Tiến sĩ Frank Hu, Chủ nhiệm Khoa Dinh dưỡng, Đại học Harvard (Mỹ), cùng các đồng nghiệp đã phân tích 4 chế độ ăn uống lành mạnh phổ biến ở Mỹ. Tất cả đều nhấn mạnh đến ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau, các loại đậu, hạt. Đó là chế độ ăn Địa Trung Hải; chế độ ăn uống cân bằng dựa trên thực vật; hướng dẫn chế độ ăn uống cho người Mỹ; chỉ số ăn uống lành mạnh thay thế do Đại học Harvard đưa ra. 

Theo New York Post, những người tuân theo một trong bốn mô hình ăn uống lành mạnh trên đều giảm nguy cơ tử vong vì ung thư, bệnh tim mạch, hô hấp và thoái hóa thần kinh.

Nghiên cứu đã theo dõi khoảng 75.000 phụ nữ và 44.000 nam giới trong hơn 36 năm.

Những người tham gia được cho điểm dựa trên mức độ tuân theo từng kiểu ăn uống chặt chẽ như thế nào. Họ trả lời bảng câu hỏi 4 năm một lần. Không ai mắc bệnh tim mạch vào thời điểm bắt đầu nghiên cứu và rất ít người hút thuốc.

Những người tham gia đã thay đổi chế độ ăn uống theo hướng tích cực hơn có thể giảm nguy cơ tử vong do ung thư (7-18%), bệnh tim mạch (6-13%), bệnh hô hấp (35-46%) và thoái hóa thần kinh (7%).

Chế độ ăn uống cân bằng gồm trái cây, rau, thịt và sữa hiệu quả hơn thuần chay. Ảnh minh họa: Shutterstock

Chế độ ăn Địa Trung Hải

Chế độ ăn Địa Trung Hải được U.S. News & World Report vinh danh là chế độ ăn kiêng tốt nhất năm 2023 và là lần thứ 6 liên tiếp. Theo đó, bạn cần sử dụng ngũ cốc nguyên hạt giàu dinh dưỡng, chú trọng đến thực phẩm tươi sống, protein nạc, chẳng hạn như cá và thịt gà, dầu ô liu giàu chất chống oxy hóa.

Đây là chế độ ăn kiêng truyền thống của các quốc gia và vùng lãnh thổ giáp biển Địa Trung Hải, bao gồm Italy, Hy Lạp, Croatia, Thổ Nhĩ Kỳ và Monaco - nơi có rất nhiều rau xanh tươi, trái cây, cá, các loại hạt và ô liu.

Theo các nghiên cứu trước đây, chế độ ăn Địa Trung Hải làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và các bệnh mạn tính khác. Chế độ ăn Địa Trung Hải “xanh” nhiều rau trái, loại bỏ protein động vật, giúp đốt cháy chất béo nhanh gấp ba lần so với chế độ ăn uống lành mạnh thông thường. 

Những người theo chế độ ăn kiêng Địa Trung Hải giảm nguy cơ tử vong tới 18%. 

Các chế độ ăn tốt đều tập trung nhiều vào rau, trái cây, các loại hạt. Ảnh: Shape

Chế độ ăn uống dựa trên thực vật lành mạnh

Chế độ ăn lành mạnh dựa trên thực vật tương tự như chế độ ăn Địa Trung Hải khi tập trung vào việc ăn nhiều sản phẩm thực vật nhưng nghiêm ngặt hơn khi loại bỏ các sản phẩm động vật. 

Chế độ ăn dựa trên thực vật thậm chí không khuyến khích các lựa chọn tương đối lành mạnh, như cá hoặc một số sản phẩm từ sữa. 

Ăn thuần chay như trên giảm 14% nguy cơ tử vong.

Hướng dẫn chế độ ăn uống cho người Mỹ

Hướng dẫn chế độ ăn uống cho người Mỹ khuyến khích các sản phẩm có nguồn gốc thực vật, cũng như protein động vật nạc và sữa, đồng thời không khuyến khích thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, đường, chất béo không lành mạnh và rượu.

Hướng dẫn gồm các ý chính: tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh; tập trung vào sự đa dạng, khẩu phần dinh dưỡng; hạn chế thêm đường, chất béo bão hòa và muối; tránh đồ uống có đường… 

Một nửa đĩa thức ăn nên là trái cây và rau. Protein nạc, chẳng hạn như cá hoặc đậu phụ, chiếm một phần của đĩa. Carb là ngũ cốc nguyên hạt chiếm phần nhỏ còn lại. Chất béo và đường được hạn chế.

Những người tuân thủ chế độ ăn trên có nguy cơ tử vong thấp hơn 19%.

Chỉ số ăn uống lành mạnh thay thế do Đại học Harvard đưa ra

Chế độ ăn kiêng này gợi ý kết hợp rau, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, đậu, protein từ thực vật, cá và chất béo lành mạnh. Cho phép uống rượu ở mức độ vừa phải. 

Bạn nên tránh khoai tây và khoai tây chiên, nước trái cây, ngũ cốc tinh chế, có liên quan đến nguy cơ mắc tiểu đường, vấn đề tim mạch và các bệnh mạn tính khác cao hơn.

Người áp dụng chế độ trên có thể giảm 20% nguy cơ tử vong.