Sáng 7/6, tại phiên chất vấn Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang báo cáo làm rõ thêm một số vấn đề đại biểu quan tâm với tinh thần thẳng thắn, cầu thị.

Chúng tôi xin nhận khuyết điểm trước Quốc hội

Về chương trình phát triển kinh tế xã hội vùng dân tộc thiểu số và vùng núi mở rộng đến 3 chương trình mục tiêu quốc gia, Phó Thủ tướng nhìn nhận: "Trước hết với trách nhiệm được phân công là người chỉ huy tổ chức thực hiện chương trình này, chúng tôi xin nhận khuyết điểm trước Quốc hội, đặc biệt xin nhận trách nhiệm trước bà con đang sống ở khu vực miền núi, vì các chương trình này đã thực hiện không đúng yêu cầu đặt ra. Hay nói giản dị là rất chậm”.

Phó Thủ tướng cho biết, phần vốn 2022 cho chương trình này chỉ đạt hơn 58%; năm 2023 chỉ đạt hơn 17% vốn đầu tư phát triển, trong khi đó chỉ còn 2,5 năm để thực hiện.

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang. Ảnh: Quốc hội 

“Chúng tôi nhận thấy trách nhiệm của mình rất nặng nề trong chuyện này”, Phó Thủ tướng thẳng thắn nói và chỉ rõ các vướng mắc, trong đó có tình trạng cơ chế chính sách chồng chéo, xung đột.

Tuy nhiên ông Quang cho rằng, điều đó không quan trọng bằng việc cố gắng tháo gỡ cho việc chạy và chạy thật nhanh trong thời gian tới.

Phó Thủ tướng thông tin, văn bản liên quan đến các chương trình trên rất nhiều, tổng cộng lại có 73 văn bản.

"Đơn cử riêng chương trình này được tích hợp từ 118 chính sách, 10 dự án, 22 tiểu dự án và 55 nội dung thành phần và chịu sự quản lý của 23 bộ ngành Trung ương. Cho nên việc còn chồng chéo, xung đột nhau là có thể chia sẻ được", Phó Thủ tướng nói.

Dẫn lại đợt giám sát vừa rồi, Phó Thủ tướng cho biết có 339 thắc mắc của địa phương cơ sở không biết làm như thế nào cho đúng. Thủ tướng đã có công điện và trong hơn 2 tháng, 18/18 bộ ngành đã có 59 văn bản trả lời, giải quyết 261/339 thắc mắc, chiếm 70%. Còn lại 78 nội dung đang thực hiện sửa đổi nghị định liên quan, ban hành và điều chỉnh một số thông tư.

Tuy nhiên cái khó nhất hiện nay là sửa Nghị định 27, đến sáng nay đã có 23/27 ý kiến thành viên Chính phủ đồng ý và có thêm một số góp ý. Chính phủ sẽ giao cho Bộ KH-ĐT tổng hợp giải trình, báo cáo để ban hành trước 15/6.

“Tôi có hứa với Thủ tướng và Chủ tịch Quốc hội rằng, trong quý 1 xong việc này nhưng cũng mất thêm 2,5 tháng mới có thể báo cáo Quốc hội về thời hạn 15/6”, Phó Thủ tướng nói.

Từ thực tế đi địa phương, ông Quang cho hay đến ngày 31/1, vốn Trung ương chỉ giải ngân được 44,6% nhưng vốn đối ứng của địa phương giải ngân được 98,9%. Điều này cho thấy với thẩm quyền của địa phương thì giải quyết rất nhanh nhưng với quy định của Trung ương thì rất "lằng nhằng".

Hiện vẫn còn 6 địa phương Bình Thuận, Long An, Trà Vinh, Vĩnh Long, Bạc Liêu, Bến tre còn nợ hướng dẫn của thẩm quyền địa phương theo phân cấp cho chương trình và các địa phương cần lưu ý.

Hoa thơm mỗi người hưởng một tí

Vướng mắc nữa theo ông Quang là trình độ của cán bộ trực tiếp triển khai chương trình ở địa phương còn hạn chế, thủ tục chậm và có nguy cơ sai sót. 

Ngoài ra, Phó Thủ tướng cũng nêu thực tế qua khảo sát cho thấy 3 chương trình mục tiêu quốc gia, dự án triển khai ở nhiều nơi manh mún, dàn trải, nguồn lực không nhiều nên chia mỗi người một ít. 

Các đại biểu tại phiên chất vấn. Ảnh: Quốc hội 

“Anh em ở địa phương thấy chỗ nào cũng khó nên có tâm lý “hoa thơm mỗi người hưởng một tí” để đâu đó ổn định, vui vẻ", lãnh đạo Chính phủ nêu thực tế.

Ông kể, khảo sát ở một tỉnh thuộc khu vực Tây nguyên cho thấy, cả nhiệm kỳ tỉnh này được bố trí 200 tỷ đồng nhưng có đến 400 dự án với mức đầu tư tầm 500 triệu. Việc này tạo hệ lụy khác là khối lượng hồ sơ rất nhiều, làm mất cả năm, rất chậm.

Lãnh đạo Chính phủ cũng chia sẻ thật lòng, “với trình độ anh em như vậy thì rủi ro rất lớn, có thể mất cán bộ chính vì sự dàn trải này” và bày tỏ mong ĐBQH khi đi khảo sát và địa phương hết sức lưu ý.

Về Nghị định 27, Phó Thủ tướng cho biết giải quyết được một số việc lớn sau. Trong đó sẽ cho phép địa phương lồng ghép rất nhiều nguồn vốn, để gia tăng nguồn lực, tránh dàn trải, manh mún.

Ngoài ra, nghị định này cũng cho phép vận dụng Luật Đầu tư công 2019 và Nghị quyết 120 sẽ cấp phát kinh phí trực tiếp cho hộ gia đình để có đất ở, nhà ở thay vì phải làm hồ sơ như hiện nay...