Phó giáo sư Phạm Văn Bình - Phó Giám đốc Bệnh viện K (Hà Nội) cho biết, vào những năm 1960-1980, hầu hết người bệnh ung thư đều trên 60 tuổi, liên quan tới lão hóa do tuổi tác. Nhưng hiện tại, Bệnh viện K đang ghi nhận tình trạng trẻ hóa trong một số bệnh ung thư. 

Theo bác sĩ Bình, có bệnh nhân ung thư dạ dày, cổ tử cung mới chỉ 15 tuổi, ung thư đại trực tràng chưa tới 20 tuổi, ung thư vú khi 30 tuổi.

pgs binh.png
Phó giáo sư Bình chia sẻ với phóng viên về trẻ hóa ung thư tại Việt Nam. Ảnh: P. Thúy. 

Với sự phát triển của khoa học công nghệ, các chuyên gia đã lý giải được nhiều yếu tố khiến ung thư trẻ hóa. Trong đó, lối sống hiện nay của nhiều bạn trẻ, nhất là dân văn phòng, như ăn nhanh, lười vận động là tác nhân thúc đẩy ung thư sớm.

Bác sĩ Bình lý giải cụ thể các tác nhân: 

Thứ nhất, chế độ ăn uống thiếu khoa học: Chế độ ăn nhiều chất béo, thiếu rau quả, thiếu chất, tiêu thụ quá nhiều thịt nguội và thịt chế biến sẵn làm tăng nguy cơ ung thư đường tiêu hóa; gây tình trạng thừa cân, béo phì là tác nhân gây một số loại ung thư khác. 

Thứ hai, uống rượu: Đây là tác nhân gây ung thư khoang miệng, thanh quản, hầu họng, thực quản. Hai chất ethanol và acetaldehyde trong đồ uống có cồn có thể làm thay đổi ADN của tế bào trên màng nhầy của các cơ quan trên.

Thứ ba, ít vận động: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng lười vận động là nguyên nhân gây ra khoảng 21-25% trường hợp ung thư vú và ung thư ruột. Vận động thể lực là yếu tố quan trọng góp phần phòng chống các bệnh ung thư.

Thứ tư, các vi khuẩn, virus: Virus Epstein-Barr (EBV) có liên quan đến ung thư vòm mũi họng. Virus viêm gan B gây ung thư gan nguyên phát. Virus Papiloma Human (HPV) là nguyên nhân gây 70% ung thư tử cung ở phụ nữ, gây ung thư dương vật ở nam giới.Vi khuẩn Helicobacter Pylory (HP) là yếu tố gây viêm loét dạ dày - tá tràng và ung thư dạ dày.

benh nhan toi kham tai bv k.png
Người bệnh tới khám tại Bệnh viện K (Hà Nội). Ảnh: BVCC. 

Thứ năm, các lý giải khác như tính chất gene, cá thể hóa vẫn cần phải nghiên cứu thêm. 

Vì vậy, để phòng bệnh, quan trọng nhất là thay đổi lối sống, ăn uống khoa học hơn, giảm béo, hạn chế bia rượu và thuốc lá. Tăng cường luyện tập thể dục thể thao nhất là giới văn phòng. 

Việc tiêm các vắc xin phòng bệnh viêm gan B, vngăn ngừa virus HPV cũng là các bước dự phòng ung thư. 

Phó giáo sư Bình cho rằng phát hiện sớm ung thư rất quan trọng. Khoa học công nghệ hiện nay có thể giúp chúng ta làm điều đó từ giai đoạn tiền ung thư như ung thư cổ tử cung, ung thư vú qua hệ thống chụp nhũ ảnh; ung thư đường tiêu hóa với công nghệ nội soi tìm rõ các tổn thương từ giai đoạn sớm nhất. 

Theo Phó giáo sư Bình, tuyên truyền để người dân chủ động phòng chống ung thư qua việc thay đổi lối sống, tầm soát sớm ung thư sẽ là chìa khóa ngăn chặn đại dịch này và cũng mang lại lợi ích kinh tế, thời gian sống thêm của bệnh nhân. 

Theo thống kê của GLOBOCAN năm 2020, tình hình mắc và tử vong do ung thư trên toàn thế giới có xu hướng tăng. Tại Việt Nam, ước tính có 182.000 ca mắc mới và 122.000 ca tử vong do ung thư. Cứ 100.000 người thì có 159 người chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 người tử vong do ung thư. Việt Nam xếp thứ 91/185 về tỷ lệ mắc mới và thứ 50/185 về tỷ lệ tử vong trên 100.000 người.