Trong cuộc bầu cử giữa kỳ diễn ra ngày 8/11, hai năm sau cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 và lần đầu tiên kể từ vụ bạo loạn chết người trên Đồi Capitol ngày 6/1/2021, cử tri Mỹ sẽ bầu chọn lại toàn bộ 435 ghế tại Hạ viện, 35 trong tổng số 100 ghế tại Thượng viện, 36 thống đốc bang và hàng nghìn quan chức địa phương.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tại một cuộc mít tinh vận động tranh cử cho đảng Cộng hòa ở bang "chiến địa" Nevada trước cuộc bầu cử giữa kỳ ngày 8/11. Ảnh: WSJ

Theo các nhà phân tích, kết quả cuộc bỏ phiếu lần này không chỉ phản ánh mức độ tín nhiệm của cử tri đối với đương kim Tổng thống Joe Biden và đảng Dân chủ sau 2 năm ông lên nắm quyền, mà còn là thước đo về sức ảnh hưởng chính trị của cựu Tổng thống Trump cũng như xác định việc đảng Cộng hòa (GOP) của ông có giành lại quyền kiểm soát một hoặc cả hai viện thuộc Quốc hội Mỹ hay không.

Giới quan sát nhận định, nếu đảng Dân chủ mất quyền kiểm soát Quốc hội, việc hoạch định, thực thi các chính sách do ông Biden đề xuất trong 2 năm còn lại của nhiệm kỳ sẽ vô cùng khó khăn và nước Mỹ thậm chí đối mặt nguy cơ lâm vào bế tắc chính trị. Tuy nhiên, đối với phe Dân chủ, đây có thể không phải là điều tồi tệ nhất. Mối lo lớn hơn của họ là việc ông Trump có thể đắc cử tổng thống lần 2.

Nhiều hãng thông tấn, báo chí như Axios, CNN hay New York Times đưa tin, trong những tuần gần đây, ông Trump liên tục ám chỉ việc mình sẽ chạy đua vào Nhà Trắng lần nữa năm 2024 và dự định chính thức công bố quyết định sau khi kết thúc bầu cử giữa kỳ vì không muốn "làm giảm giá trị của cuộc bỏ phiếu rất quan trọng vào ngày 8/11". Reuters dẫn lời ông Trump hôm 7/11 tuyên bố tại một cuộc mít tinh vận động tranh cử cho ứng viên thượng nghị sĩ Cộng hòa J.D. Vance ở bang Ohio rằng, ông sẽ đưa ra “một thông báo rất quan trọng” vào ngày 15/11 tại Mar-a-Lago ở Palm Beach, bang Florida.

Kể từ khi thất bại trước đối thủ Biden năm 2020, ông Trump đã không ngừng củng cố quyền kiểm soát của mình với GOP. Trong số 189 ứng viên GOP được ông Trump công khai ủng hộ trong các cuộc bầu cử sơ bộ giành vé đại diện đảng chạy đua vào Thượng viện, Hạ viện và làm thống đốc bang tính đến hết ngày 23/8 năm nay, 180 người lọt vào “chung kết”, theo chuyên trang khảo sát FiveThirtyEight.

Dù hầu hết 189 ứng viên đó đều đang đương nhiệm, có 10 người trong số họ là "ứng viên thách thức” quan chức đương nhiệm, những chính khách GOP bị buộc tội có quan điểm không rõ ràng hoặc chống đối ông Trump. Và 6 trong số những "ứng viên thách thức" này đã thành công. Một trường hợp quan chức GOP thất cử trong bỏ phiếu sơ bộ gây chú ý là Hạ nghị sĩ Liz Cheney, con gái cựu Phó Tổng thống Dick Cheney.

Từng được bầu là đại diện bang Wyoming tại Hạ viện năm 2020 với hơn 70% phiếu ủng hộ nhưng bà Cheney đã thua trước đối thủ GOP được ông Trump hậu thuẫn vào tháng 8 năm nay khi chỉ giành được không đầy 30% phiếu ủng hộ. Thất bại này được tin một phần do bà Cheney từng công khai chỉ trích ông Trump vì không công nhận kết quả tổng tuyển cử năm 2020 cũng như vai trò của cựu tổng thống trong vụ bạo loạn đẫm máu ngày 6/1.

Trong những ngày cuối cùng trước bỏ phiếu giữa kỳ, ông Trump đã đẩy mạnh các hoạt động vận động tranh cử cho GOP, thăm các bang “chiến địa” Nevada, Florida, Pennsylvania và Ohio. Tại một sự kiện ở Pennsylvania, cựu tổng thống tiếp tục kêu gọi các cử tri "cứu lấy giấc mơ Mỹ" bằng cách bỏ phiếu cho đảng của ông vào ngày 8/11, sau khi bày tỏ lo ngại về vị thế của Washington trên trường quốc tế những năm gần đây.

Liz Harrington, phát ngôn viên của ông Trump khẳng định, sự hậu thuẫn của ông có “tác động đáng kinh ngạc” đối với các cuộc bỏ phiếu giữa kỳ. Đài ABC hôm 3/11 dẫn lời bà Harrington nhấn mạnh: "Trên khắp đất nước, GOP đã được hưởng lợi từ các cuộc mít tinh, hỗ trợ tài chính và khả năng lãnh đạo của Tổng thống Trump”.

Với những người ủng hộ ông Trump, việc GOP giành chiến thắng trong bầu cử giữa kỳ cũng sẽ mở rộng đường cho ông trở lại Nhà Trắng.

Tuấn Anh