Mới được phát hành tại Việt Nam đầu năm 2024, cuốn Ngày mai, ngày mai, và ngày mai nữa nhanh chóng được tái bản sau thời gian ngắn. Tác phẩm của nữ nhà văn người Mỹ Gabrielle Zevin đã được hàng loạt báo, website như New York Times, Entertainment Weekly, TIME, GoodReads, Oprah Daily bình chọn là một trong những tiểu thuyết hay nhất 2022. 

Trên blog cá nhân, tỷ phú Bill Gates đã chia sẻ suy nghĩ của mình về tác phẩm trên: "Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ liên quan đến một cuốn sách về chơi game nhưng tôi yêu thích Ngày mai, ngày mai, và ngày mai nữa. Tôi có phải là một game thủ không? Trong một thời gian dài, tôi không phải game thủ vì tôi không dành hàng trăm giờ cho một trò chơi.

sach Ngay mai.jpg
Bill Gates bày tỏ sự yêu thích cuốn 'Ngày mai, ngày mai, và ngày mai nữa' (Tomorrow, and Tomorrow, and Tomorrow). Ảnh: Republic

Nhưng khi còn trẻ, tôi yêu thích trò chơi điện tử và chơi Tetris (xếp gạch) rất giỏi. Trong những năm gần đây, tôi bắt đầu chơi bridge (chơi bài) và nhiều game trực tuyến như Spelling Bee (đánh vần) cùng một loạt các biến thể của Wordle (đố chữ). Định nghĩa về game thủ đang trở nên rộng hơn và bao quát hơn rất nhiều, có thể chuẩn nếu bắt đầu gọi tôi là một game thủ.

Dù thế nào đi nữa, tôi không nghĩ bạn cần phải là một game thủ thượng thừa để thưởng thức cuốn tiểu thuyết Ngày mai, ngày mai, và ngày mai nữa của Gabrielle Zevin. Đó là câu chuyện của Sam và Sadie, hai người bạn gắn bó với nhau nhờ Super Mario Bros từ ngày nhỏ. Khi lớn lên, họ cùng nhau thiết kế trò chơi điện tử. Đây là một trong những cuốn sách hay nhất năm và thật dễ hiểu tại sao. Zevin là một nhà văn khiến bạn quan tâm sâu sắc đến các nhân vật của cô ấy.

Mặc dù có rất nhiều trò chơi điện tử được đề cập trong cuốn sách nhưng với tôi, đây là một câu chuyện thiên về cộng sự và hợp tác. Khi Sam và Sadie ngồi trên ghế trường đại học, họ đã tạo ra trò chơi tên là Ichigo - một chiến tích vang dội. Công ty của họ, Unfair Games trở nên thành công nhưng cả hai dần đối đầu nhau. Sadie khó chịu vì Sam được mặc định đóng góp phần lớn công lao làm Ichigo. Sam thất vọng vì Sadie quan tâm đến sáng tạo nghệ thuật hơn giúp cho công ty của họ tồn tại.

Zevin là một nhà văn giỏi đến nỗi cô ấy khiến bạn có thiện cảm như nhau với cả Sam và Sadie. Các nhà làm game nữ thường gặp khó khăn để nhận được sự công nhận nên cảm mến Sadie là điều dễ hiểu. Nhưng cô ấy xuất thân từ một gia đình khá giả không như Sam, người lớn lên trong nghèo khó và coi Unfair Games là cửa ngõ để đạt được sự ổn định tài chính. Phần lớn cuốn sách nói về mối quan hệ hợp tác sáng tạo có thể vừa hiệu quả vừa phức tạp như thế nào. 

Tôi không thể không nhớ đến mối quan hệ của tôi với Paul Allen (bạn học và người đồng sáng lập Microsoft với Bill Gates - PV) khi đọc cuốn sách. Sadie tin rằng “những người cộng tác thực sự trong cuộc đời này rất hiếm”. Tôi đồng ý và tôi thật may mắn khi có được một người như Paul.

