Không nền tảng nào có thể khiến video trở nên lan truyền mạnh mẽ như TikTok. Người dùng không cần nhiều người theo dõi để nội dung của họ đạt được hàng triệu lượt xem. Ngay cả khi một người có ít lượt follow, video của họ vẫn có thể được đề xuất cho rất nhiều người.
Các thử thách có xu hướng lan truyền nhanh chóng trên TikTok thường rất nguy hiểm, như “Blue Whale Challenge” (tạm dịch: thử thách Cá voi xanh) xúi giục người dùng tự tử.
Ngay cả những trào lưu được cho là hài hước cũng mang âm hưởng tiêu cực, theo EL PAÍS.
Nhận thức sai lầm
Arola Poch, nhà tâm lý học, nhà tình dục học kiêm chuyên gia giáo dục giới tính cho thanh thiếu niên, cho biết điều này cũng đúng với “Kiss Your Best Friend Challenge” (tạm dịch: thử thách Hôn bạn thân).
Các video thực hiện thử thách này xuất hiện từ cách đây gần một năm và vẫn đang lan truyền: Một người ở cùng bạn thân nhất và bất ngờ hôn lên môi khi họ không để ý. Phản ứng có thể là vui vẻ chấp nhận và hưởng ứng hoặc lập tức đẩy ra và nổi giận.
“Một số người có thể nghĩ rằng đó chỉ là trò đùa ngớ ngẩn, nhưng không phải vậy. Nó coi thường sự đồng ý mà tất cả mối quan hệ phải có, cũng như các giá trị của một nền giáo dục giới tính đúng đắn. Do đó, thái độ đùa cợt là sai lầm”, Poch cảnh báo.
Theo Bệnh viện Nationwide Children’s ở bang Ohio (Mỹ), trong thử thách kể trên, nhiều thanh thiếu niên không hiểu rằng cưỡng hôn là một hình thức bạo lực tình dục, khiến đối phương cảm thấy bối rối, không thoải mái và bị xâm phạm bởi nụ hôn vô cớ.
Luis de la Herrán, chuyên gia về tâm lý học lâm sàng, nhận định: “Nếu trẻ em 12 tuổi xem video kiểu này và biết rằng những người lớn mà mình ngưỡng mộ coi trọng các mối quan hệ, chúng sẽ hiểu rằng có những giới hạn không thể vượt qua.
Ngay cả đứa trẻ 9 tuổi cũng có thể nhận ra ‘hành động này là không đúng’ và sẽ không học theo. Chúng làm được điều này nhờ có hình mẫu học tập trước đó”.
Hình mẫu học tập và các giá trị mà thanh thiếu niên có được ở nhà cũng như ở trường là điều cần thiết cho cách chúng tiếp nhận những gì xảy ra trên mạng xã hội.
Nhà tâm lý học giải thích vỏ não, nơi xử lý tư duy phản biện và lập kế hoạch, là phần trưởng thành cuối cùng ở thanh thiếu niên. Điều này khiến việc kiểm soát và hướng dẫn trở nên cần thiết hơn.
“Điều quan trọng là cách chúng ta chuẩn bị cho thanh thiếu niên có thể đối mặt với nội dung độc hại”, ông nói.
Nỗ lực ngăn chặn
Bệnh viện Nationwide Children’s cũng phân tích thử thách “I knowsomething you don’t” (tạm dịch: Tôi biết điều mà bạn không biết), trong đó người dùng nói đùa về những điều bí mật, bao gồm các mối quan hệ hoặc đề cập đến việc theo dõi những người follow bạn đời của mình trên mạng xã hội để thu thập thông tin về mối tình trước đây của họ.
Một trào lưu khác, được gọi là #deviouslicks, gây ra nhiều hành vi phá hoại ở các trường học ở Mỹ, bao gồm cả việc hôn người yêu của bạn, để lộ bộ phận sinh dục và sờ ngực phụ nữ. Trong trường hợp này, TikTok đã hành động và xóa các video.
Một trong những biện pháp mà TikTok đã triển khai được gọi là “Family Pairing”, cho phép cha mẹ liên kết tài khoản của họ với tài khoản của con cái. Phụ huynh có thể quyết định những gì con mình có thể tìm kiếm, quản lý quyền riêng tư của tài khoản, chặn tin nhắn riêng tư từ người lạ và kích hoạt “Chế độ hạn chế” để các video không phù hợp không được đề xuất cho họ.
Theo quy định của TikTok, nếu thanh thiếu niên từ 13 (độ tuổi tối thiểu để sử dụng ứng dụng) đến 18 tuổi nhập tuổi thật khi tạo tài khoản mới, họ sẽ không thể tìm kiếm một số từ khóa, chẳng hạn như “sex”, “sexy” hoặc “khỏa thân”. Vấn đề nằm ở chỗ thiếu niên đó có trung thực hay không. Tất cả phụ thuộc vào ý chí của chính họ, cũng như sự giám sát của cha mẹ hoặc người giám hộ.
Mặc dù vậy, với tất cả biện pháp hiện có, thanh thiếu niên có thể tìm thấy nhiều video có nội dung tiêu cực không vi phạm nguyên tắc cộng đồng của nền tảng. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng nội dung không nhất thiết phải rõ ràng phân biệt giới tính.
“Tôi hoàn toàn tin thanh thiếu niên có thể hiểu rằng nếu một chàng trai hay cô gái được nuôi dạy với những giá trị như sự đồng cảm, tôn trọng và bình đẳng, họ sẽ không đột ngột quên khi xem một video không phù hợp. Tất nhiên, điều đó không có nghĩa là một số người sẽ không bị cuốn hút bởi những nội dung lan truyền như vậy vì tại thời điểm đó, sức mạnh đồng trang lứa là rất quan trọng, cũng như cảm giác được chấp nhận và sự phổ biến mà mạng xã hội mang lại”, Poch giải thích.
Luis de la Herrán thắc mắc: “Đáng ngạc nhiên là hiện tại, chúng ta phát hiện nhiều hành vi phân biệt giới tính dường như đã được bình thường hóa từ rất sớm. Tôi tin rằng sự đóng góp có thể từ góc độ tâm lý học là đặt câu hỏi: Người lớn chúng ta đang làm gì về điều đó?”.
“Nếu thanh thiếu niên dành nhiều giờ trên TikTok hoặc Internet, cha mẹ cần cố gắng chống lại điều đó bằng cách nêu gương tốt”, ông khuyên.
Nhà tâm lý học giải thích nếu không thấm nhuần các giá trị phù hợp, có nhiều khả năng giới trẻ sẽ nghĩ rằng các hành vi tiêu cực trên TikTok là bình thường. Ví dụ, một cô gái tuổi teen được bạn trai yêu cầu kiểm tra điện thoại hoặc chặn các chàng trai khác trên mạng xã hội, cô có thể coi hành vi đó là bình thường nếu chưa được dạy về các giá trị khác.
Đó chính xác là loại nội dung có thể thấy rất nhiều trên TikTok: phản ứng của những người bạn trai ghen tuông và thử thách kiểm tra xem đối tác có chung thủy hay không. Một số có thể được dàn dựng một cách hài hước, nhưng trong nhiều trường hợp là có thật.
“Những video về phản ứng ghen tuông đó được coi là bằng chứng của tình yêu. Tôi nghĩ rằng điều này xảy ra nhiều hơn trên TikTok vì độ tuổi trung bình thấp hơn một chút. Thật đáng ngại khi những loại video cũng như thử thách này trở nên phổ biến”, Arola Poch nói.
Theo Zing