Người dân Đà Nẵng sử dụng tài khoản công dân điện tử, đăng nhập một lần

Lời toà soạn: Tại phiên họp chuyên đề của Ủy ban quốc gia về chuyển đổi số ngày 5/6 về “Thay đổi căn bản cung cấp dịch vụ công trực tuyến” do Bộ TT&TT tổ chức, ông Nguyễn Quang Thanh, Giám đốc Sở TT&TT Đà Nẵng đã trình bày tham luận “Thay đổi căn bản cung cấp dịch vụ công trực tuyến” của Ủy ban quốc gia về Chính phủ điện tử, trong đó đáng chú ý là việc người dân Đà Nẵng sử dụng tài khoản công dân điện tử, đăng nhập 1 lần, chỉ cung cấp thông tin trong lần đầu, các lần sử dụng dịch vụ kế tiếp sẽ được kế thừa thông tin "Đại lý dịch vụ công trực tuyến". Báo VietNamNet xin gửi đến độc giả toàn văn bài tham luận này.

Về dịch vụ công trực tuyến (DVCTT), từ năm 2019, Đà Nẵng đã triển khai xây dựng Cổng dịch vụ công dưới dạng lõi, đáp ứng các tiêu chí về kỹ thuật như thanh toán, ký số, hẹn giờ, định nghĩa eform động... kết hợp chuyển phát qua dịch vụ bưu chính công ích nên việc triển khai gặp thuận lợi và từng bước đơn giản hóa để bảo đảm hiệu quả cho tổ chức, cá nhân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến của thành phố.

Tính đến cuối năm 2022, Thành phố đã triển khai 1.887 dịch vụ công trực tuyến, trong đó có 1.710 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, chiếm tỷ lệ 90%; đồng thời tiếp tục rà soát tái cấu trúc quy trình, ban hành mới, sửa đổi, bổ sung các bộ thủ tục hành chính và xây dựng dịch vụ công trực tuyến tương ứng để phục vụ người dân.

Đến tháng 5/2023, tổng số lượng dịch vụ công trực tuyến toàn trình của thành phố là 1.797, hầu hết thủ tục hành chính được cung cấp dưới dạng dịch vụ công trực tuyến toàn trình (chỉ có 4,5% TTHC cung cấp mức độ 2 do vướng các quy định khác nhau); hiện tại đã tích hợp được 1.635 dịch vụ công trực tuyến lên Cổng dịch vụ công quốc gia.

Cũng đến cuối năm 2022, Đà Nẵng có 96% dịch vụ công trực tuyến có phát sinh hồ sơ, tỷ lệ hồ sơ dịch vụ công trực tuyến là 78%. Riêng tháng 5/2023, số lượng hồ sơ trực tuyến là 19.989 hồ sơ trên tổng cộng 22.693 hồ sơ, đạt tỷ lệ 80%.

Để đạt được kết quả trên, Đà Nẵng đã sớm triển khai và liên tục rà soát, cập nhật đơn giản hóa quy trình, tăng cường các giải pháp đa kênh để người dân, doanh nghiệp thuận lợi sử dụng dịch vụ công trực tuyến, cụ thể như:

Một là, người dân sử dụng tài khoản công dân điện tử, đăng nhập 1 lần, chỉ cung cấp thông tin trong lần đầu, các lần sử dụng dịch vụ kế tiếp sẽ được kế thừa thông tin. Để thuận tiện cho người dân, hệ thống cho phép người dân dễ dàng đăng ký tài khoản công dân điện tử (tạm thời, ban đầu) qua nhiều phương thức: tin nhắn điện thoại SMS hoặc qua Zalo để đăng nhập nộp hồ sơ và tiếp theo sẽ bổ sung thông tin đầy đủ 1 lần khi nộp hồ sơ lần đầu.

Năm 2021, Đà Nẵng triển khai Nền tảng công dân số, từ đó nâng tài khoản công dân điện tử lên tài khoản công dân số; theo đó mỗi người dân có 1 kho dữ liệu số trên Hệ thống; gắn mới mã QR duy nhất theo quy chuẩn quốc gia. Tài khoản công dân số cho phép người dân không chỉ kế thừa lại thông tin hành chính của cá nhân mà còn sử dụng lại các giấy tờ, hồ sơ số trong sử dụng dịch vụ công thuận tiện hơn. Đến nay, gần 50% dân số trong độ tuổi trưởng thành đã có tài khoản công dân điện tử/ tài khoản công dân số.

