về chiến tranh là tôi muốn xóa đi chiến tranh, nối vòng tay lớn của dân tộc mà đi tới tương lai. Phải nhớ rằng chiến tranh là không có thắng thua, không có được hơn mà chỉ có mất mát”.
Tình Lê
.svg){kind=icon}
