Tổng doanh thu lĩnh vực phát thanh, truyền hình đạt hơn 15.000 tỷ đồng

Theo sách trắng Thông tin & Truyền thông năm 2021, cả nước hiện có tổng cộng 67 đài phát thanh, truyền hình (PTTH). Thống kê của Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử (PTTH&TTĐT, Bộ TT&TT) cho thấy, tổng nguồn thu lĩnh vực phát thanh, truyền hình tính đến tháng 12/2022 đạt 15.159,3 tỷ đồng, tăng hơn 1% so với năm 2021. Trong đó, doanh thu từ dịch vụ đạt xấp xỉ 10.200 tỷ đồng.

Theo Cục PTTH&TTĐT, tại Việt Nam chỉ có 3 đài PTTH có doanh thu trên 1.000 tỷ đồng, 4 đài có doanh thu trên 100 tỷ đồng. Đa số các đài còn lại có doanh thu chỉ từ 2 tỷ đồng đến dưới 20 tỷ đồng.

Nhân lực trong lĩnh vực PTTH hiện có 15.800 người hưởng lương, trong đó số lao động trực tiếp xấp xỉ 13.000 người. Thu nhập bình quân người lao động đạt 12,7 triệu đồng/người/tháng.  

Một buổi làm việc tại Đài Truyền hình Việt Nam. Ảnh: VTV

Trong cơ cấu thu của các đài, đáng quan tâm nhất là doanh thu từ hoạt động quảng cáo. Năm 2022, tổng doanh thu quảng cáo trên phát thanh, truyền hình đạt 7.565 tỷ đồng, tăng hơn 2% so với năm 2021. Mặc dù tổng thu từ quảng cáo tăng nhưng một số đài địa phương ghi nhận doanh thu quảng cáo giảm đáng kể. 

Một số hoạt động có thu khác cũng chứng kiến dấu hiệu suy giảm. Cụ thể, thu từ hoạt động liên kết sản xuất chương trình chỉ đạt 185,5 tỷ đồng, giảm 30%. Hoạt động tài trợ chỉ đem về 206 tỷ đồng cho các đài, giảm hơn 70% so với năm 2021.

Năm 2022, nguồn kinh phí từ ngân sách nhà nước cho các đài PTTH vẫn duy trì ổn định ở mức trên 4.900 tỷ đồng. 

Đa số đài PTTH chưa thực hiện cơ chế đặt hàng, tự chủ

Theo quy định, đến năm 2020, các đài phát thanh, truyền hình phải tự đảm bảo kinh phí hoạt động thường xuyên. Nhà nước có cơ chế hỗ trợ, đặt hàng đối với các kênh chương trình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin, tuyên truyền thiết yếu. 

Chia sẻ tại Diễn đàn kinh tế báo chí năm 2023, đại diện Cục PTTH&TTĐT cho biết, hết năm 2022, cơ bản các cơ chế chính sách, pháp luật hỗ trợ đặt hàng tuyên truyền thuộc lĩnh vực báo chí, trong đó có PTTH đã khá đầy đủ và đồng bộ.

Các đại biểu tham gia Diễn đàn kinh tế báo chí năm 2023. Ảnh: Công Sáng

Cả nước hiện có 22 đài tự đảm bảo kinh phí hoạt động thường xuyên. Một số đài PTTH địa phương từng tự chủ nhưng do ảnh hưởng từ đại dịch nên phải kiến nghị cấp ngân sách, đồng thời xin giảm mức tự chủ xuống tự đảm bảo một phần chi thường xuyên.

Hiện 17/63 tỉnh, thành phố đã phê duyệt định mức kinh tế kỹ thuật (KTKT) và đơn giá sản xuất chương trình phát thanh, chương trình truyền hình phục vụ cơ chế đặt hàng tuyên truyền cho các đài. 

10/63 tỉnh, thành phố đã phê duyệt định mức KTKT nhưng chưa phê duyệt đơn giá sản xuất chương trình phát thanh, chương trình truyền hình. Các tỉnh, thành phố còn lại vẫn tiếp tục cơ chế giao dự toán kinh phí để các đài thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền như trước đây. 

Theo đánh giá của Cục PTTH&TTĐT, các cơ quan chủ quản, đặc biệt ở địa phương đã từng bước chuyển đổi việc cấp ngân sách từ cơ chế giao dự toán kinh phí sang đặt hàng thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền. 

Tuy nhiên, đa số các đài vẫn được cấp kinh phí từ ngân sách thông qua cơ chế giao dự toán thực hiện nhiệm vụ, chưa thực hiện được cơ chế đặt hàng để hình thành phương án tự chủ chi thường xuyên. 

Hiện trạng này phản ánh mục tiêu tự chủ kinh phí hoạt động thường xuyên đối với khối đài PTTH chưa có kết quả như định hướng của Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc.

Một số đài phát thanh, truyền hình tại Việt Nam đã và đang từng bước chuyển đổi số.  Ảnh: Công Sáng

Đổi mới để lĩnh vực phát thanh, truyền hình phát triển

Thói quen nghe, xem, hưởng thụ thông tin của người dân Việt Nam đang dần thay đổi. Nhờ sự phát triển của công nghệ, mỗi cá nhân giờ đây hoàn toàn chủ động trong việc tìm kiếm thông tin. Đây là thách thức lớn buộc các đài PTTH phải tự làm mới để duy trì và phát triển.

Một thách thức khác là nguồn nhân lực bị giới hạn do chủ trương cơ cấu lại theo hướng tinh giản về số lượng biên chế, đổi mới về tổ chức để nâng cao hiệu quả hoạt động.

Theo Cục PTTH&TTĐT, trước thực tiễn hiện nay, để thích ứng và phát triển, lĩnh vực PTTH cần đổi mới một cách toàn diện, đồng bộ từ các cấp, các ngành và từ chính các đài. Trong đó, thay đổi nhận thức của người đứng đầu là quan trọng nhất.

Để các đài sớm tự chủ kinh phí hoạt động thường xuyên, cơ quan chủ quản cần chủ động xử lý, quyết định các vấn đề theo thẩm quyền đã được phân cấp.

Các đài cũng cần đổi mới cách quản trị con người, tài chính, tài sản... bằng các giải pháp số để nâng cao hiệu quả hoạt động, tiết kiệm chi phí.

Hoạt động sản xuất và phân phối các nội dung phát thanh, truyền hình đang dần thay đổi nhằm phù hợp hơn với thị hiếu người xem. Ảnh: Trọng Đạt

Hoạt động sản xuất chương trình PTTH phải áp dụng công nghệ số, chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực chuyên môn. Các đài cần phân phối, truyền dẫn nội dung đến khán, thính giả trên các nền tảng số bên cạnh phương thức truyền thống.

Đại diện Cục PTTH&TTĐT cho rằng, chính các đài PTTH cần chủ động tham mưu, đề xuất cơ quan chủ quản để dần tăng tỷ trọng nguồn thu từ đặt hàng tuyên truyền so với nguồn thu từ giao dự toán thực hiện nhiệm vụ.

Bộ TT&TT đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ các đài dần tự chủ kinh phí hoạt động thường xuyên, tự đổi mới để phát triển bền vững. Tuy nhiên, để sớm đạt kết quả, cần sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chủ quản và tinh thần chủ động của các đài PTTH.