Hai là, đưa gần 100% thủ tục hành chính lên mức 4, toàn trình. Trong đó, thông qua việc triển khai các chức năng cho phép người dân ký số giấy tờ, hồ sơ trước khi nộp; số hoá kết hồ sơ TTHC khi cán bộ một cửa nhận hồ sơ; kết hợp với sử dụng tài khoản/kho dữ liệu công dân số, giúp người dân không phải đem hồ sơ giấy lên cơ quan thẩm quyền nộp... từ đó nâng hầu hết DVCTT lên mức toàn trình.

Từ cuối năm 2022, Sở TT&TT Đà Nẵng đã phối hợp với Trung tâm chứng thực điện tử quốc gia - NEAC, Bộ TT&TT tích hợp chữ ký số công cộng trên Cổng dịch vụ công. Hiện nay, Sở đang phối hợp với NEAC và Câu lạc bộ CA công cộng triển khai cấp phát chữ ký số miễn phí để người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thay vì mua/thuê chữ ký số như lâu nay. Mục tiêu đặt ra là năm 2023 người dân khi làm dịch vụ công trực tuyến được cấp chữ ký số miễn phí, phấn đấu trong năm 2023 có 20% dân số có chữ ký số công cộng.

Ba là, triển khai mô hình "Đại lý dịch vụ công trực tuyến". Ngoài việc người dân, doanh nghiệp trực tiếp nộp hồ sơ trực tuyến tại nhà, thời gian qua, Đà Nẵng đã triển khai nhiều mô hình hướng dẫn người dân nộp hồ sơ trực tuyến, trong đó có mô hình "Đại lý dịch vụ công trực tuyến". Đó là các bưu cục tại từng xã, phường làm "Đại lý dịch vụ công trực tuyến"  để hỗ trợ người dân nộp hồ sơ online, là Tổ công nghệ số cộng đồng tổ chức ngày hội dịch vụ công trực tuyến vào cuối tuần để hỗ trợ nộp hồ sơ trực tuyến cho bà con ở khu dân cư; và là việc bố trí Đoàn thanh niên tại bộ phận một cửa quận huyện, xã, phường để hỗ trợ. Riêng bộ phận một cửa cấp Thành phố (một cửa Sở ngành) bố trí 2 viên chức thuộc Trung tâm Thông tin và giám sát, điều hành thông minh Đà Nẵng (Trung tâm IOC) hỗ trợ, hướng dẫn người dân để tạo tài khoản và nộp hồ sơ dịch vụ công trực tuyến lần đầu.

Mỗi người dân Đà Nẵng sử dụng tài khoản công dân điện tử, đăng nhập 1 lần, chỉ cung cấp thông tin trong lần đầu, các lần sử dụng dịch vụ kế tiếp sẽ được kế thừa thông tin.

Bốn là, sử dụng kết quả thủ tục hành chính số để huỷ/bỏ những thủ tục không cần thiết. Từ tháng 7/2022, Đà Nẵng đưa vào sử dụng Kho dữ liệu hồ sơ thủ tục hành chính số có chức năng tự động nhận kết quả thủ tục hành chính phát sinh mới từ phân hệ một cửa điện tử; đồng thời cho phép các cơ quan thực hiện số hoá kết quả thủ tục hành chínhcũ đưa lên kho.

Bắt đầu từ tháng 4/2022, các cơ quan rà soát, ban hành lại bộ thủ tục hành chính số theo hướng sử dụng lại kết quả thủ tục hành chính số trong Kho, và tiến đến huỷ bỏ 190 thủ tục, chiếm 10% tổng số thủ tục hành chính của thành phố. Việc giảm 10% thủ tục hành chính giúp tiết kiệm chi phí, công sức cho người dân và cả cán bộ, công chức thụ lý xử lý hồ sơ của các cơ quan. Đặc biệt, việc dựa trên dữ liệu số để giảm bớt thủ tục hành chính cũng là điểm khác biệt của Chính quyền số so với chính quyền điện tử.

