Nhà toán học xuất chúng, sống vô gia cư là ai?

Paul Erdős sinh ngày 26/3/1913 tại Hungary và mất ngày 20/9/1996 tại Ba Lan. Erdős là một trong những nhà toán học xuất sắc nhất thế kỷ 20. Ông từng đoạt giải thưởng Wolf danh giá cho lĩnh vực toán học (1983/84).

Paul Erdős theo đuổi các vấn đề trong toán học tổ hợp, lý thuyết đồ thị, lý thuyết số, giải tích toán học, lý thuyết xấp xỉ, lý thuyết tập hợp và lý thuyết xác suất.

Paul Erdős có bố mẹ đều là giáo viên dạy toán. Ông là người con duy nhất còn sống sót trong gia đình - các anh chị em của ông đều qua đời khi họ mới 3 hoặc 5 tuổi.

Lúc lên 4 tuổi, Paul Erdős đã tính được số giây mà một người trải qua nếu biết tuổi của họ.

Niềm đam mê toán học của Paul Erdős phát triển từ rất sớm khi ông tự học đọc bằng cách xem qua những cuốn sách toán của cha mẹ để trong nhà.

Paul Erdős học tại nhà cho đến khi lên 10 tuổi. Mẹ của ông - Anna đã dạy kèm.

Là giáo viên dạy toán, cha mẹ ông đều khuyến khích tài năng toán học của Paul Erdős. Năm 16 tuổi, người cha đã giới thiệu về chuỗi vô hạn và lý thuyết tập hợp - những thứ sẽ trở thành nỗi ám ảnh suốt đời đối với Paul Erdős.

Erdős vào đại học để học toán năm 17 tuổi vào năm 1930. Ông đã được trao bằng tiến sĩ cùng với một bằng đại học vào năm 1934 cho luận án của mình mang tên Über die Primzahlen gewisser arithmetischer Reihen (Về số nguyên tố trong một số dòng nghệ thuật nhất định). Thầy hướng dẫn của ông là Lipót Fejér - người hướng dẫn luận án của nhiều thiên tài Hungary khác.

Sau khi tốt nghiệp, Erdős học sau tiến sĩ tại Đại học Manchester làm việc với Louis J. Mordell - người đã sắp xếp để ông nhận được học bổng bốn năm ở đó. 

Không kết hôn, Paul Erdős sống lang thang không nhà. Ông ở hết viện toán học này đến viện khác. Thỉnh thoảng, ông đến nhà các đồng nghiệp mà không hề báo trước.

Ông thường xuất hiện trước cửa nhà cộng sự và nói: “Đầu óc tôi rất thoải mái”.

Sau khi ở nhà đồng nghiệp này vài ngày để viết vài bài báo, ông chuyển qua nhà đồng nghiệp khác. Nhiều khi, Paul Erdős tham khảo ý kiến bạn để chọn nhà mà ông sẽ ghé thăm tiếp theo. 

Ông viết tới 1.525 công trình về toán học. Đa số những bài viết này là thành quả của sự kết hợp với các cộng sự khác. Ông đã đóng góp nhiều thành tựu lớn lao cho ngành toán học thế giới.

Số Erdős là số nguyên dương mô tả "khoảng cách cộng tác" giữa một người đối với nhà toán học Paul Erdős qua các công trình nghiên cứu Toán học được đăng trên các tạp chí chuyên về Toán học uy tín trên Thế giới.

Nó được một số người tạo ra mang tính chất hài hước và cũng là để ghi nhớ công lao to lớn của Erdős, một nhà toán học có lượng công trình rất khổng lồ.

Ví dụ: Nếu Alice cộng tác Paul Erdős trong một công trình, và Alice lại cộng tác với Bob để viết một công trình nào đó, nhưng Bob không cộng tác với Paul Erdős, thì số Erdős của Bob là hai, còn số Erdős của Alice là 1.

Để có số Erdős của riêng mình, tác giả A phải có ít nhất một công trình Toán học được đăng với một tác giả B đã có số Erdős của riêng mình là k, số Erdős của tác giả A sẽ bằng k + 1.

Erdős có khoảng 512 cộng tác viên trực tiếp; những người có số Erdős bằng 1. Những người cộng tác với những người có số Erdős bằng 1 này sẽ có số Erdős bằng 2 (theo thống kê: 8162 người vào năm 2007), và rất nhiều người có số Erdős là 3, 4,... Hiện đã có người có số Erdős lên đến 15.

Ngày 20/9/1996, Paul Erdos đang dự hội nghị toán học ở Warsaw (Ba Lan) thì qua đời vì đau tim.

Cái chết của ông được hầu hết các ấn phẩm tin tức hàng đầu thế giới đưa tin, bao gồm cáo phó trên The Chicago Tribune, The New York Times, The Independent, The Washington Post và nhiều tờ khác...