Kỳ 1: Cốc uống bia huyền thoại ở Hà Nội, khách Tây mê mẩn mua về nước
Kỳ 2: Những người thợ nhọc nhằn mỗi ngày thổi 3.000 cốc bia hơi ở Nam Định
Kỳ 3: Con trai ‘tổ nghề’ kể về thời hoàng kim của chiếc cốc bia huyền thoại
Kỳ 4: Cốc bia huyền thoại: Họa sĩ thiết kế 1 giờ và người đàn ông Đức mua đầy 5 container
Kỳ 5: Nỗi trăn trở của người đàn ông 70 tuổi vẫn ‘thổi ra tiền’
Kỳ 6: Lò làm cốc đựng bia sần sùi, xấu xí 'huyền thoại'
Mỗi tháng đôi ba lần, ông Nguyễn Tất Huấn (76 tuổi, phường Thuỵ Khuê, quận Ba Đình, Hà Nội) lại hẹn mấy ông bạn già đã về hưu ra quán bia hơi gần nhà “đàm đạo” chuyện đời. Đều ở tuổi thất thập, các ông chọn uống bia hơi như chọn một người bạn cũ, một thứ thức uống giải khát hiếm hoi vẫn không thay đổi từ thời các ông phải xếp hàng mua cho tới bây giờ.
'Uống cốc này bia mới đậm đà'
Đưa chiếc cốc thuỷ tinh xanh, miệng loe lên trước mặt, ông Huấn kể, trước những năm bảy mấy, Hà Nội chưa có chiếc cốc này để uống bia. Người ta dùng nhiều loại cốc khác nhau, không thống nhất. Các ông, khi ấy công tác trong quân đội, dùng cốc của quân đội để uống bia.
Đến khi có người thiết kế ra chiếc cốc thuỷ tinh xanh chuyên dùng để uống bia, người ta mới bắt đầu có thói quen sử dụng nó.
“Đầu những năm 1970, có cái cốc này để uống bia là sành điệu lắm rồi, cảm giác ngon hơn hẳn, chứ chất lượng bia ngày xưa với bia bây giờ vẫn thế thôi” - ông Huấn nói. Hai ông bạn già của ông ngồi cạnh cũng gật gù đồng tình - có lẽ chiếc cốc thuỷ tinh màu xanh, đục đục, bên trong là những li ti bọt khí đã làm cho vị bia hơi Hà Nội có màu sắc và ngon hơn hẳn.
“Chiếc cốc này sinh ra là để dành cho bia hơi. Bây giờ mà cho uống cốc khác là không thấy ngon, uống cốc này bia mới đậm đà” - ông Huấn nói.
Còn theo ông Hồ Trọng Thành - bạn chung bàn nhậu với ông Huấn, lý do người Hà Nội dùng chiếc cốc thuỷ tinh xanh để uống bia hơi, trước tiên là do thói quen. Sau là vì chúng vốn là một sự kết hợp hoàn hảo giữa màu vàng của bia, một lớp bọt trắng với màu xanh phớt đục của thuỷ tinh. “Nó tạo sự hài hoà giữa màu bia và màu cốc. Bia hơi, nếu rót vào bất kỳ loại cốc nào khác, cũng không thể dính bọt đẹp như thế này”.
Chiếc cốc bia ngày xưa khi mới “chào đời” là loại cốc vại to, dung tích nửa lít để đáp ứng nhu cầu thời bao cấp phải xếp hàng, mỗi lần chỉ được mua 1 cốc. Dần dần, người ta làm chiếc cốc nhỏ đi để vừa tay cầm, hình dáng và chất liệu thì vẫn y nguyên. Ông Thành nói, bây giờ mỗi chiếc cốc chỉ rót được hơn 300ml bia vì còn mất một phần bọt phía trên.
Thời của các ông, những chiếc cốc thuỷ tinh này chủ yếu cung cấp cho các quán bia, chứ ít ai mua về. “Chúng tôi không thích uống bia hơi ở nhà. Bia hơi là phải ra vỉa hè, vừa ngồi nhâm nhi, vừa ngắm phố phường nhộn nhịp qua lại. Đó mới là văn hoá bia hơi Hà Nội” - ông Thành khẳng định.
Những sản phẩm thay thế bị ‘đánh bại’
Nói về văn hoá uống bia hơi bằng chiếc cốc thuỷ tinh “huyền thoại”, một lãnh đạo cấp phòng của công ty cổ phần thương mại Bia Hà Nội (Habeco trading - thương hiệu bia hơi Hà Nội nổi tiếng) chia sẻ, hình ảnh bia hơi và cốc thuỷ tinh xanh là hai thứ luôn đi cùng với nhau và luôn ở trong tiềm thức của người Hà Nội.
Hơn 10 năm làm việc trong ngành bia, từ khi giá một cốc chỉ 6-7 nghìn đồng cho đến bây giờ là 12 nghìn, anh quan sát thấy hơn 90% quán bia hơi ở Hà Nội dùng loại cốc này.
“Loại cốc này có ưu điểm là bọt bia bám vào thành cốc rất lâu tan. Chất liệu thuỷ tinh đục, bên trong cốc có bọt li ti giống như bọt bia, trông rất đẹp. Nhược điểm của nó là thuỷ tinh giòn, dễ vỡ.
Qua thời gian, cũng đã có nhiều ý kiến từ những người muốn đổi mới, cho rằng chiếc cốc nên được thay đổi. Ví dụ nhiều nơi trên thế giới sử dụng các loại cốc vại rất to, đẹp, mình có thể thử làm theo.
Đã có nơi mang những loại cốc đó về Việt Nam để thử sản xuất và sử dụng nhưng không thành công. Ngoài ra, cũng có đơn vị đề xuất nên tăng chất lượng cốc. Thay vì thổi thủ công từ thuỷ tinh phế liệu, họ muốn sản xuất dây chuyền công nghiệp. Nhưng vì lý do nào đó, người Hà Nội vẫn chuộng chiếc cốc truyền thống này. Những sản phẩm thay thế kia đều không thành công”.
Cán bộ này cho rằng, cũng giống như việc chọn bia hơi thay vì bia ngoại, người ta thích uống bằng cốc thuỷ tinh chưa đến 10 nghìn đồng/chiếc không hẳn vì nó rẻ tiền. “Nhiều đại gia vẫn thích ngồi vỉa hè uống bia hơi vì thích cái không khí ở đó. Nhiều người vẫn thích chiếc cốc không có tay cầm, dễ vỡ, đôi khi chỉ vì nó đã đi vào tiềm thức và trở thành một thứ quen thuộc”.
|
LTS: Từ lâu, bia hơi vỉa hè đã trở thành nét văn hóa không chỉ của người Hà Nội mà ở khắp các tỉnh thành trên cả nước. Điều người ta thấy thân thương không chỉ ở bia hơi mà còn ở chiếc cốc thủy tinh sần sùi màu xanh đựng bia đi cùng năm tháng. Theo thời gian, nhiều loại cốc vại ra đời nhưng vẫn không thể nào thay thế được chiếc cốc thủy tinh thủ công ấy. Tuyến bài Phía sau chiếc cốc bia hơi huyền thoại giới thiệu tới độc giả một sản phẩm thủ công truyền thống cũng như chuyện đời, chuyện nghề của những người làm nên chiếc cốc uống bia được yêu thích qua 2 thế kỷ này. |
Kỳ sau: Số phận chiếc cốc uống bia huyền thoại nếu làng nghề thất truyền
.svg){kind=icon}