Năm là, sử dụng kết quả thủ tục hành chính số, kết hợp với gắn mã QR cho phép cung cấp "Dịch vụ công trực tuyến nâng cao". Cụ thể, với các thủ tục hành chính cần có kiểm tra, giám sát được gắn mã QR và người dân chỉ cần dùng điện thoại để xuất trình thuận tiện, không cần công chứng, giữ và trình bản giấy. Cán bộ, công chức kiểm tra chỉ cẩn dùng app trên điện thoại, cụ thể là app “Danang Smart City” để quét xác thực, kiểm tra. Đồng thời, thông tin kiểm tra được lưu vết trên hệ thống để các cơ quan giám sát việc thực thi công vụ, đi hiện trường của cán bộ, công chức mình.

Sáu là, triển khai các chính sách thúc đẩy, tăng số lượng dịch vụ công trực tuyến. Từ năm 2019, UBND thành phố đã ban hành chính triển khai sách giảm thời gian xử lý hồ sơ trực tuyến để khuyến khích người dân sử dụng. Trong đó, giao các cơ quan giảm thời gian xử lý đến 50% đối với dịch vụ công trực tuyến so với xử lý hồ sơ trực tiếp; buộc các cơ quan nhà nước phải sử dụng dịch vụ công trực tuyến của cơ quan khác, không được nộp hồ sơ trực tiếp; giao chi tiêu dịch vụ công trực tuyến cho từng cơ quan; chịu chi phí chuyển phát nộp hồ sơ, kết quả cho công dân qua bưu điện,...

Hiện nay, Sở TT&TT Đà Nẵng đã xây dựng và lấy ý kiến dự thảo Nghị quyết của Hội đồng Nhân dân thành phố về chính sách giảm phí, lệ phí đối với việc thực hiện dịch vụ công trực tuyến trên địa bàn thành phố, trình Hội đồng Nhân dân thành phố trong tháng 6/2023.

Kiến nghị, đề xuất

Để đẩy mạnh cung cấp dịch vụ công trực tuyến, Sở TT&TT đang phối hợp với Sở Tài chính xây dựng dự thảo nghị quyết của Hội đồng Nhân dân về mức thu phí/lệ phí đối với dịch vụ công trực tuyến để UBND thành phố trình Hội đồng thông qua. Tuy nhiên, chúng tôi kính đề nghị Bộ TT&TT phối hợp với Bộ Tài chính ra thông tư về chính sách này để áp dụng toàn quốc; hoặc quy định mức thu sàn/trần để các địa phương áp dụng; thay vì 63 tỉnh thành phải xây dựng Nghị quyết riêng rất tốn nguồn lực và không nhất quán.

Cùng với đó, để triển khai hoàn thành nhiệm vụ thúc đẩy sử dụng smartphone phục vụ chuyển đổi số trên địa bàn thành phố, Đà Nẵng đã có các công văn 2857 ngày 14/5/2021 và 2594 ngày 14/5/2022 gửi Bộ TT&TT hỗ trợ triển khai thí điểm cắt sóng 2G, triển khai 5G và có chính sách hỗ trợ chuyển đổi sang sử dụng điện thoại thông minh ưu tiên các đối tượng thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo và đặc biệt khó khăn trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Tuy nhiên, đến nay Bộ TT&TT chưa phản hồi.

Nhằm thúc đẩy sử dụng dịch vụ công trực tuyến nói riêng và triển khai chuyển đổi số; kính đề nghị Bộ TT&TT thống nhất cho thành phố Đà Nẵng là địa phương thí điểm cắt sóng 2G và đồng thời triển khai chính sách, phương án hỗ trợ điện thoại thông minh các đối tượng thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo và đặc biệt khó khăn trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.

Đà Nẵng cũng đề xuất Bộ TT&TT xem xét, nhân rộng mô hình "Đại lý dịch vụ công trực tuyến", trong đó có quy định mức phí hỗ trợ đại lý theo đầu hồ sơ dịch vụ công trực tuyến, đặc biệt là khu vực nông thôn.

Nguyễn Quang Thanh, Giám đốc Sở TT&TT Đà Nẵng

Hai yếu tố căn bản nhất của dịch vụ công trực tuyến là toàn trình và chất lượngThay đổi căn bản của của dịch vụ công trực tuyến phải dẫn đến kết quả cuối cùng là đại đa số người dân sử dụng được.