Theo nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới, các yếu tố di truyền, sinh học và môi trường ảnh hưởng đến tuổi thọ. Ở các nước thu nhập cao, nam giới có tuổi thọ ít hơn 5,2 năm so với phụ nữ còn ở các nước thu nhập thấp, con số này là 3,8 năm. 

Một thí nghiệm của Đại học Cornell (New York, Mỹ) hạn chế lượng calo tiêu thụ của chuột và đã thành công trong việc kéo dài tuổi thọ của chúng thêm 33%. Các nghiên cứu khác gần đây cho thấy giữ lạnh có thể giúp bạn sống lâu hơn. 

Nhiều thí nghiệm khác trên động vật chỉ ra rằng giới tính nam dẫn đến cuộc sống ngắn hơn. 

Theo Elpais, phân tích năm 2021 được công bố trên PNAS đã phân tích 101 loài động vật hoang dã và ước tính con cái sống lâu hơn con đực 18,6%, trong khi sự khác biệt ở con người chỉ là 7,8%. 

Một nghiên cứu trên 3.200 con chuột được công bố trên tạp chí Science xác định bộ gen ảnh hưởng đến tuổi thọ và tác động di truyền này khác nhau tùy theo giới tính. Tuổi thọ cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố tương tác với môi trường. 

Ảnh minh họa

Testosterone và estrogen

Yếu tố nội tiết tố được cho dẫn đến cuộc sống ngắn hơn ở nam giới. Estrogen có lợi cho phụ nữ bằng cách giảm cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL). Ngược lại, testosterone làm tăng nguy cơ bị tăng huyết áp và bệnh tim mạch của nam giới. 

Hơn nữa, nội tiết tố androgen, có thể tạo ra các đặc điểm hấp dẫn giới tính như gạc lớn ở hươu đực hoặc cơ bắp mạnh mẽ ở nam giới, cũng làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và bệnh tật hơn.

Những yếu tố sinh học này ghi nhận quỹ đạo tiến hóa khác biệt của con đực và con cái dẫn tới sự khác biệt về tuổi thọ. Manuel Collado, người đứng đầu nhóm nghiên cứu về lão hóa tại Viện Nghiên cứu Sức khỏe Santiago de Compostela của Tây Ban Nha, trích dẫn lý thuyết của nhà sinh vật học Tom Kirkwood: “Phụ nữ được chọn lọc về mặt tiến hóa để có khả năng bảo dưỡng và sửa chữa cơ thể tốt hơn. Con cái của nhiều loài cần thêm thời gian để sinh và chăm sóc nhiều con”.

Một số thí nghiệm trên động vật chỉ ra rằng hai nhiễm sắc thể X ở con cái cung cấp khả năng phòng vệ tốt hơn sự kết hợp XY ở con đực. Khi một khuyến tật xuất hiện ở một trong hai nhiễm sắc thể X, nó sẽ bị vô hiệu hóa và được thay thế bởi một vùng giống hệt trên nhiễm sắc thể X nguyên vẹn. Tuy nhiên, vì con đực chỉ có một nhiễm sắc thể X nên thiếu loại cơ chế bảo vệ dự phòng này.

Maria Blasco, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Quốc gia Tây Ban Nha (CNIO), tin rằng tuổi thọ của phụ nữ cao hơn cũng có thể do có telomere dài hơn. Telomere là yếu tố bảo vệ của nhiễm sắc thể, cấu trúc cơ bản lưu trữ và bảo tồn thông tin di truyền. Mỗi khi một tế bào của con người phân chia để tạo ra một tế bào khác, các telomere trong cả hai đều trở nên ngắn hơn một chút. Có telomere quá ngắn có liên quan đến bệnh tật và lão hóa sớm. 

Blasco nói rằng các nghiên cứu của họ đã chứng minh telomere của phụ nữ dài hơn nam giới cho đến khi họ mãn kinh. 

Tương tác giữa sinh học và môi trường

Phân tích về tuổi thọ theo các tầng lớp xã hội cho thấy rõ rằng nghèo đói có liên quan đến sức khỏe kém hơn và tuổi thọ ngắn hơn. Tuy nhiên, phụ nữ trên khắp thế giới sống lâu hơn nam giới, mặc dù họ thường ít có quyền kiểm soát cuộc sống của mình và điều kiện kinh tế xã hội kém hơn. 

Sự bốc đồng và thích trải nghiệm của nam giới là một yếu tố quan trọng làm tăng tỷ lệ tử vong ở nam giới, đặc biệt ở thanh niên. Số nam giới tử vong vì tai nạn giao thông cao gấp đôi so với nữ giới. Đàn ông cũng đi tốc độ cao hơn và sẽ thường xuyên lái xe hơn phụ nữ sau khi dùng ma túy. Điều này cho thấy có cơ hội lớn để giảm tỷ lệ tử vong sớm ở cả hai giới, đặc biệt là nam giới, thông qua các can thiệp văn hóa xã hội.

María Teresa Ruiz Cantero, Giáo sư Y học Dự phòng và Y tế Công cộng tại Đại học Alicante (Tây Ban Nha), cho rằng một lời giải thích khả dĩ cho tuổi thọ của phụ nữ cao hơn mặc dù điều kiện xã hội kém hơn là phụ nữ ngày nay phải đi làm bên ngoài đồng thời hoàn thành việc nội trợ. Điều này thường thúc đẩy phụ nữ chăm sóc bản thân tốt hơn so với bạn đời, giảm thời gian rảnh rỗi để hút thuốc lá và rượu.