ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) tập trung phân tích nạn “tham nhũng vặt” khi ngày càng đa dạng và tinh vi dẫn đến việc giải quyết không đến nơi đến chốn, không khách quan...

"Người dân, DN phải đi lại nhiều lần, đòi hỏi phải quà cáp, biếu xén... Nhiều vụ việc còn đòi hỏi 'phí bôi trơn', đáng sợ, việc này ngày càng trở nên phổ biến, có thể gặp trong mọi lĩnh vực như khám chữa bệnh, làm các thủ tục hải quan, xây dựng, tư vấn đất đai, các kỳ thi tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ, làm luận văn, luận án, phong học hàm, học vị...", ông Trí nói.

Họ lợi dụng kẽ hở về cơ chế, chính sách, pháp luật, tranh thủ sự thiếu hiểu biết về pháp luật của công dân, họ tận dụng tối đa vị trí công tác họ đang nắm giữ để đòi hỏi “lót tay”, yêu cầu “bôi trơn”.

ĐB Nguyễn Anh Trí.

Theo ĐB Trí, tình trạng tham nhũng vặt như “vòi bạch tuộc” đeo đẳng, bám chặt đã gây bức xúc cho người dân, DN, làm chùn bước các nhà đầu tư, làm cho các hoạt động của xã hội bị chậm lại...

Tại phiên chất vấn vừa qua, Tổng thanh tra Chính phủ đã thừa nhận "có sự nhũng nhiễu, gây phiền hà trong thực thi công vụ". ĐBQH bày tỏ mong muốn Đảng, Nhà nước cần tập trung hơn nữa việc chống tham nhũng vặt, chống tiêu cực.

Ông Trí đánh giá cao những nỗ lực chống tội phạm, tham nhũng, tiêu cực, với sự vào cuộc kịp thời, quyết liệt, nghiêm minh của các cơ quan pháp luật từ khâu điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án trong các vụ tham nhũng lớn thời gian qua, nhất là vụ Việt Á làm rúng động dư luận.

Tuy vậy, theo ông, các hoạt động phòng chống tham nhũng vặt "có vẻ chưa được nhiều". Số liệu cho thấy năm 2022 đã xử lý 477 cán bộ, công chức, viên chức vi phạm quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp. Ông đánh giá, con số này còn quá khiêm tốn so với thực tế đang diễn ra.

"Chống tham nhũng vặt là rất khó vì tính phổ biến, có đôi khi rất mơ hồ, có khi chính người bị nhũng nhiễu cũng rộng lượng cho qua nên rất khó. Chỉ khi nhân dân vào cuộc, nói ra, phát hiện ra thì mới thấy được nhiều, khi đó phòng chống tham nhũng vặt mới hiệu quả", ĐB TP Hà Nội nhấn mạnh.

Tội phạm chứng khoán dùng “thủ thuật” nhằm che mắt cơ quan chức năng

Dẫn báo cáo của Chính phủ, ĐB Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) cho biết, thời gian qua, lãnh đạo một số tập đoàn tư nhân đã bị khởi tố bị can về tội thao túng chứng khoán và lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đây là các vụ án gây rúng động thị trường chứng khoán Việt Nam.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội nhận định, các hành vi với nhiều thủ đoạn đã gây thiệt hại nặng nề về kinh tế cho nhiều nhà đầu tư; làm thị trường chứng khoán có những giai đoạn chao đảo, giảm điểm mạnh; làm ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường vốn; làm giảm niềm tin của các nhà đầu tư...

Phân tích các nguyên nhân, ĐB Hoa cho biết, sự sơ hở, bất cập của hệ thống pháp luật về thị trường chứng khoán và về quản lý DN đã tạo điều kiện thuận lợi cho đối tượng lợi dụng để “lách” luật. Như việc nâng khống vốn điều lệ của DN trước khi niêm yết trên thị trường được các đối tượng thực hiện rất dễ dàng thông qua một loạt “thủ thuật” nhằm che mắt cơ quan chức năng. 

Sự tinh vi, liều lĩnh, bất chấp mọi thủ đoạn của kẻ phạm tội; thậm chí đưa cả người nhà, người thân tín để cùng thực hiện hành vi phạm tội.

ĐB Mai Thị Phương Hoa.

Bà cũng cho biết, có sự buông lỏng của một số cơ quan quản lý trong những giai đoạn nhất định. Có những hành vi, thủ đoạn xảy ra nhiều lần nhưng không bị phát hiện hoặc đã từng có lần bị phát hiện nhưng chỉ bị xử lý hành chính. Nữ ĐB cho rằng, điều này tạo nên tâm lý “nhờn” luật của đối tượng phạm tội.

Gần đây, số lượng người bị truy cứu trách nhiệm hình sự vì tội thao túng chứng khoán tăng lên, ĐB tỉnh Nam Định đánh giá, việc này có tác dụng răn đe, giúp cho nhà đầu tư rút ra các bài học cần thiết, giúp làm thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh hơn".

ĐB nhất trí với quan điểm "không bỏ lọt tội phạm nhưng cũng không hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh tế; xử lý nghiêm đối với hành vi cố ý và có yếu tố vụ lợi; tạo điều kiện cho người phạm tội khắc phục vi phạm". 

Bà kiến nghị, sửa đổi quy định của pháp luật có liên quan về thị trường chứng khoán và quản lý DN để khắc phục những sơ hở. Xử lý nghiêm những cá nhân, thậm chí pháp nhân thương mại trực tiếp có liên quan, nếu có đầy đủ dấu hiệu.