Sáng 2/8, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phối hợp với Ủy ban Văn hóa Giáo dục tổ chức Hội nghị góp ý kiến về triển khai thực hiện chương trình, sách giáo khoa (SGK) phổ thông 2018.

Không có đội ngũ giáo viên tốt đổi mới SGK rất khó thực hiện

Nhắc đến thực tế đầy trăn trở, phụ huynh xếp hàng từ 2-3h để giành phiếu cho con vào trường công lập, GS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng Dân chủ Pháp luật, cho rằng càng đẩy mạnh xã hội hóa, Nhà nước càng cần đầu tư nhiều hơn cho giáo dục, chứ không phải xã hội hóa Nhà nước rút khỏi.

GS Trần Ngọc Đường 

Theo ông Đường, đổi mới chương trình giáo dục phổ thông 2018 là chuyển từ giáo dục kiến thức sang giáo dục về phẩm chất, năng lực của người học nhưng việc triển khai chủ trương này còn rất xa vời. Vì vậy cần có bước chuyển biến về chất để chuyển mục đích của chương trình từ trang bị kiến thức sang trang bị phẩm chất, năng lực của người học.

“Tôi lấy làm lạ tại sao 30-40 năm nay, trường học mọc ra như nấm sao vẫn thiếu giáo viên? Thiếu vì cái gì, hay chế độ đãi ngộ quá thấp? Làm thế nào để xây dựng đội ngũ giáo viên không chỉ đủ mà còn chất lượng. Không có đội ngũ giáo viên tốt đổi mới SGK cũng rất khó thực hiện”, ông Đường nhấn mạnh.

Vì vậy, ông đề nghị Quốc hội tăng ngân sách đầu tư cho giáo dục, đồng thời cho rằng không nên xã hội hóa trong biên soạn SGK mà Nhà nước nên đầu tư để có bộ SGK chuẩn cho học sinh.

Ông Nguyễn Túc - Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn về Văn hóa - Xã hội, cảnh báo "xã hội hóa" không đến nơi đến chốn sẽ biến thành "thương mại hóa". Hậu quả của việc này là xảy ra một số vụ án liên quan SGK vừa được phanh phui, trong đó, có sự móc ngoặc giữa người có chức có quyền với người làm kinh doanh.

Ông Nguyễn Túc

PGS.TS Vũ Trọng Rỹ - Phó chủ tịch Hội Khoa học tâm lý Giáo dục Việt Nam, cho rằng đã xã hội hóa phải chấp nhận cơ chế thị trường. Nếu không chấp nhận sẽ không ai làm bởi người ta phải bỏ vốn để đầu tư.

Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đề nghị cần xem lại vai trò của Nhà nước trong xã hội hóa.

“Xã hội hóa người ta hiểu đơn giản không dùng tiền của Nhà nước để đầu tư cho lĩnh vực nào đó. Xã hội hóa không phải chỉ gom tiền của nhà đầu tư để đầu tư vào lĩnh vực nào đó mà Nhà nước phải có định hướng”, nguyên Phó Chủ tịch nước phân tích.

Tuy nhiên theo bà Doan, vai trò của Nhà nước trong xã hội hóa phải được làm rõ, rõ từ nhận thức rồi mới đến hành động, nếu không chỉ hướng đến lợi nhuận là chính.

"Mở mắt ra là thi"

GS Nguyễn Lân Dũng - Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Khoa học - Giáo dục - Môi trường bày tỏ băn khoăn về việc chương trình giáo dục phổ thông chưa qua thực nghiệm để áp dụng đại trà trên cả nước.

Trong khi đó, có một chương trình thực nghiệm của Trường Phổ thông Thực nghiệm đã ứng dụng, nhưng không được áp dụng vì Hội đồng 5 người của Bộ Giáo dục bác bỏ, đó là chương trình của GS Hồ Ngọc Đại.

Qua theo dõi hơn 40 năm, GS Nguyễn Lân Dũng đánh giá, chương trình thực nghiệm đào tạo lên một lớp trẻ tử tế, có kinh nghiệm sống, có lương tâm và trách nhiệm.

GS Nguyễn Lân Dũng

Quan tâm đến việc dạy và học Ngoại ngữ, GS Nguyễn Lân Dũng cho rằng có những trường hợp học 12 năm không thể nói. Theo ông, sai lầm của học Ngoại ngữ là học để thi, học quá nhiều và quá nặng nề.

"Tôi là người biết 4 Ngoại ngữ nhưng nếu thi IELTS có khi vẫn trượt vì học những từ chẳng bao giờ dùng đến. Học Ngoại ngữ, chúng ta nên học tối thiểu 1.500 từ và học đến đâu dùng đến đấy”, GS Nguyễn Lân Dũng chia sẻ kinh nghiệm.

PGS.TS Nguyễn Gia Cầu - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển giáo dục, trăn trở về việc "thực học, thực dạy" và cho rằng trong đổi mới chương trình, SGK phổ thông 2018 điều này chưa được chú trọng.

“Các em học để thi, mở mắt ra là thi, chịu áp lực thi cử. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến quá trình dạy và học", PGS.TS Nguyễn Gia Cầu cảnh báo.

Một số trường “lập lờ” giữa SGK và các tài liệu tham khảo, sách bài tập

Báo cáo về việc ban hành chính sách, pháp luật và công tác quản lý Nhà nước về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông giai đoạn 2014-2022, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho biết nhiều ý kiến băn khoăn về việc Bộ GD-ĐT ban hành quyết định phê duyệt danh mục SGK, nhưng thực tế, một số trường “lập lờ” giữa SGK và các tài liệu tham khảo, sách bài tập.

Việc này khiến chi phí mua sách đội lên rất nhiều; tình trạng giá sách giáo khoa nhiều thời điểm tăng cao, gây khó khăn, lãng phí tiền của nhân dân.

Mặt trận đề nghị Bộ GD-ĐT phối hợp với các bộ, ngành liên quan sớm có giải pháp thống nhất nội dung sách giáo khoa và tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sách giáo khoa.

Ngoài ra, có ý kiến cho rằng Bộ GD-ĐT chưa có cơ chế kiểm soát, quản lý đối với các địa phương trong việc in ấn, phát hành một số loại sách, thiết bị học tập, dẫn đến tình trạng một địa phương phát hành độc quyền sách, ấn định việc sử dụng SGK và thiết bị học tập nhất định cho địa phương.