Làm được như Đào Tố Loan là không dễ dàng
- Là tác giả âm nhạc của vở opera 'Công nữ Aino', anh gặp áp lực gì khi sáng tác nhạc cho một vở opera đồ sộ không chỉ có ý nghĩa về văn hóa mà còn gánh cả sứ mệnh về ngoại giao như vậy?
Opera là thể loại lớn nhất trong các thể loại âm nhạc của nhân loại. Đây là vở opera đầu tay của tôi, lại là có đặc thù riêng viết bằng 2 ngôn ngữ Việt - Nhật với nhiều màn, cảnh, aria, hợp xướng nên áp lực là vô cùng lớn.
- Bên cạnh Khánh Ngọc và Đào Mác, Đào Tố Loan đã thể hiện rất thành công vai chính với độ khó cao, đòi hỏi sự dày công tập luyện. Anh nhận xét thế nào về thái độ làm việc cũng như chất lượng vai diễn của Đào Tố Loan trong 'Công nữ Aino'? So sánh với các nghệ sĩ nước bạn, nói thật lòng anh thấy trình độ biểu diễn cùng giọng hát, kỹ thuật của cô ấy ra sao?
Qua buổi công diễn tại Nhật Bản vừa qua có thể thấy Đào Tố Loan đã hoàn thành rất tốt vai diễn của mình. Nội lực giọng hát cũng như kỹ thuật thanh nhạc của cô ấy hoàn toàn có thể tự tin để làm việc cũng như biểu diễn ở nước ngoài.
Có một thói quen trong luyến láy của Đào Tố Loan, cái này là thói quen riêng của bạn ấy. Ca sĩ nào cũng có thể có những cách xử lý nhấn nhá các nốt nhạc mang tính ngẫu hứng. Tuy vậy, với sự mong muốn của tôi, Loan đã dành cả tháng trời để quyết tâm thay đổi những thói quen của mình để tuân thủ tuyệt đối với tác phẩm và phong cách âm nhạc của tác giả. Tôi vô cùng cảm kích trước nỗ lực phi thường này. Tại buổi công diễn ở Tokyo 4/11, tôi thực sự thấy bạn ấy có một sự phát triển về âm nhạc rất mạnh mẽ kể từ sau đợt công diễn cuối tháng 9 tại Hà Nội. Đào Tố Loan đã bước thêm lên một nấc thang mới trong cách xử lý các aria mà tôi và nhiều thành viên của dự án đã nhận thấy một cách rõ ràng.
- Nổi tiếng là một nhạc sĩ kỹ tính, luôn đòi hỏi rất cao ở các nghệ sĩ, điều gì khiến anh hài lòng nhất ở 'Công nữ Aino'? Có điểm nào anh chưa ưng ý về Đào Tố Loan khi hóa thân vào vai rất khó như vậy?
Với ca sĩ Việt Nam, việc đóng vai chính trong các vở opera ở châu Âu bằng tiếng Ý, Đức hay Pháp là vô cùng khó khăn, chưa nói đến vào vai chính mà lại hát bằng tiếng Việt - vì tiếng Việt không hề dễ dàng để hát chứ chưa nói đến hát opera. Việc Đào Tố Loan hát vai chính bằng tiếng Việt cả vở dài như vậy là thách thức rất lớn và cô ấy đã vượt qua. Tất nhiên có nhận xét thế này thế kia nhưng bất cứ ca sĩ soprano nào ở Việt Nam thử đặt mình vào vị trí cô ấy hát aria trong vở này các bạn sẽ thấy làm được như vậy là không đơn giản.
Tôi rất khâm phục Đào Tố Loan
- Có câu chuyện đặc biệt nào ở hậu trường quá trình tập luyện cho vai diễn này của Đào Tố Loan cũng như trong những lần cô ấy biểu diễn 'Công nữ Aino' trên sân khấu Việt Nam và Nhật Bản?
Từ khi nhận vai này cho đến trước khi công diễn ở Nhật Bản, tôi luôn nhận được điện thoại và tin nhắn từ Đào Tố Loan yêu cầu tôi phải nghe, góp ý để điều chỉnh bất cứ chỗ nào tôi muốn. Thực sự tôi cũng rất bận và nhiều khi không có thời gian giải đáp mọi chuyện.
Có một lần Đào Tố Loan từ Hà Nội vào TP.HCM và yêu cầu gặp tôi 30 phút nhưng quả thực tôi không có đủ thời gian nên cô ấy xin 15 phút ghé qua nhà. Đào Tố Loan mang theo vali tranh thủ gặp tôi để sau đó ra sân bay về Hà Nội. Vì sau đó tôi có việc ngang qua sân bay nên định gọi điện xem cô ấy có cần đi cùng không nhưng nghe thấy tiếng rất ồn và hiểu rằng Đào Tố Loan đã ôm vali leo lên một chiếc xe máy vượt qua khói bụi giờ cao điểm.