Chương đầu mô tả Sam và Sadie làm việc cho đến tận bình minh trong một căn hộ tồi tàn ở Cambridge, Massachusetts cũng như khi Paul và tôi nảy ra ý tưởng thành lập Microsoft. Giống Sam và Sadie, chúng tôi đã làm việc cùng nhau hằng ngày trong nhiều năm. Tầm nhìn và những đóng góp của Paul vô cùng quan trọng đối với sự thành công của công ty và sau đó anh ấy đã chọn tiếp tục. Chúng tôi có mối quan hệ tuyệt vời nhưng không phải không có một số vấn đề phức tạp nảy sinh.

sach in.jpg
Hai phiên bản của cuốn 'Ngày mai, ngày mai, và ngày mai nữa'.

Tác giả Zevin thực sự nắm bắt được cảm giác khi khởi lập một công ty xuất sắc. Thật vui mừng khi biết tầm nhìn của bạn giờ đã thành hiện thực nhưng thành công mang đến rất nhiều câu hỏi mới. Khi bạn kiếm được tiền, bạn có còn điều gì đó để chứng tỏ? Mối quan hệ của bạn với đối tác thay đổi như thế nào khi có nhiều người tham gia hơn? Làm thế nào để ý tưởng tiếp theo tốt hết mức? 

Bạn không thể không tự hỏi liệu mình có đạt được thành tựu như vậy nếu khởi nghiệp vào một thời điểm khác. Trong truyện, Sadie nói: “Nếu chúng ta sinh ra sớm hơn một chút, chúng ta đã không thể tạo ra trò chơi của mình một cách dễ dàng như vậy. Việc truy cập máy tính sẽ khó hơn… Nếu chúng ta sinh ra muộn hơn, chúng ta có khả năng tiếp cập Internet và nhiều công cụ nhưng thành thật mà nói, trò chơi phức tạp hơn rất nhiều; ngành game đã trở nên chuyên nghiệp. Chúng ta không thể sáng tạo được nhiều như chúng ta đã làm”. 

Tôi hiểu ý cô ấy. Paul và tôi may mắn khi được làm việc cho Microsoft. Chúng tôi tham gia khi các con chip bắt đầu trở nên mạnh mẽ nhưng trước lúc những người khác tạo ra các công ty vững chắc. 

Một phần khác của cuốn sách mà tôi cảm thấy quen thuộc là mối quan hệ của Sam và Sadie với Marx, người bạn đại học và đối tác trong công việc. Marx không phải là nhà thiết kế trò chơi như Sam và Sadie nhưng sẽ không có Ichigo và Unfair Games nếu không có hiểu biết về sản xuất và kinh doanh của anh ấy. Mark cũng là một nhân vật duyên dáng, hài hước mà bạn không thể không yêu mến trong suốt cuốn sách.

Nếu Paul và tôi là Sam và Sadie thì Steve Ballmer là Marx của chúng tôi. Anh ấy không viết mã nhưng sự thành công của Microsoft phụ thuộc rất nhiều vào anh ấy. 

Dù vậy, sự so sánh cũng không hoàn hảo. Chúng tôi luôn đánh giá cao giá trị của Steve Ballmer nhưng trong cuốn sách, Sam hạ thấp những đóng góp của Mark. Và tất nhiên Steve đã trở thành Giám đốc điều hành của Microsoft, một vị trí mà Marx không bao giờ đạt tới ở Unfair Games. Nhưng tác giả Zevin hiểu rằng những người mơ mộng không thể biến ý tưởng lớn thành hiện thực - bạn cần người thực hiện.

Ngày mai, ngày mai, và ngày mai nữa gây ấn tượng với tôi vì những lý do cá nhân nhưng tôi nghĩ khám phá về quan hệ đối tác và cộng sự của Zevin rất đáng đọc cho dù bạn là ai. Như Zevin viết: “Chơi với người khác là một rủi ro không hề nhỏ. Điều đó đồng nghĩa cho phép bản thân được cởi mở, được bộc lộ và bị tổn thương. Cần có sự tin tưởng và tình yêu”.