Thanh Hóa từng có tên gọi nào khác?

Theo sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục, nhà Đinh và nhà Lê từng gọi Thanh Hóa là Ái Châu. Đến năm Thiên Thành thứ 2 (1029) thời nhà Lý đổi thành Thanh Hóa Phủ.

Từ năm Quang Thuận thứ 10 thời Hậu Lê, vua Lê Thánh Tông cho đổi Thanh Hóa thừa tuyên thành Thanh Hoa thừa tuyên. Tên Thanh Hoa tiếp tục được sử dụng cho đến năm 1843, vua Thiệu Trị nhà Nguyễn lại lấy tên chính thức của vùng đất này là Thanh Hóa tỉnh, giống triều đại Đinh, Lê.

Theo sách Đại Nam thực lục, việc nhà vua quyết định đổi tên Thanh Hoa ngược lại thành Thanh Hóa là dựa theo cách gọi của người xưa: “Xét các sử sách nước Nam, tỉnh Thanh đời xưa là Thanh Hóa. Vậy chuẩn cho lấy lại tên cổ, các dấu quan phòng và ấn triện cũng đổi lại mà ban cấp”.

Thanh Hoá là một tỉnh ở Bắc Trung Bộ, rộng hơn 11.000km2, đứng thứ 5 cả nước. Phía Bắc của Thanh Hóa giáp ba tỉnh Sơn La, Hòa Bình, Ninh Bình; phía Nam giáp Nghệ An, phía Đông giáp biển Đông; phía Tây giáp tỉnh Hủa Phăn của Lào.

Thanh Hóa đông dân thứ 3 cả nước, sau hai thành phố trực thuộc trung ương là TPHCM và Hà Nội; xếp thứ nhất trong tất cả tỉnh. Mật độ dân số trung bình của Thanh Hoá gần 400 người/km2.

Thanh Hóa là quê hương của nhiều vị vua nhất với 44 đời vua của 4 triều đại khác nhau trong lịch sử phong kiến Việt Nam, gồm nhà Tiền Lê (2 vua), nhà Hồ (2 vua), nhà Hậu Lê (27 vua) và nhà Nguyễn (13 vua).

Dân gian lưu truyền câu “Quân xứ Thanh, thần xứ Nghệ”, ý nói Thanh Hóa là đất phát tích của các vị vua. Trong khi đó, Nghệ An lại sản sinh ra nhiều vị tướng, bậc hiền tài giúp ích cho đất nước.

Thanh Hóa là tỉnh có số huyện nhiều nhất cả nước hiện nay với 27 đơn vị hành chính trực thuộc, gồm hai thành phố Thanh Hóa và Sầm Sơn, hai thị xã Bỉm Sơn, Nghi Sơn và 23 huyện. Trong đó, Sầm Sơn là thành phố trực thuộc tỉnh có diện tích nhỏ nhất Việt Nam với 44,94km2.

Xét số đơn vị hành chính cấp huyện,  Hà Nội mới là nơi có nhiều đơn vị hành chính cấp huyện nhất nước ta. Hiện nay, Hà Nội có 30 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 17 huyện, 12 quận, 1 thị xã.

Từ thời nhà Mạc, vùng đất Ninh Bình được gọi là Thanh Hoa ngoại trấn do nằm cạnh địa phận xứ Thanh Hoa. Ninh Bình là cố đô của người Việt, trước khi vua nhà Lý dời đô đến Thăng Long. Từ thời nhà Đinh cho đến nhà Tây Sơn, vùng đất này có nhiều cái tên như Trường Yên, Đại Hoàng, Thiên Quan… Sau khi lên ngôi, vua Gia Long nhà Nguyễn đổi tên thành đạo Thanh Bình. Tới cuộc cải cách hành chính năm Minh Mạng thứ 3 (1822), vua đổi Thanh Bình thành Ninh Bình và tên gọi này được sử dụng tới ngày nay.