Tôi rất khâm phục Đào Tố Loan vì thái độ làm việc cầu thị. Cô ấy là tấm gương cho nhiều nghệ sĩ trẻ theo đuổi dòng nhạc opera để học hỏi, phấn đấu hết mình, chân thành với âm nhạc. Đào Tố Loan thực sự là một ngôi sao opera của Việt Nam nên tôi không tưởng tượng được một ngôi sao lại có thể ôm vali vượt quãng đường hơn 10km ra sân bay trên xe máy trong hoàn cảnh như vậy.
Điều đó có dễ dàng với các bạn khác không? Rất khó! Tôi thấy rằng cô ấy xứng đáng nhiều hơn với những gì chúng ta khen ngợi, ca tụng.
Sự ham học hỏi của Đào Tố Loan là không có điểm dừng
- Đã được xem Đào Tố Loan biểu diễn tại Nhà hát Lớn, theo dõi một vở opera đồ sộ kéo dài hơn 2 giờ đồng hồ, tôi thán phục vì cô ấy không chỉ nhớ lời khi hát gần như xuyên suốt thời lượng của vở diễn mà còn thể hiện khả năng diễn xuất tốt, đặc biệt là tâm trạng giằng xé của công nữ khi chồng qua đời và không thể về quê nhà thăm cha mẹ như lời hứa cùng con. Vừa phải nhớ lời, vừa hát đúng nhạc, vừa diễn xuất tốt.... liệu có nghệ sĩ nào ở Việt Nam đủ sức đảm nhiệm vai công nữ trong vở opera này như Đào Tố Loan?
Aria 'Đàn bầu'- Trích vở opera 'Công nữ Anio' (Nguồn: VTV)
Trong vở opera này có 2 aria rất quan trọng là aria Đàn bầu và aria Anh ơi. Đó là 2 aria rất tâm trạng, một là nỗi buồn nhớ quê hương, hai là giằng xé khi trở về với thực tại sau khi nhận ra chồng mình đã qua đời. Tôi nghĩ tính cách trong giọng hát Đào Tố Loan rất hợp với aria này. Đặc biệt Anh ơi là aria nội tâm, đau đớn, tôi nghĩ hát rất mệt. Vừa hát vừa diễn rất khó khăn, đòi hỏi người nghệ sĩ phải làm chủ giọng hát và có nội lực ghê gớm.
Đào Tố Loan không chỉ có hát, diễn opera rất dài mà còn phải thổi sáo trúc. Tôi có chia sẻ đây là dự án đặc biệt và dự định mời một nghệ sĩ trong dàn nhạc thổi sáo trúc còn ca sĩ đóng Aino chỉ thổi sáo giả thôi. Nhưng sau đó Đào Tố Loan chọn làm thật. Lúc đầu tôi yêu cầu thổi sáo dọc vì dễ hơn nhưng cô ấy chọn mua và học sáo ngang, sau một tháng Tố Loan đã thể hiện rất khá.
Trước ngày sang Nhật, Đào Tố Loan khoe với tôi việc mua cây sáo ngang tốt hơn, vang hơn, đẹp hơn cây sáo thổi ở Hà Nội, trong khi không ai yêu cầu cô ấy đầu tư như thế vào dự án này. Qua đó để thấy Đào Tố Loan có tâm làm nghề đáng trân trọng.
Đào Tố Loan ký lên cây Grand Piano mà nhà tài trợ tặng cho thành phố Kisarazu- Nhật Bản. Ảnh: Hà Quang Minh.
- Đào Tố Loan có lẽ là giọng opera nữ số 1 và quý hiếm của Việt Nam khi có thể hát nhiều thứ tiếng và tham gia các vở opera đòi hỏi kỹ thuật cao. Từ lần hợp tác chung trong 'Công nữ Aino', anh đánh giá thế nào về khả năng tiến xa của cô ấy trong tương lai? Liệu sân khấu Việt có quá nhỏ với Tố Loan?
Tôi không muốn bàn về nội lực, kỹ thuật thanh nhạc và chuyên môn của các nghệ sĩ, chỉ nói về thái độ làm việc của một ca sĩ. Tôi thấy Đào Tố loan có tinh thần trách nhiệm với công việc rất cao, thái độ tôn trọng tác giả và tác phẩm tuyệt đối. Tính cách khiêm hạ hiếm có, sự ham học hỏi không có điểm dừng. Tôi chưa gặp ai hơn cô ấy. Khát vọng của Đào Tố Loan - tôi nghĩ không chỉ dừng lại ở việc hát và đóng trong các vở opera Việt Nam mà còn lớn hơn như vậy. Tôi chúc Đào Tố Loan sẽ đạt được tất cả những mơ ước của mình.