Để chuẩn bị cho công tác triển khai nghiên cứu lập Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060, Sở Quy hoạch – Kiến trúc (QH-KT) TP.HCM đã đề nghị UBND các quận, huyện và TP.Thủ Đức cung cấp dữ liệu dân số hiện trạng và đề xuất nhu cầu tăng dân số. 

Đến nay, đã có 19 quận, huyện và TP.Thủ Đức có văn bản phản hồi. Hai địa phương chưa báo cáo là huyện Củ Chi và huyện Cần Giờ. Ba quận, huyện chưa đề xuất nhu cầu gia tăng dân số đến năm 2040 là Q.8, huyện Củ Chi và huyện Cần Giờ. 

Một khu đô thị tại phía Nam TP.HCM. (Ảnh: Anh Phương)

Theo Sở QH-KT TP.HCM, số liệu thống kê cho thấy, từ năm 2004 đến nay, dân số TP.HCM tăng nhanh tại khu vực vành đai nội thành phát triển mới và các huyện ngoại thành, trừ Cần Giờ. 

Mức độ tăng dân số tại một số quận, huyện phía Tây và phía Bắc (như Q.Bình Tân, huyện Bình Chánh và Q.12) cao hơn nhóm quận, huyện phía Đông và phía Nam Thành phố. 

Khu vực nội thành phát triển mới gồm Q.7, Q.12, Q.Tân Phú, Q.Bình Tân, TP.Thủ Đức. Những quận này có tốc độ tăng dân số nhanh nhất TP.HCM, chủ yếu đến từ dân nhập cư. Trong đó, Q.Bình Tân là nơi tiếp nhận nhiều người nhập cư nhất, xếp sau là Q.12. 

Dân số khu vực nội thành hiện hữu (Q.1, Q.3, Q.4, Q.5, Q.6, Q.8, Q.10, Q.11, Q.Phú Nhuận, Q.Gò Vấp, Q.Tân Bình) ít biến động. Các huyện ngoại thành lại có sự gia tăng quy mô dân số lớn, đặc biệt là các huyện Bình Chánh, Hóc Môn và Nhà Bè. 

Giá đất khu vực trung tâm TP.HCM những năm gần đây tăng cao. (Ảnh: Anh Phương)

Theo Sở QH-KT, dân số TP.HCM phân bổ cao ở các nơi như Q.7, Q.12, Q.Bình Tân, huyện Bình Chánh, huyện Hóc Môn và huyện Nhà Bè do nhiều yếu tố tác động, như: Giá đất khu vực trung tâm tăng cao; các dự án dự án đầu tư hạ tầng mới; nguồn nhân lực lao động tại các xí nghiệp, nhà máy tăng…

Tốc độ đô thị hoá nhanh, dân cư tập trung đông tại khu vực này tạo thành vành đai bao quanh khu nội thành hiện hữu, gây nhiều áp lực tới chính sách đầu tư phát triển hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật. 

So với tổng quy mô dân số theo Đồ án quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2025, các quận – huyện và TP.Thủ Đức đề xuất tăng quy mô dân số thêm 5,9 triệu người. 

Nếu đáp ứng toàn bộ đề xuất của các quận – huyện thì tổng quy mô dân số toàn Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 là 16,8 triệu người. 

Theo số liệu Sở QH-KT tổng hợp, tổng dân số theo các đồ án quy hoạch phân khu trên địa bàn TP.HCM khoảng 11,2 triệu người. Trong khi đó, tổng dân số TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2021 là 14 triệu người. 

Sau khi trừ phần tăng thêm 1,3 triệu người của Đồ án quy hoạch chung TP.Thủ Đức đến năm 2040 và quỹ dự phòng 200.000 người dùng để phân bổ cho các dự án của TP.HCM khi có nhu cầu, quy mô dân số còn lại để phân bổ cho các quận - huyện là 1,32 triệu người.